Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Warunki geograficzne starożytnej Grecji, Notatki z Historia starożytnej Grecji

Notatka zawiera opracowanie warunków naturalnych starożytnej Grecji, w oparciu o książkę “Historia starożytnych Greków” t.1, B. Bravo, E. Wipszycka

Typologia: Notatki

2019/2020

Załadowany 13.03.2020

patryk-grancow
patryk-grancow 🇵🇱

3.5

(2)

1 dokument

1 / 5

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
Geografia i warunki naturalne w Grecji oraz ich wpływ na kształt
państwowości greckiej
“Historia starożytnych Greków” t.1, B. Bravo, E. Wipszycka
Charakterystyka środowiska geograficznego
Góry
o Północna część Grecji- przecięta wysokim łańcuchem gór Pindos (biegnie z północy na południe)
o Od gór Pindos odbiegają inne łańcuch górskie, które docierają nieraz do samego brzegu morza-
niewiele miejsca na równiny
o Na wschód od Pindosu- niższe góry (biegnące ze wschodu na zachód) - rozdzielają kraj na wyraźnie
oddzielne krainy
o Podobieństwo przebiegu gór w zachodniej części Azji Mniejszej
o Peloponez- góry wypiętrzone w środkowej części; przebiegają w kierunku północ-południe
o Góra Olimp- 2986 m n.p.m.
o Góra Pindos- 2630 m n.p.m.
o Góra Parnas (Beocja) - 2459 m n.p.m.
o Góry
wysokie (zwłaszcza te biegnące z płn. na płd.)
długo obecny śnieg
Niżej pokryte obficie roślinnością
o We wschodniej i zachodniej części Grecji- niewysokie góry (do 1500 m) i pagórki
o Góry dzielą Grecję na odrębne krainy: Macedonię, Tesalię, Epir, Fokidę, Beocję, Attykę, Megarydę,
Przesmyk Koryncki, Achaję, Arkadię, Elidę, Mesenię, Lakonię
o Łańcuchy górskie odcinały Grecję od północy do Europy- ale przechodziły przez nie szlaki handlowe
Równiny
o Tesalia- największe tereny równinne
o Mniejsze tereny równinne- w Beocji, Lakonii i Mesenii
o Inne mniejsze są między łańcuchami górskimi
Roślinność
o W górach (po linię wiecznego śniegu) - można uprawiać oliwkę i roślinność typu
śródziemnomorskiego
o Dwie wyraźne strefy roślinności: śródziemnomorska i gęste lasy
o W dolinach i na niższych zboczach gór- intensywna roślinność:
Zboża- głównie pszenica (uprawiana do 1200 m n.p.m.); w mniejszym stopniu jęczmień
Winna latorośl (do 1250 m n.p.m.)
Oliwki (do 750 m n.p.m.)
Drzewa owocowe: jabłoń, grusza, figa, migdałowiec
Morwy, pistacje, zielone dęby, oleandry
Brzoskwinie (dopiero w czasach rzymskich); cytrusy- nie uprawiane w starożytności
Na górskich zboczach wypasano bydło, co powodowało zanik roślinności- erozja gleb (kontrast między bujną
roślinnością dolin a pustymi górami)
Klimat:
Strefa klimatu śródziemnomorskiego
Wiatr
o wiatr zachodni (znad Atlantyku) - niósł wilgoć
pf3
pf4
pf5

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Warunki geograficzne starożytnej Grecji i więcej Notatki w PDF z Historia starożytnej Grecji tylko na Docsity!

