WERYFIKACJA W TRYBIE NADZWYCZAJNYM, Publikacje z Postępowanie administracyjne

Pobierz WERYFIKACJA W TRYBIE NADZWYCZAJNYM i więcej Publikacje w PDF z Postępowanie administracyjne tylko na Docsity! Mgr Wiktor Trybka Uniwersytet Wrocławski Wydziała Prawa, Administracji i Ekonomii Instytut Nauk Administracyjnych Zakład Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego STACJONARNE STUDIA ADMINISTRACJI POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE MATERIAŁY POMOCNICZE WERYFIKACJA W TRYBACH NADZWYCZAJNYCH W skład trybów nadzwyczajnych wchodzą: 1. Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji 3. Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi System weryfikacji nadzwyczajnej oparty został o zasadę niekonkurencyjności co oznacza, że poszczególne tryby mają na celu usunięcie tylko określonego rodzaju wadliwości decyzji i nie mogą być stosowane zamiennie. Naruszenie zasady niekonkurencyjności jest podstawą stwierdzenia nieważności decyzji. Weryfikacja w trybie nadzwyczajnym i weryfikacja na drodze sądowej oparta jest na zasadzie konkurencyjności, co oznacza, że podmiot legitymowany wybiera drogę weryfikacji decyzji ostatecznej. Konstrukcja przesłanki ostateczności decyzji jako podstawy wznowienia postępowania zawiera w sobie dwa elementy: I. Decyzja musi być ostateczna oznacza to, że nie służy od niej odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy - nie ma tutaj znaczenia fakt czy posiada ona ten walor od początku na skutek wniesionego środka zaskarżenia czy też uzyskała go w wyniku bezskutecznego upływu terminu do wniesienia środka zaskarżenia. II. Musi być to decyzja kończąca sprawę (postępowanie w sprawie) – wymóg ten spełnia decyzja, która rozstrzyga sprawę co do istoty lub na mocy której następuje umorzenie postępowania w sprawie. PODSTAWY WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA KPA W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27; 4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję; 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu; 7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2); 8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone lub zmienione. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy zostało wydane orzeczenie sądu stwierdzające naruszenie zasady równego traktowania, zgodnie z ustawą z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. Nr 254, poz. 1700), jeżeli naruszenie tej zasady miało wpływ na rozstrzygnięcie sprawy zakończonej decyzją ostateczną. PODSTAWY WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA ORDYNACJA PODATKOWA W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli: 1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe; 2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa; 3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu stosownie do art. 130–132; 4) strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu; 5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję; 6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu; 7) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji; 8) została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny; 9) ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji; 10) wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej, prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji; 11) orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji. DECYZJA WYDANA ZOSTAŁA W WYNIKU PRZESTĘPSTWA Przestępstwo powinno być stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu. Przestępstwo może stać się przyczyną wznowienia postępowania tylko i wyłącznie wtedy, gdy między przestępstwem a wydaną decyzją administracyjną zachodzi związek przyczynowy. Przestępstwa w wyniku, których może dojść do wydania decyzji administracyjne to przede wszystkim takie jak: przestępstwa przeciwko wymiarowi sprawiedliwości, przestępstwa przeciwko działalności instytucji państwowych. Pojęcia przestępstwa należy odnosić do