Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt | Publikacje Biochimica Medica

Analizując przedstawione wtym arty-

kule informacje dotyczące budowy BHV-1

ipatogenezy zakaźnego zapalenia nosa

itchawicy bydła, zasadna wydaje się teo-

ria przedstawiona przez Engelsa iAcker-

manna (19), mówiąca o istnieniu w ge-

nomie BHV-1 dwóch zestawów genów,

zktórych jeden odpowiedzialny jest za

replikację wirusa, natomiast drugi koduje

białka funkcyjne, decydując ozjadliwości

patogena, zdolności do wywoływania za-

każeń latentnych oraz warunkując interak-

cje na linii gospodarz-wirus.

Zwalczanie zakaźnego zapalenia nosa

itchawicy, zuwagi na zdolność wirusa do

wywoływ ania trwałych, utrzymujących

się przez całe życie zakażeń oraz umie-

jętności unikania przez BHV-1 mechani-

zmów odporności organizmu gospoda-

rza (wczym główną rolę odgrywają gliko-

proteiny otoczki oraz inhibitory cytokin),

jest niezwykle trudne. Stałe monitorowa-

nie budowy molekularnej tego patogenu,

przy wykorzystaniu technik biologii mo-

lekularnej jest niezwykle istotne dla okre-

ślenia zmienności BHV-1, jego zjadliwo-

ści, jak idla opracowania skutecznej im-

munoprofilaktyki IBR/IPV (20).

Piśmiennictwo

1. Winiarczyk S., Adaszek Ł., Łopuszyński W., Grądzki Z.,

Surma – Kurusiewicz K .: Przebieg zakaźnego zapalenia

nosa i tchawicy w fermie bydła mlecznego. Medycyna

Wet. 2004, 60, 1075–1079.

2. Larski Z.: Wirusologia weterynary jna. Państwowe Wy-

dawnictwo Rolnicze iLeśne, Warszawa, 1982, 263–265.

3. OIE Manual of D iagnostic Test and Vaccines for Terre-

strial Animals. 2008, 752–767.

4. Winiarczyk S., Grądzki Z. Wołoszyn S., Pejsak Z., Żmudziń-

ski J.F., Gundłach L.J., Sadzikowski A.B., Osek J.: Choroby za-

kaźne zwierząt domowych zelementami zoonoz. Lublin 2000.

5. Muylkens B., Thiry J., Kirten P., Schynts F., Thiry E.: Bo-

vine herpesvirus 1 infection and infectious bovine rhino-

tracheitis. Vet. Res. 2007, 38, 181-209.

6. Rola J., Żmudziński J.F.: Postęp wbadaniach nad organii-

zacją genomu ifunkcją glikoprotein herpeswirusa bydła

typ 1 (BHV 1, IBR/IPV). Biotechnologia 1996, 3, 52-59.

7. Murphy F.A., Gibbs E.P.J., Horzinek M.C., Studdert M.J.:

Veterinary Virology. Academic Press, New York 1999, 303-

311.

8. Schwyzer M., Ackermann M.: Molecular virology of ru-

minant herpesviruses. Vet. Microbiol. 1996, 53, 17-29.

9. Ackermann M., Mullr H.K., Bruckner L., Riggenbach C.,

Kihm U.: The control of infectious bovine rhinotracheitis

(IBR) in Switzerland from 1978 to 1988. Schweiz. Arch.

Tierheilkd. 1989, 131, 397-407.

10. Janowski H., Markie wicz K., Tarczyński S.: Choroby by-

dła. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze iLeśne, Warsza-

wa, 1983, 407-411.

11. Thiry J., Keuser V., Muylkens B., Meurens F., Gogev S., Van-

derplasschen A., Thiry E.: Ruminant alphaherpesviruses

related to bovine herpesvirus 1. Vet. Res. 2006, 37, 169-190.

12. Nandi S., Kumar M., Manohar M., Chauhan R.S.: Bovine

herpes virus infections in cattle. Anim. Health Res. Rev.

2009, 10, 85-98.

13. Jones C , Chowdhury S.: Areview of the biology of bo-

vine herpes virus type 1 (BHV-1), it s role as acofactor

in the bovine respiratory disease complex and develop-

ment of improved vaccines. Anim. Health Res. Rev. 2007,

8, 187-205.

14. Mettenleiter T.C.: Initiation and spread of a-herpesvirus

infections. Trends in Microbiology 1994, 2, 2-4.

15. Liang X., Pyne C., Li Y., Babiuk L.A., Kowalski J.: Deli-

neation of the essential function of bovine herpesvirus 1

gD. An indication for the modulatory role of gD in virus

entry. Virology 1995, 207, 429-441.

16. Wellenberg G.J., van der Poel W.H., Van Oirschot J.T.: Vi-

ral infections and b ovine mastitis: areview. Vet. Micro-

biol. 2002, 88, 27-45.

17. Del Médico Zajac M.P., Ladelfa M.F., Kotsias F., Muylkens

B., Thiry J., Thiry E., Romera S.A.: Biology of bovine her-

pesvirus 5. Vet. J. 2010, 184, 138-145.