Geografia i warunki naturalne w Grecji oraz ich wpływ na kształt

państwowości greckiej

“Historia starożytnych Greków” t.1, B. Bravo, E. Wipszycka

Charakterystyka środowiska geograficznego → Góry o Północna część Grecji- przecięta wysokim łańcuchem gór Pindos (biegnie z północy na południe) o Od gór Pindos odbiegają inne łańcuch górskie, które docierają nieraz do samego brzegu morza- niewiele miejsca na równiny o Na wschód od Pindosu- niższe góry (biegnące ze wschodu na zachód) - rozdzielają kraj na wyraźnie oddzielne krainy o Podobieństwo przebiegu gór w zachodniej części Azji Mniejszej o Peloponez- góry wypiętrzone w środkowej części; przebiegają w kierunku północ-południe o Góra Olimp- 2986 m n.p.m. o Góra Pindos- 2630 m n.p.m. o Góra Parnas (Beocja) - 2459 m n.p.m. o Góry ▪ wysokie (zwłaszcza te biegnące z płn. na płd.) ▪ długo obecny śnieg ▪ Niżej pokryte obficie roślinnością o We wschodniej i zachodniej części Grecji- niewysokie góry (do 1500 m) i pagórki o Góry dzielą Grecję na odrębne krainy: Macedonię, Tesalię, Epir, Fokidę, Beocję, Attykę, Megarydę, Przesmyk Koryncki, Achaję, Arkadię, Elidę, Mesenię, Lakonię o Łańcuchy górskie odcinały Grecję od północy do Europy- ale przechodziły przez nie szlaki handlowe → Równiny o Tesalia- największe tereny równinne o Mniejsze tereny równinne- w Beocji, Lakonii i Mesenii o Inne mniejsze są między łańcuchami górskimi → Roślinność o W górach (po linię wiecznego śniegu) - można uprawiać oliwkę i roślinność typu śródziemnomorskiego o Dwie wyraźne strefy roślinności: śródziemnomorska i gęste lasy o W dolinach i na niższych zboczach gór- intensywna roślinność: ▪ Zboża- głównie pszenica (uprawiana do 1200 m n.p.m.); w mniejszym stopniu jęczmień ▪ Winna latorośl (do 1250 m n.p.m.) ▪ Oliwki (do 750 m n.p.m.) ▪ Drzewa owocowe: jabłoń, grusza, figa, migdałowiec ▪ Morwy, pistacje, zielone dęby, oleandry ▪ Brzoskwinie (dopiero w czasach rzymskich); cytrusy- nie uprawiane w starożytności → Na górskich zboczach wypasano bydło, co powodowało zanik roślinności- erozja gleb (kontrast między bujną roślinnością dolin a pustymi górami) Klimat : → Strefa klimatu śródziemnomorskiego → Wiatr o wiatr zachodni (znad Atlantyku) - niósł wilgoć

o wiatr południowy (znad Sahary) - powodował susze o Wiatry znad Bałkanów, chłodnych wód Morza Czarnego, z wnętrza Azji Mniejszej → Od połowy czerwca do połowy września o bardzo niskie opady o temperatura 26-28C o Część rzek krótkich w Grecji- wysycha lub zostaje bardzo ograniczona do niewielkiej nitki sączącej się wśród kamieni o Roślinność- jeżeli nie jest sztucznie nawadniana- wysycha o Krajobraz- płowy kolor → Od połowy września do marca o Okres opadów (szczególnie nasila się w grudniu) o Cała roślinność niemal odradza się o Zboża- dojrzewają przed końcem maja o Średnia dobowa temperatura w styczniu- 8,8C → Wszystko zależy od wysokości n.p.m.- w górach zieleń utrzymuje się nawet w gorących miesiącach → Wyspy i wybrzeża Azji Mniejszej (szczególnie Jonia) - łagodniejszy klimat → Uciążliwy klimat o Miesiące letnie- susze o Miesiące zimowe- chłód i groźne ulewy (często z gradem) - niszczące uprawy o Ostre wiatry z południa- w kwietniu i maju niszczące uprawy (zwłaszcza jeżeli są tuż przed żniwami) → Część zachodnia Grecji- znacznie bardziej wilgotna- ok. 1300 mm opadów rocznie (gdzie w Atenach jest ich 350 mm) → II i I tys. P.n.e.- ochłodzenie klimatu i większa wilgotność Uprawa roli : → Tylko 18% ziemi nadaje się pod uprawę (obecnie) → Wiele wysp- nagie skały → By zagospodarować zbocza gór- budowano murki, powstawały w ten sposób tarasy- uprawa taka wymagała ogromnego wysiłku (rolnicy nosili w koszach ziemię na wyższe tereny) - zaprzestanie pielęgnacji- degradacja gleby- mimo tego, plony były słabe → O wiele lepsze zbiory były w równinach → Stosowanie dwupolówki o Ziemia w danym roku nieuprawiana- orana 2 razy w roku (wiosna i przed siewem) - ochrona przed zarastaniem przez chwasty o 3 raz orano ziemię po siewie- by przykryć ziarno o Ochrona przed wyschnięciem- spulchniano ziemię motykami, okresowo kopaczkami- zwiększanie płodności ziemi o Motykowanie- w winnicach i sadach → Uprawa oliwki o Przystosowane do klimatu śródziemnomorskiego (odporne na susze letnie) o Późna jesień- dojrzewanie o Zbiory- listopad/grudzień o Większość oliwek- do produkcji oliwy o Między oliwkami siano zboże (drzewa dawały wilgoć) → Winna latorośl o Wrzesień- winobranie o Część owoców- do produkcji wina; część przechowywano na okres zimowy o Często łączono jej uprawę z uprawą drzew owocowych Hodowla: → Owce i kozy- głównie → Mniejsze znaczenie miało bydło rogate- głównie używane jako siła pociągowa

