Wielkie Odkrycia Geograficzne: Przyczyny, Przebieg i Skutki, Notatki z Historia

Pobierz Wielkie Odkrycia Geograficzne: Przyczyny, Przebieg i Skutki i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity!

WYMAGANIA WYNIKAJĄCE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ

XIV. Odkrycia geograficzne i europejski kolonializm doby nowożytnej. Uczeń:

1. charakteryzuje przyczyny i przebieg wypraw odkrywczych;
2. wyjaśnia wpływ wielkich odkryć geograficznych na społeczeństwo, gospodarkę i kul- turę Europy oraz obszarów pozaeuropejskich.

CZAS ZAJĘĆ 2 godziny lekcyjne

CELE LEKCJI Uczeń: ZNA

- daty: 1441, 1488, 1492, 1498, 1519–1522, 1606 - postacie: Marca Pola, Izabeli I Kastylijskiej, Ferdynanda II Aragońskiego, Henryka Że- glarza i Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy, Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Ma- gellana, Juana Sebastiána Elcano, Karola I (Karola V), Ameriga Vespucciego, Willema Jansza, Abla Janszoona Tasmana ROZUMIE - pojęcia: karawela, astrolabium, portolany, kompas, busola, laska Jakuba - przyczyny odkryć geograficznych - przeznaczenie przyrządów służących do nawigacji - przyczyny rozpoczęcia wypraw dalekomorskich przez Portugalczyków i Hiszpanów - znaczenie wypraw Henryka Żeglarza i Bartolomeu Diaza, Vasco da Gamy, Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana, Juana Sebastiána Elcano, Ameriga Vespucciego POTRAFI - omówić postrzeganie świata przed odkryciami geograficznymi - wyjaśnić, na czym polegały ulepszenia karaweli ułatwiające żeglugę - wskazać na mapie przebieg wypraw Henryka Żeglarza, Bartolomeu Diaza, Krzysztofa Kolumba, Ferdynanda Magellana i Juana Sebastiána Elcano oraz odkryte przez nie miejsca - wymienić i ocenić skutki odkryć geograficznych - podać źródła świadczące o dotarciu wikingów do Ameryki - wyjaśnić, dlaczego wikingom nie udało się skolonizować Ameryki - wymienić przyczyny tego, że wikingowie nie skolonizowali Ameryki - ocenić postać Krzysztofa Kolumba

~

~

~

Wielkie odkrycia

2 geograficzne

Materiał realizowany na pierwszej godzinie lekcyjnej

I. WPROWADZENIE

Podajemy temat i główny cel lekcji.

II. ROZWINIĘCIE

Wyjaśniamy, że ludzie w średniowieczu inaczej postrzegali świat. Prezentujemy uczniom mapę Ptolemeusza oraz polecamy analizę ilustracji w podręczniku ( M 2 , s. 17). Zada- jemy pytanie: › Jakie kontynenty znali Europejczycy i Arabowie w epoce średniowiecza?

Prosimy uczniów, aby w podrozdziale Wiedza geograficzna Europejczyków (s. 16) przeczy- tali drugi akapit oraz przeanalizowali ilustrację ( M 1 , s. 16–17). Następnie zadajemy pytania: › Kim był Marco Polo? › Jaką rolę odegrali kupcy, dyplomaci i duchowni w poznawaniu świata?

Co wpłynęło na to, że Wenecja stała się ważnym ośrodkiem handlowym XV-wiecznej Europy?

Rozdajemy karty pracy. Następnie prosimy uczniów, aby na podstawie podrozdziału Polityczne i gospodarcze przyczyny wypraw morskich Europejczyków w XIV–XV w. (s. 17) wykonali zadanie 1. Omawiamy z uczniami odpowiedzi, zwracając uwagę na to, że jedne działania i procesy miały wpływ na inne.

Zadajemy uczniom pytanie: › Dlaczego kontakty ze Wschodem odgrywały ważną rolę w Europie?

Prezentując ponownie mapę Ptolemeusza, zadajemy pytanie: › W jaki sposób – pomijając wyprawę przez Konstantynopol – Europejczycy mogli dotrzeć do Indii?

Wskazujemy, że aby wyruszyć w daleką podróż morską ludzie musieli skompletować mapy i odpowiednie przyrządy oraz przygotować statki.

Prosimy uczniów, aby zapoznali się z treścią podpisu do ilustracji w podręczniku ( M 3 , s. 18), a potem zadajemy pytania: › Z czego Portugalczycy czerpali inspiracje podczas budowy karaweli? › Które elementy karaweli miały umożliwić dłuższe podróże morskie i oceaniczne?

Następnie polecamy uczniom, aby na podstawie trzeciego akapitu w podrozdziale Nowin- ki w sztuce nawigacji (s. 18) wykonali zadanie 2 w kartach pracy. Omawiamy z uczniami funkcje przyrządów i map wykorzystywanych przez żeglarzy w XIII–XV wieku. Zwracamy uwagę, że dwa europejskie państwa rozpoczęły poszukiwanie nowej drogi do Indii. Były to Portugalia i Hiszpania.

Prosimy uczniów, aby zapoznali się z treścią podrozdziału Dlaczego Portugalia? (s. 18–19) oraz pierwszego akapitu w podrozdziale Dlaczego Hiszpania? (s 21).

Zadajemy pytania: › Sytuacja której grupy społecznej w Portugalii i Hiszpanii sprawiła, że jej przedstawiciele stali się pionierami wypraw dalekomorskich?