zbrodni oraz występku. DECYZJA WYDANA ZOSTAŁA PRZEZ PRACOWNIKA LUB ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ, KTÓRY PODLEGA WYŁĄCZENIU STOSOWNIE DO ART. 24, 25 I 27 STRONA NIE Z WŁASNEJ WINY NIE BRAŁA UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU W tej przesłance chodzi o brak udziału strony w istotnych czynnościach postępowania dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie chodzi tutaj tylko o samą obecność stroną ale o jej rzeczywisty udział tzn. taki w którym będzie ona posiadać rzeczywistą możliwość obrony swoich interesów np.: strona była obecna przy czynnościach postępowania dowodowego ale nie mogła brać w nich czynnego udziału. Brak udziały strony stanowi przyczynę wznowienia postępowania pod warunkiem, że jest on niezawiniony tzn. wystąpi ta przyczyna wtedy, gdy w wyniku uchybień organu strona nie mogła brać udział w czynnościach postępowania np.: niezawiadomienie strony o terminie i miejscu czynności. DECYZJA WYDANA ZOSTAŁA BEZ UZYSKANIA WYMAGANEGO PRAWEM STANOWISKA INNEGO ORGANU Może dojść do realizacji tej podstawy w dwóch przypadkach: I. Nieuzyskanie obligatoryjnego stanowiska innego organu; II. Zignorowanie, pominięcie lub błędna ocena uzyskanego stanowiska organu współdziałającego; W razie wystąpienia w toku rozpoznania sprawy administracyjnej zagadnienia wstępnego organ administracji publicznej jest zobowiązany zawiesić postępowanie i wstrzymać się z wydaniem decyzji do czasu jego rozstrzygnięcia. DECYZJA ZOSTAŁA WYDANA W OPARCIU O INNĄ DECYZJĘ LUB ORZECZENIE SĄDU, KTÓRE ZOSTAŁO NASTĘPNIE UCHYLONE LUB ZMIENIONE. Istotą tej przesłanki wznowienia postępowania jest to, że decyzja administracyjna została oparta na rozstrzygnięciu kompetentnego w sprawie sądu lub organu a rozstrzygnięcie to wchodziło w skład podstawy prawnej. Uchylenie lub zmiana tej podstawy musi wywrzeć odpowiedni wpływ na moc obowiązującą decyzji. POSTĘPOWANIA W SPRAWIE WZNOWIENIA POSTĘPOWANIA Wszczęcie postępowania może nastąpić na wniosek lub z urzędu. Wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 & 1 pkt 4 oraz w art. 145a & 1 i art. 145b & 1 następuje tylko na żądanie strony. Organ administracji publicznej może wszcząć postępowanie z urzędu: I. Z własnej inicjatywy; II. Na skutek wniosku organizacji społecznej; III. W wyniku złożonej przez osobę trzecią skargi powszechnej; IV. Wskutek sprzeciwu wniesionego przez prokuratora; O wznowieniu postępowania organ orzeka w formie postanowienia (odmowa wszczęcia postępowania również następuje w drodze postanowienia). Organem właściwym do wznowienia postępowania jest organ, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. Dewolucja kompetencji następuje tylko wówczas, gdy przyczyną wznowienia postępowania jest działalność organu, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji. (za wyjątkiem SKO i ministra) Niedopuszczalność wznowienia postępowania: I. Z przyczyn przedmiotowych – wyłączenie przepisami szczególnymi możliwość wznowienia postępowania, gdy żądanie dotyczy postępowania zakończonego w sprawie decyzją nieostateczną, sprawa nie była rozstrzygana decyzją lub postanowieniem; II. Z przyczyn podmiotowych – gdy z żądaniem wystąpiła osoba która nie jest stroną albo co prawda jest stroną ale wystąpiła z żądaniem po terminie. STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI DECYZJI Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji ma charakter materialnoprawny gdyż opiera się ona na kwalifikowanych wadach decyzji administracyjnej. Tworzy ona prawną możliwość eliminacji decyzji administracyjnych z obrotu prawnego. Wady, które skutkują nieważnością decyzji administracyjnej mają charakter materialnoprawny. Wynikają one z nieprawidłowego ukształtowania stosunku materialnoprawnego zarówno pod względem podmiotowym jak i przedmiotowym. Stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej jest również instytucją procesową gdyż k.p.a. normuje postępowanie i wskazuje przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji. Ma charakter mieszany gdyż zawiera ona w sobie zarówno elementy środka nadzoru jak i zaskarżenia. PODSTAWY STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI K.P.A. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości; 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa; 3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną; 4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie; 5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały; 6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą; 7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa. CHARAKTERYSTYKA PODSTAW STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI DECYZJA ZOSTAŁA WYDANA Z NARUSZENIEM PRZEPISÓW O WŁAŚCIWOŚCI W k.p.a. i ordynacji podatkowej podstawą stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej będzie naruszenie przepisów o właściwości miejscowej, rzeczowej oraz instancyjnej. DECYZJA WYDANA ZOSTAŁA BEZ PODSTAWY PRAWNEJ LUB Z RAŻĄCYM NARUSZENIEM PRAWA Wydanie decyzji administracyjnej bez podstawy prawnej oznacza, że nie ma ona podstaw w przepisach powszechnie obowiązujących (zarówno materialnych jak i procesowych) zawartych w ustawach lub rozporządzeniach. Do decyzji wydanych bez podstawy prawnej zalicza się decyzje: I. Wykraczające poza sferę stosunków administracyjnoprawnych; II. Wydanych na podstawie przepisów prawnych pozaustawowych; III. Wydanych w sprawach, w których stan prawy jest ukształtowany z mocy samego prawa; IV. Wydanych w sprawach, których czynność powinna być rozstrzygnięta w innej formie niż decyzją administracyjną; V. Decyzja wydana na podstawie przepisów prawa, które utraciły moc w wyniku uchylenia. Nie będzie natomiast decyzją wydaną bez podstawy prawnej taka decyzja, w której tylko nie wskazano podstawy prawnej albo taką podstawę niewłaściwie powołano. Rażące naruszenie prawa oznacza naruszenie wyraźnej niebudzącej wątpliwości normy prawa materialnego lub procesowego. NIEWAŻNA JEST DECYZJA, GDY DOTYCZY SPRAWY JUŻ ROZSTRZYGNIĘTEJ INNĄ DECYZJĄ Podstawowym elementem tej przesłanki jest konstrukcja tożsamości sprawy administracyjnej. Na sprawę administracyjną składają się elementy podmiotowe i przedmiotowe. Ustalenie tożsamości sprawy administracyjnej pod względem podmiotowym polega na ustaleniu identyczności stron z uwzględnieniem następstw prawnych w danym postępowaniu. Pod względem przedmiotowym na sprawę administracyjną składa się: treść żądań strony lub obowiązku, podstawa prawna oraz stan faktyczny. Z tożsamością sprawy administracyjnej mamy więc do czynienia wtedy, gdy pokrywają się ze sobą zarówno elementy podmiotowe jak i przedmiotowe. POSTĘPOWANIE W SPRAWIE UCHLENIA LUB ZMIANY DECYZJI DOTKNIĘTEJ WADAMI NIEKWALFIKOWANYMI LUB DECYZJI PRAWIDŁOWYCH Wady niekwalifikowane to takie, które stanowią naruszenie prawa materialnego lub procesowego, niemieszczące się w wyliczeniu zawartym w art. 145 & 1 oraz 156 & 1 k.p.a. Kodeks postępowania administracyjnego dopuszcza eliminowanie z obrotu prawnego decyzji prawidłowej. Jest to uzasadnione zmiennością stosunków społeczno – gospodarczych oraz zmianą okoliczności faktycznych i interesów stron. Wyróżnia się trzy typy uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadami niekwalifikowanymi lub decyzji prawidłowej: I. Uchylenie lub zmiana decyzji nietworzącej praw dla stron; II. Uchylenie lub zmiana decyzji tworzącej prawa dla strony; III. Nadzwyczajny tryb uchylenia bądź zmiany decyzji (wywłaszczenie praw nabytych); - wymienione tryby dotyczą tylko zmiany bądź uchylenia decyzji ostatecznej. UCHLENIE BĄDŹ ZMIANA DECYZJI NIETWORZĄCEJ PRAWA DLA STRONY Za uchyleniem lub zmianą decyzji przemawiać musi interes społeczny lub słuszny interes strony. Należy to do oceny organu. Uchylenie lub zmiana decyzji w postępowaniu administracyjnym może nastąpić w każdym czasie. Właściwym do wzruszenia decyzji będzie zarówno organ, który wydał decyzję jak i organ wyższego stopnia.