→ Utrudnienia w rozwoju floty- brak dużej ilości drewna (dużo w Tracji) i smoły (uszczelnianie statków) → Przeciętna szybkość statków- 4 - 6 węzłów (5 dni podróży z Bizancjum na Rodos) → Tonaż statku: o Średnio ok. 130 ton o Większe jednostki- 300 ton, czasem nawet do 500 ton o W późniejszych czasach nawet o większym tonażu (Hieron miał ok 240 r. p.n.e., zbudować statek o wyporności 3650-4200 t) → Rybołówstwo o Ważna rola w gospodarce greckiej o Nie aż tak duża liczba ryb- mieszkańcy miast i osad nadbrzeżnych nie mogli utrzymać się jedynie z rybołówstwa o Łączenie rybołówstwa i rolnictwa- typowe dla nadbrzeżnych miast Osadnictwo: → Do epoki klasycznej: osadnictwo rozproszone (domy co kilkaset metrów/kilka kilometrów; rozproszone gospodarstwa) → Od schyłku epoki klasycznej- osadnictwo zwarte (głównie mieszkają w miastach, lub większych ośrodkach; rolnicy idą z miasta nawet kilkanaście kilometrów do swych pól) o W miastach greckich- rzemieślnicy, handlarze, ale również i rolnicy → Różnica między życiem w dolinie a na wyżynach o Dolina- łatwiejsze i bardziej dostatnie życie; mniejsze prawdopodobieństwo głodu- ale zarazem większy rygor, porządek społeczny o Wyżyny/góry- mieszkańcy biedniejsi, bardziej zacofani, ale i bardziej zaradni, twardzi- ze względu na okresowe braki żywności w górach ludzie z gór schodzili do dolin- trudność w adaptacji; często łupienie mieszkańców dolin; ludzie z gór dłużej zachowali archaiczny porządek społeczny Pożywienie Greków: → Uboższe niż ludzi z północy Europy → Duża ilość chleba, garść oliwek, kawałek sera i jarzyny → Późna starożytność- dużo owoców; na zimę- zapas i fig i rodzynek → Rzadko mięso- tylko bogatsi mogli sobie na to pozwolić; dla większości społeczeństwa jedynie po ofiarowaniu zwierzęcia bogom → Duża rola ryb (suszonych i świeżych) - z Morza Egejskiego oraz sprowadzane z Morza Czarnego → I tys.- podstawowym tłuszczem była oliwa o Podczas upalnych miesięcy- do natłuszczania ciała (zwłaszcza sportowcy) o Do oświetlania pomieszczenia o Do spożycia używana dopiero później → Tłuszcze zwierzęce- rola drugorzędna → Masło- jedynie w lekarstwach (w Grecji hodowano niewiele krów) → Wino- rozcieńczane z wodą (2 części wina, 5 części wody) → Grecja- cały czas zagrożona przez niedożywienie o Z powodu wojen, szarańczy, epidemii, pogody- niszczenie plonów, głód i śmierć tysięcy ludzi o Eksport zboża spoza Grecji- nadzór państwa (za Solona kara śmierci za wywóz zboża z Aten) o Zboże eksportowano z Italii, Egiptu, znad stepów Morza Czarnego, Surowce naturalne: → Dość ubogie złoża metali → miedź o Kreta o Syros i Paros- szybko wyczerpane o Samos i w pobliżu Pergamonu

o Góry Othrys w Tesalii o Macedonia o Ok. 2500 r. p.n.e.- eksploatacja złóż miedzi na Cyprze o Eksport z Etrurii → Cyna o Większość sprowadzana z zewnątrz o Jedynie niewielkie pokłady Krisie (port Delf) i Volkastro (Tesalia) o Prawdopodobnie przywożona z Hiszpanii, Azji Mniejszej lub Brytanii → Żelazo o Wytapiane z rud o niskiej zawartości tego metalu o Bogate złoża w Lakonii (w górach i na przylądu Tenaron), w Teigei na Pelopoznezie, w Boiai na przylądku Maleas, w Laurion w Attyce o Eksploatacja na wyspach: Syros, Andros, Krecie, Sifnos, Skyros, Rodos → Złoto o Wydobywane na wyspach Sifnos, Thasos o Bogate złoża w Tracji i Macedonii: w Skapte Hyle (między rzekami Strymon a Nestos), w górach Pangajon, w miejscowości Daton nad zatoką Strymońską o Złoto w Lidii (kruszce z ziemi w masywie góry Thmolos) i wypłukiwane z rzeki Paktolos → Serbro o Ważny- używany do bicia monety o Występował najczęściej z ołowiem w postaci galeny o Bogate złoża w Laurionie w Attyce o Srebro także w Lakonii koło Kardanyle, i w ograniczonej ilości na wyspach o Spoza Grecji- w Ilirii (sprowadzany do Koryntu)