Grupa V Na podstawie informacji zawartych w podrozdziale Dlaczego Ameryka, a nie Kolumbia? (s. 22) oraz w podpisie do ilustracji ( M 8 , s. 22) opracujcie prezentację o wyprawie Ameriga Vespucciego. Zwróćcie uwagę na: › odkryte miejsca, › daty.

Zastanówcie się, jakie było znaczenie wyprawy Ameriga Vespucciego. Przygotujcie odpo- wiedź na ten temat.

Grupa VI Na podstawie informacji zawartych w podrozdziale Odkrycie Australii i Nowej Zelandii przez Tasmana (s. 25) oraz w podpisie do ilustracji ( M 10 , s. 25) przygotujcie prezentację o odkryciach Australii i Nowej Zelandii. Zwróćcie uwagę na: › nazwiska odkrywców, › daty.

Ponadto zastanówcie się, jakie było znaczenie odkryć Australii i Nowej Zelandii. Przygo- tujcie odpowiedź na ten temat.

Grupy przedstawiają swoje prace na forum klasy. Po prezentacji na temat Krzysztofa Ko- lumba prosimy uczniów o przeczytanie tekstu źródłowego ( M 7 , s. 22) oraz wykonanie po- lecenia 1. Przy okazji prezentacji o wyprawie Magellana możemy zaproponować uczniom przeczytanie następnego tekstu źródłowego ( M 9 , s. 24) oraz wykonanie polecenia 1 (s. 25).

Zadajemy pytania: › W jakim kierunku w poszukiwaniu drogi do Indii wyruszali Hiszpanie, a w jakim – Por- tugalczycy? › Który kraj – waszym zdaniem – najbardziej skorzystał na odkryciach?

Po odpowiedzi uczniów na drugie pytanie zaczynamy omawianie skutków odkryć geo- graficznych.

Prosimy o wykonanie zadania 3 w kartach pracy. Gdyby zadanie sprawiało trudności, uczniowie mogą posiłkować się informacjami zawartymi w podrozdziale Skutki odkryć geograficzny (s. 25–26) oraz podpisie do ilustracji ( M 12 , s. 26).

Następnie zadajemy uczniom pytania: › Które skutki uważacie za najważniejsze dla XV–XVI-wiecznego świata? › Jak zmieniło się życie ludzi po odkryciach geograficznych?

III. PODSUMOWANIE

Prosimy uczniów o przeanalizowanie wszystkich przyczyn i skutków wielkich odkryć geo- graficznych. Zadajemy pytania: › Czy odkrycia geograficzne zaradziły problemom XV-wiecznej Europy? › Które odkrycie geograficzne było najważniejsze i dlaczego? › Jakie nowe problemy pojawiły się na świecie w związku z odkryciami geograficznymi?

METODY KONTROLI

Uczniowie wykonują zadanie na stronie wordwall.net.

Uwaga: uczniom należy udostępnić tylko pierwszy link. W drugim bowiem – adresowa- nym dla nauczycieli – będą widoczne wszystkie odpowiedzi uczniów, dzięki czemu nauczyciel będzie miał możliwość sprawdzić później ich pracę.

PRACA DOMOWA

Przygotuj reportaż o wyprawie Krzysztofa Kolumba albo Ferdynanda Magellana. Możesz napisać tekst albo nagrać film.

Materiał realizowany na drugiej godzinie lekcyjnej

I. WPROWADZENIE

Podajemy temat ( Wikingowie a Kolumb – kto odkrył Amerykę? ) oraz główny cel lekcji ( Ocenię odkrycia Krzysztofa Kolumba ).

II. ROZWINIĘCIE

Prosimy uczniów o przypomnienie kilku faktów poznanych na poprzedniej lekcji: › Kto kierował wyprawą, która dotarła do Ameryki w 1492 r.? › Dokąd według Kolumba dopłynęła jego załoga? › Kto sfinansował tę wyprawę?

Prosimy uczniów, aby przeczytali tekst To nie Kolumb odkrył Amerykę – rozważania Else Roesdahl ( T 1 , s. 23) oraz wykonali polecenia 1 i 2 (s. 23).

Następnie zadajemy pytania: › Dokąd dotarli wikingowie? (Możemy poprosić uczniów, aby wskazali na mapie te tereny). › Jakie ślady świadczą o tym, że wikingowie dotarli do Ameryki? › Co sprawiło, że wikingowie nie osiedlili się na nowych terenach?

Zwracamy uwagę, że odkrycia geograficzne miały zarówno pozytywne, jak i negatywne skutki. Zachęcamy uczniów, aby spróbowali ocenić odkrycie Krzysztofa Kolumba. Prezen- tujemy film Historia kontra Krzysztof Kolumb. Prosimy uczniów o wypisanie pod- czas oglądania filmu argumentów za tezą Krzysztof Kolumb to bohater Ameryki i przeciw niej. Po obejrzeniu filmu uczniowie wymieniają swoje argumenty.

Następnie zadajemy pytania: › Czy jedna osoba mogła wpłynąć na zniewolenie rdzennych mieszkańców Ameryki? › Jak można obecnie pogodzić zwolenników i przeciwników dokonań Kolumba?

III. PODSUMOWANIE

Zadajemy uczniom pytanie: › Kto waszym zdaniem powinien być uznanym za odkrywcę Ameryki: wikingowie czy Kolumb?

METODY KONTROLI

Uczniowie tworzą krzyżówkę dotyczącą wielkich odkryć geograficznych.

PRACA DOMOWA

Kto odkrył Amerykę – Wikingowie czy Kolumb? Uzasadnij odpowiedź.