Wiedza o społeczeństwie, Notatki z Wiedza o społeczeństwie

Pobierz Wiedza o społeczeństwie i więcej Notatki w PDF z Wiedza o społeczeństwie tylko na Docsity!

PRAWO KARNE

Źródła polskiego prawa karnego

1. Kodeks karny a. Kodeks karny z 1997 r. stosowany od 1 września 1998 r. b. Kodeks karny z 1969 r.- poprzednio stosowany c. Kodeks karny z 1932 r.- pierwszy polski Kodeks karny Kodeks karny jest głównym ale nie jedynym źródłem prawa karnego. Przepisy karne zawarte są również w ustawach dodatkowych: a. ustawy karne szczególne – zawierają wyłącznie lub prawie wyłącznie przepisy karne b. ustawy typu administracyjnego – regulują jakąś dziedzinę życia społecznego ale zawierają też przepisy karne( np. Prawo budowlane) Kodeks karny dzieli się na 3 części: 1). Część ogólna: zawiera główne przepisy określające zasady odpowiedzialności karnej, reguły obowiązywania ustaw karnych, katalog kar i zasady ich wymierzania; 2). Część szczególna: zawiera definicję(znamiona) poszczególnych przestępstw i jednocześnie wskazuje jakie kary za nie grożą. Przepis części szczególnej składa się z: - dyspozycji np. „ Kto zabija człowieka na jego żądanie….” - sankcji np. „ podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 ”

3. Część wojskowa: zawiera przepisy karne odnoszące się do wojskowych. Zarówno ogólne jak i przepisy opisujące specyficzne przestępstwa wojskowe.

2. Przepisy innych dziedzin prawa. Prawo karne nie występuje w izolacji od innych dziedzin prawa lecz jest częścią całego systemu prawa. Przy stosowaniu prawa karnego musimy dla prawidłowego jego odczytania i interpretacji posługiwać się przepisami i instytucjami innych dziedzin prawa. Np. Stosując przepis art. 206 KK o bigami musimy przeanalizować przepisy prawa rodzinnego dotyczące tego kto pozostaje w związku małżeńskim. Stosując przepis art.278 KK to prawo cywilne decyduje co jest rzeczą cudzą. Zaś przepisy administracyjne o zezwoleniach na broń są niezbędne do ustalenia znamion przestępstwa z art. 263 § 2 KK. 3.Konstytucja i umowy międzynarodowe. Konstytucja RP wyznacza ramy prawa karnego, których ustawodawcy nie wolno przekroczyć. Umowy międzynarodowe - niektóre umowy formułują zobowiązania żeby państwo w określony sposób ukształtowało swoje ustawodawstwo

• są też takie, które mogą być stosowane bezpośrednio 4.Judaktura i doktryna. Orzecznictwo sądowe wpływa na kształt obowiązującego prawa karnego poprzez jego interpretację. Szczególne znaczenie ma orzecznictwo Sądu Najwyższego. Orzecznictwo wpływa siłą swojego autorytetu na podmioty stosujące prawo, nawet jeżeli nie wiąże ich formalnie.

Obowiązywanie ustawy karnej pod względem czasu

1.Wejście w życie

Wyjątki możliwe są w szczególnych sytuacjach opisanych w art. 4§ 2,3i4 KK.

• Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zabroniony, skazanie ulega zatarciu z mocy prawa.
• Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której górna granica jest niższa od kary wymierzonej. Karę obniża się do wsokości górnej granicy zagrożenia w nowej ustawie.
• Jeżeli według nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, wymierzoną kare pozbawienia wolności zamienia się na grzywnę bądź karę ograniczenia wolności. 4. Ustawy epizodyczne Ustawy obowiązujące tylko przez określony czas związany z nadzwyczajnymi sytuacjami np. wojna, klęska żywiołowa. Nie występują w polskim prawie karnym.

Obowiązywanie ustawy pod względem miejsca i osób

Prawo karne każdego państwa ma pewien zasięg działania, określony przez zasady obowiązywania ustawy karnej pod względem miejsca i osób.

1. Zasada terytorialności. Polską ustawę karną stosuje się do czynów popełnionych na polskim terytorium lub na polskim statku wodnym lub powietrznym , chyba, że umowa, której Polska jest strona mówi inaczej( art. 5KK) Terytorium Polski to obszar powierzchni ziemi ( obszar lądowy) wraz zwodami wewnętrznymi oraz morskie wody przybrzeżne, a także słup po powietrz nad tymi obszarami i wnętrz ziemi pod nimi. Obszar lądowy – wyznaczają granice ustalone w traktatach z państwami sąsiednimi.

Morskie wody przybrzeżne – morskie wody wewnętrzne (zatoki i porty) oraz morze terytorialne ( obszar wód morskich o szerokości 12 mil morskich od linii podstawowej). Wnętrze ziemi – teoretycznie do środka kuli ziemskiej ale ograniczone technicznymi możliwościami człowieka. Przestrzeń powietrzna – kończy się na wysokości 90 km wyznaczonej punktem najniższych orbit sztucznych satelitów, który jest początkiem przestrzeni kosmicznej bez zwierzchnictwa jakiegokolwiek państwa. Polskie statki wodne lub powietrzne – to te zarejestrowane w Polsce w tym stałe platformy na szelfie kontynentalnym. O zakresie działania ustawy decyduje miejsce popełnienia przestępstwa. Definicję zawiera art. 6 § 2 KK- wynika z niego, że miejsc popełnienia przestępstwa może być kilka wystarczy, że jedno z nich znajdowało się w Polsce żeby zastosować zasadę terytorialności.( przykład z oddaniem strzału w Polsce i skutkiem śmiercią ofiary na Słowacji)

2. Zasada narodowości podmiotowej Art. 109 KK przewiduje zasadę narodowości podmiotowej czyli obywatelstwa. Obywatel Polski odpowiada za wszelkie czyny popełnione za granicą, które są przestępstwem według prawa polskiego oraz prawa obowiązującego w miejscu popełnienia czynu- art. 111§1 KK- podwójna przestępność czynu. (np. brak odpowiedzialności za bigamię przy zawarciu kolejnego małżeństwa w kraju gdzie jest wielożeństwo). 3. Zasada narodowości przedmiotowej ochronna Dotyczy czynów popełnionych przez cudzoziemców za granicą. Warunek, popełnienie czynu przeciwko interesom RP lub osobom i j.o. polskim lub o charakterze terrorystycznym.( art. 110 § 1 KK )