Wprowadzenie do muzyki XIX wieku – romantyzm, Egzaminy z Moda

Pobierz Wprowadzenie do muzyki XIX wieku – romantyzm i więcej Egzaminy w PDF z Moda tylko na Docsity!

Wprowadzenie do muzyki XIX wieku – romantyzm

Wprowadzenie do muzyki XIX wieku – romantyzm

Ważne daty

Periodyzacja historii muzyki

1900 p.n.e. - 476 n.e. – antyk

476‐1450 – średniowiecze

1450‐1600 – renesans

1600‐1750 – barok

1750‐1815 – klasycyzm

1815‐1900 – romantyzm

od 1901 – muzyka XX wieku

od 2001 – muzyka XXI wieku

Periodyzacja romantyzmu muzycznego:

1801‐1830 – kształtuje się krąg zainteresowań romantycznych

1830‐1850 – właściwi romantycy

1850‐1880 – generacja wielkich indywidualności

1880‐1910 – generacjaTristana

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

Źródło: online skills, cc0.

Źródło: online skills, cc0.

Wprowadzenie do muzyki XIX wieku – romantyzm

francuska (César Franck), angielska (Edward Elgar, Ralph Vaughan Williams), w Skandynawii: norweska (Edvard-Grieg) i fińska (Jan Sibelius).

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

1. zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;
2. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki.

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

3. interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne.

Nauczysz się

opisywać twórczość kompozytorską Ludwiga van Beethovena;

charakteryzować styl romantyczny w muzyce;

przedstawiać generacje kompozytorskie.

Ludvig van Beethoven - proromantyk

Ludvig van Beethoven, online-skils, CC BY 3.

Narodziny romantyzmu w muzyce

Rozpoczynające Wielką Rewolucję Francuską zdobycie Bastylii (14 VII 1789 roku), symbolicznie kończące XVIII wiek, doprowadziło do zmian społeczno‐politycznych, m.in. aktywizując rolę oświeconego mieszczaństwa. Przyświecające rewolucjonistom hasła wolności, równości i braterstwa przyczyniły się do obalenia dotychczasowego ładu politycznego, religijnego i społecznego. Ideałami nowego porządku stały się: wolność, indywidualizm i subiektywizm, obecne także w XIX‐wiecznej muzyce.

Próżno szukać konkretnej daty rozpoczynającej romantyzm w muzyce. Pierwiastki romantyczne widoczne były bowiem w utworach tworzonych przez klasyków wiedeńskich – w kategoriach romantycznych odczytuje się np. wejście ducha Komandora na kolację w operzeDon Giovanni Wolfganga Amadeusza Mozarta, orientalizm obecny w Mozartowskich operach (Uprowadzeniu z seraju,Czarodziejski flet), jegoSymfonię g‐moll KV 550 nazywaną przez Ernsta Theodora Amadeusa Hoffmannaszlochem spod koronkowej chusteczki, czy owiane tajemnicą okoliczności zamówieniaRequiem. Także poświęcona pierwotnie NapoleonowiIII Symfonia Beethovena, nosi na sobie piętno romantyzmu.

Spoglądając z kolei na kompozycje powstałe już w pierwszych dekadach XIX wieku, spośród najważniejszych wymienia się najczęściej:

opublikowanie pieśniKról olch Franciszka Schuberta (1815), berlińską premierę operyWolny strzelec Karola Marii von Webera (1821), cykl pieśniPiękna młynarka Franciszka Schuberta (1823), śmierć Beethovena (1827), śmierć Schuberta (1828),

Pomnik Ludwiga van Beethovena, online-skills, CC BY 3.

łączenie muzyki z kategoriami filozoficznymi, religijnymi, transcendentalnymi, dążenie do intymności wypowiedzi (pieśni, miniatury instrumentalne, muzykowanie kameralne), paradygmat korespondencji sztuk, zjawiska synestezyjne (łączenie muzyki ze sferą barw), idea totalnego dzieła sztuki (Wagner), początek świadomości historycznej w muzyce (powrót do muzyki wcześniejszych epok, odrodzenie muzyki religijnej).

