Wprowadzenie do fleksji historycznej - Notatki - Gramatyka historyczna, Notatki z Język angielski

Pobierz Wprowadzenie do fleksji historycznej - Notatki - Gramatyka historyczna i więcej Notatki w PDF z Język angielski tylko na Docsity! I. Wprowadzenie do fleksji historycznej. Podstawa rozwojowa polskiej fleksji (<fleksja psł. < fleksja pie.). Ogólne kierunki rozwoju psł. i polskiej fleksji. Fleksja rzeczowników – podstawa rozwojowa, zmiany na gruncie polskim). 1) Podstawa rozwojowa fleksji polskiej (<fleksja psł. < fleksja pie.). Skąd znamy stan fleksji psł., skoro język prasłowiański jest językiem rekonstruowanym, a nie zapisanym? Poznajemy ją: a) przede wszystkim na podstawie analizy języka staro-cerkiewno-słowiańskiego, czyli najwcześniej zapisanego języka słowiańskiego, niedługo po rozpadzie psł. (dlatego mamy w nim zaświadczony stan fleksji słowiańskiej niewiele się jeszcze różniący od psł.) b) na podstawie porównania fleksji różnych języków słowiańskich (zwłaszcza poświadczonego w nich stanu najdawniejszego). Różnice między fleksją polską i psł. a) pewne formy psł. zanikły w języku polskim; b) inne formy psł. zachowały się bez zmian lub też uległy przekształceniom morfologicznym, c) powstały nowe formy nieznane językowi psł. 2) Ogólne kierunki rozwoju psł. i polskiej fleksji. Działanie dwóch tendencji stabilizujących w ewolucji polskiej fleksji: a) tendencja do ekonomiczności, czyli upraszczania systemu (np. zanik lpdw., czaów przeszłych prostych, tj. aorystów i imperfectum, odmiany prostej przymiotników, niektórych końcówek), b) tendencja przeciwstawna do uwydatniania opozycji, czyli różnicowania form językowych, (a więc do semantyzacji, wyrazistości znaczeniowej), innymi słowy do komplikacji systemu (np. powstanie kategorii żywotności w lp. i męskoosobowości w lmn., różnicowanie się końcówek homonimicznych, np. pol. ‘e < psł. –e, -ě2, -ě3, por. stp. Bodze2 < psł. *bodzě (Msc.lp.), wsp. Bogu, stp. i wsp. Boże < psł. *bože )W.lp.), stp. męże < psł. *mąžě3, wsp. mężów. docsity.com 2 Ogólny kierunek rozwoju polskiej fleksji polega przede wszystkim na upraszczaniu systemu fleksyjnego, czyli zmierza od komplikacji (wielość typów i podtypów fleksyjnych w języku psł.) do uproszczenia. Wyjątkowo tylko można mówić o nowej komplikacji systemu, np. powstanie kategorii żywotności (początki synkretyzmu D. i B. lp. rzeczowników męskich już w epoce psł.) i kategorii męskoosobowości (doba średniopolska). 3) Przyczyny zmian morfologicznych: a) zmiany fonetyczne (np. zanik spółgłosek w wygłosie w związku z prawem sylaby otwartej doprowadził do dużych zmian w psł. fleksji), b) wyrównania analogiczne, w tym wyrównania końcówek, np. –om w C.lmn. rzeczowników wszystkich rodzajów, oraz wyrównania tematów fleksyjnych (por. stp. bodze, boże, boga), c) inne sporadyczne (np. możliwość wpływu światopoglądu człowieka na system morfologiczny) – mało możliwe. Fleksja imienna – deklinacja rzeczowników – wprowadzenie Kategorie gramatyczne fleksji imiennej Język psł. miał w zakresie deklinacji, czyli fleksji imiennej kategorie gramatyczne: a) liczby (lp., lpdw. – do XVI w., zanik w języku polskim, dziś tylko jej ślady w niektórych formach, np. oczy, uszy, rękoma), lmn. b) rodzaju (pierwotnie 3 podstawowe: m., ż., n., w polszczyźnie nowe rodzaje czy podrodzaje: męskożywotny, męskoosobowy), c) przypadka (siedem przypadków). Ciekawostka Dualis (tj. lpdw.) jako żywa kategoria gramatyczna zachował się tylko sporadycznie w językach słowiańskich: tylko w językach łużyckich i w języku słoweńskim. System typów deklinacyjnych, dość już uproszczony w późnym okresie psł. w stosunku do języka pie., uległ w języku staropolskim dalszym uproszczeniom i przekształceniom. Podstawa rozwojowa deklinacji rzeczowników W języku psł. wyróżniamy 5 głównych typów deklinacyjnych rzeczowników, a w ich obrębie jeszcze pewne podtypy (np. często podtyp twardo- i miękkotematowy). docsity.com