18. Radostits O.M, Gay C.C., Hinchcliff K.W., Constable P.D.:

Veterinary Medicine-Atextbook of the diseases of cattle,

horses, sheep, pigs and goats. 10th edit., Elsevier, 2007.

19. Engels M., Ackermann M..: Pathogenesis of ruminant

herpesvirus infections. Vet. Microbiol. 1996, 53, 3-15.

20. Turin L., Russo S., Poli G.: BHV-1: Anew molecular ap-

proaches to control acommon and widespread infection.

Mol. Medicine 1999, 5, 261-284.

Dr Łukasz Adaszek, Klinika Chorób Zakaźnych, Wydział

Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego,

ul Głęboka 30, 20-612 Lublin, e-mail: ukaszek0@wp.pl

Tłuszcz postrzegany jest jako „najgor-

szy” spośród wszystkich składników

żywności. Przypisuje mu się odpowiedzial-

ność za rozwój wielu chorób, wtym otyło-

ści, cukrzycy typu 2 inowotworzenia. Po-

nieważ tłuszcze zpokarmu wpływają na

stężenie cholesterolu we kr wi, to tym sa-

mym mają również wpływ na rozwój cho-

rób układu krążenia. Jednocześnie tłuszcz

jest najlepszym związkiem energetycznym

spośród wszystkich składników żywno-

ści; 1 g tłuszczu dostarcza organizmowi

37 kJ. Ponadto tłuszcz umożliwia absorp-

cję rozpuszczalnych wnim witamin i in-

nych hydrofobowych związków biologicz-

nie aktywnych, np. karotenoidów. Dlatego

ważne jest, aby nie eliminować tłuszczu

zdiety, ale zwracać uwagę na ilość irodzaj

spożywanego tłuszczu. Ma to szczególne

znaczenie zpunktu widzenia profilaktyki

ileczenia chorób metabolicznych, które

dotyczą nie tylko ludzi, ale również zwie-

rząt, zwłaszcza towarzysz ących.

Charakterystyka chemiczna tłuszczu

Termin tłuszcz (lipidy) jest bardzo szero-

ki iwzależności od przyjętych kryteriów

możemy dokonać różnej jego klasyfikacji.

Ze względu na stan skupienia mówimy

otłuszczach ciekłych istałych. Na pod-

stawie budowy chemicznej tłuszcze moż-

na podzielić na proste izłożone.

Tłuszcze proste są estrami wyższych

kwasów tłuszczowych i glicerolu (

ryc. 1

Wobrębie tej grupy dodatkowo można mó-

wić omono-, di- itriacyloglicerolach, ponie-

waż glicerol ma trzy grupy wodorotlenowe,

które mogą być zestryfikowane. Wprzypad-

ku mono- idiacylogliceroli istotne będzie

czy zestryfikowana jest grupa przy pierw-

szym, drugim czy trzecim węglu glicerolu.

Mówimy wtedy o konfiguracji sn-1, sn-2,

sn-3. Kolejnym aspektem jest rodzaj kwasu

tłuszczowego, który występuje wcząstecz-

ce tłuszczu. Cząsteczkę glicerolu mogą es-

tryfikować trzy takie same cząsteczki kwa-

su tłuszczowego lub trzy różne, ale również

dwie jednakowe ijedna różna (ryc. 2). Jeżeli

jeszcze do tego powiemy, że te różne kwasy

tłuszczowe mogą przybierać odpowiednie

położenie sn-1, sn-2 czy sn-3, to widzimy

już na przykładzie najprostszych połączeń

wcząsteczce tłuszczu, jak szeroka izróżni-

cowana jest to grupa związków.

Oprócz tłuszczów prostych można wy-

różnić tłuszcze złożone, wktórych oprócz

kwasów tłuszczowych iglicerolu mogą wy-

stępować jeszcze aminy, cukry, alkohole,

zarówno łańcuchowe, jak icykliczne, np.

cholesterol. Dodatkowo glicerol estryfiko-

wać mogą również kwasy nieorganiczne,

np. kwas fosforowy, mówimy wtedy ofos-

folipidach. Nie jest więc łatwo sklasyfiko-

wać tę grupę związków. To co jest charak-

terystyczne dla tej klasy związków, to obec-

ność wnich kwasów tłuszczowych. Kwasy

tłuszczowe, aszczególnie wielonienasyco-

ne kwasy tłuszczowe, będą stanowiły temat

tego opracowania.

Kwasy tłuszczowe

Kwasy tłuszczowe zbudowane są złań-

cucha węglowego zakończonego grupą

Właściwości i rola wielonienasyconych

kwasów tłuszczowych w utrzymaniu

zdrowia ludzi i zwierząt

Bożena Bałasińska, Michał Jank, Gustaw Kulasek

z Katedry Nauk Fizjologicznych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej w Warszawie

Prace poglądowe

749

Życie Weterynaryjne • 2010 • 85(9)

Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt, Publikacje z Biochimica Medica

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt i więcej Publikacje w PDF z Biochimica Medica tylko na Docsity!

T

Charakterystyka chemiczna tłuszczu

Kwasy tłuszczowe