Nagranie dostępne na portalu epodreczniki.pl Fryderyk Chopin, „Nokturn e-moll” op. 72 nr 1, Biblioteczka muzyczna-nagranie AM

Utwór muzyczny: Fryderyk Chopin, „Nokturn e-moll” op. 72 nr 1. Kompozycja posiada szybkie tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.

Generacje romantyków

Lionello Balestrieri, „Fryderyk Chopin przy fortepianie”, culture.pl, CC BY 3.

I. Kształtuje się krąg zainteresowań romantycznych 1801‐

Ludwig van Beethoven, Franciszek Schubert, Karol Maria von Weber, Wikipedia, domena publiczna

II. Właściwi romantycy 1830‐

Hektor Berlioz, Fryderyk Chopin, Robert Schumann, Wikipedia, domena publiczna

III. Generacja wielkich indywidualności 1850‐

Franciszek Liszt, Ryszard Wagner, Wikipedia, domena publiczna

IV. GeneracjaTristana 1880‐

Gustaw Mahler, Ryszard Strauss, Arnold Schoenberg, Aleksander Skriabin, Wikipedia, domena publiczna

Zadania

Ćwiczenie 1

Wskaż nazwisko kompozytora, którego uznaje się za proromantyka.

Giuseppe Verdi Fryderyk Chopin Ryszard Wagner Vincenzo Bellini Ludwig van Beethoven Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Ćwiczenie 2

Wskaż przedstawicieli romantyzmu:

Joseph Haydn Olivier Messiaen Ryszard Strauss Wolfgang Amadeusz Mozart Franciszek Schubert Franciszek Liszt Hektor Berlioz Jan Sebastian Bach

Ćwiczenie 3

Wskaż daty graniczne generacji wielkich indywidualności.

Ćwiczenie 6

Twórcy zaliczani do generacji wielkich indywidualności to:

Ryszard Wagner i Franciszek Liszt Ryszard Wagner i Ryszard Strauss Ryszard Strauss i Arnold Schoenberg Franciszek Schubert i Franciszek Liszt

Ćwiczenie 7

Zaznacz, które z poniższych zakresów tematycznych były typowe dla muzyki romantycznej.

noc wrogi człowiekowi świat przyrody mitologia

Słownik pojęć

Koncert

gatunek muzyczny, którego istota zasadza się na współgraniu i współzawodniczeniu solisty (grupy solistów) i orkiestry; w dojrzałym baroku przyjął postać trzyczęściową o układzie temp: szybka‐wolna‐szybka.

Kwartet smyczkowy

oparty na czteroczęściowym cyklu sonatowym gatunek muzyczny przeznaczony do wykonania przez dwoje skrzypiec, altówkę i wiolonczelę.

Opera

sceniczne dzieło wokalno‐instrumentalne, w którym muzyka współgra z librettem.

Orientalizm

kierunek w literaturze i sztuce polegający wprowadzeniu do wytworów sztuki elementów kultur egzotycznych.

Programowość

fenomen XIX wieku – muzyka związana z treściami pozamuzycznymi (poezją, malarstwem, dziełem filozoficznym etc.), która poprzez znaczące tytuły bądź dodane programy kieruje uwagę słuchaczy w stronę odpowiednich skojarzeń.

Requiem

msza żałobna.

Sonata

utwór instrumentalny (w przeciwieństwie do wokalnej kantaty); w klasycyzmie przyjął budowę czteroczęściową stając się wzorcem cyklu sonatowego (podstawa symfonii, kwartetu smyczkowego, koncertu): cz. I – szybka (forma sonatowa), cz. II – wolna (forma pieśni, wariacje), cz. III – taneczna (menuet, zastąpiony przez Beethovena scherzem), cz. IV – szybka (forma sonatowa, rondo).

Symfonia

orkiestrowy odpowiednik sonaty, jako samodzielny gatunek muzyczny przeznaczony do wykonania przez największy instrumentalny skład wykonawczy wypracowany w klasycyzmie; od czasów IX Symfonii Beethovena powstawać zaczęły także symfonie wokalno‐instrumentalne.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

 (^)   ^

1. Franciszek Schubert -Król olch

2. Fryderyk Chopin -Nokturn e-moll op. 72 nr 1.
3. Ludwig van Beethoven -Sonata op. 27-1 cz. I
4. Robert Schumann -Carnaval op. 9