Pobierz Wprowadzenie do prawa cywilnego: definicje podstawowych pojęć i więcej Notatki w PDF z Postępowanie cywilne tylko na Docsity!
PRAWO CYWILNE
ZAKRES PRZEDMIOTOWY PRAWA CYWILNEGO (KSIĘGA I KC)
ŹRÓDŁEM PRAWA CYWILNEGO JEST KODEKS CYWILNY.
KODEKS CYWILNY - ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 wielokrotnie nowelizowany.
OSOBA PRAWNA – ma zawsze zdolność do czynności prawnych i zdolności sądowe dlatego wpisała się do rejestru. Niema takiej zdolności spółka cywilna. U osób fizycznych zakres zdolności jest szerszy niż u osób prawnych.
PRAWO CYWILNE – to gałąź prawa która obejmuje normy regulujące stosunki majątkowe między osobami fizycznymi i prawnymi które są równoważnymi podmiotami w danym stosunku prawnym.
1. POJĘCIE I ŹRÓDŁA PRAWA CYWILNEGO ORAZ ZAKRES PRZEDMIOTOWY PRAWA: - Prawo stanowione – forma systemu prawnego jaki przysługuje w zakresie stanowienia prawa przez organy ustawodawcze z uwzględnieniem ogólnych norm oraz zachowaniem formalnych procedur. Taki system występuje w państwach Europy kontynentalnej, w tym w Polsce a także niektórych krajach Ameryki Południowej. - Prawo zwyczajowe – normy prawne trwale i jednolicie wykonywane w przekonaniu że są obowiązującym prawem. Prawa zwyczajowe nie pochodzą od żadnej instytucji lecz jest wykształcone przez społeczeństwo w toku historii (np. dokumenty stwierdzające dojście do skutków czynności prawnych, przywilejów czy wyroków sądowych). Normy prawa zwyczajowego odegrały szczególną rolę w rozwoju prawa międzynarodowego. Prawo zwyczajowe przechodzi z reguły proces kodyfikacji tzw. Inkorporacji. - Zwyczaje są jedną z form powstania norm prawnych oraz źródłem prawa tzw. prawa zwyczajowego. Polega na tym, że odpowiedni organ państwowy rozstrzyga rozpatrywaną sprawę na podstawie zwyczaju przyjętego w danym społeczeństwie i sankcjonuję go przymusem państwowym (ważny jest zwyczaj międzynarodowy, np. uszanowanie świętej krowy). - Klauzula generalna (rangą najwyższa), zasada współżycia społecznego, społeczno-gospodarcze znaczenie prawa, niegodziwość celu, świadoma wykładnia ustaw i wytyczne wymiaru sprawiedliwości. Klauzule Generalne to: - Zasady współżycia społecznego, - Społeczno gospodarcze znaczenie prawa, - Niegodziwość celu świadczeń.
2.ZAKRES PRZEDMIOTOWY PRAWA CYWILNEGO:
• DZIAŁY PRAWA CYWILNEGO:
▲ Część ogólna – obejmuję normy regulujące zagadnienia wspólne dla całego prawa cywilnego lub kilku jego działów. ▲ Prawo rzeczowe – obejmuję normy regulujące prawne formy korzystania z rzeczy jeżeli podmiotowi przysługują prawa o charakterze bezwzględnym. ▲ Prawo zobowiązaniowe – reguluje stosunki powstające między podmiotami związku z dokonaniem, wymianom dóbr i świadczeniem usług. ▲ Prawo spadkowe – reguluje przejście prawa z obowiązków osób zmarłych na inne podmioty.
- Regulacje poza kodeksowe w zakresie cywilno-prawnym. 3.PRZEDMIOTY STOSUNKÓW CYWILNO-PRAWNYCH:
- Przedmiot stosunku,
- Treść stosunku.
PODMIOTY STOSUNKÓW CYWILNO PRAWNYCH – mogą to być osoby fizyczne (ludzie) bądź osoby prawne np. spółki kapitałowe, spółdzielnie czy przedsiębiorstwa państwowe.
PRZEDMIOTEM STOSUNKÓW jest wszystko na co skierowane są prawa i obowiązki podmiotów tego stosunku, czyli przedmiotem jest określone zachowanie jego uczestników.
4.ZDOLNOŚĆ PRAWNA I ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNEJ OSÓB FIZYCZNYCH I
PRAWNYCH.
ZDOLNOŚĆ PRAWNA – ma każdy człowiek od chwili urodzenia do momentu śmierci (czyli nie tylko dorośli ale i dzieci, np. mogą mieć majątek odziedziczony po zmarłych rodzicach).
ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH – polega na możności nabywania praw zaciągania zobowiązań i rozporządzania swymi prawami przez własne działania. Dziecko do lat 13 chociaż na zdolność prawną nie może jednak samo zaciągać zobowiązań, nabywać praw ani rozporządzać nimi. Niema bowiem zdolności do czynności prawnych.
PEŁNĄ ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH – mają osoby pełnoletnie, które ukończyły 18 lat, ponadto osoby małoletnie które zawarły związek małżeński. Osoba pełnoletnia ma pełną zdolność do czynności prawnych z wyjątkiem wypadku, jeżeli została całkowicie lub częściowo ubezwłasnowolniona. Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby które nie ukończył 13 lat oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
OGRANICZONĄ ZDOLNOŚĆDO CZYNNOŚCI PRAWNYCH – mają osoby które ukończyły 13 lat a nie ukończyły 18 i nie zostały całkowicie ubezwłasnowolnione. Ponadto to ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają osoby pełnoletnie częściowo ubezwłasnowolnione.
UBEZWŁASNOWLNIENIE – może nastąpić jedynie na drodze orzeczenia sądu z przyczyn takich jak: choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy, zaburzenia psychiczne uniemożliwiające kierowanie swym postępowaniem (w skutek pijaństwa lub narkomanii). W zależności od stopnia nasilenia z jakim przyczyny te występują sąd może orzec ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe. Dla osób ubezwłasnowolnionych całkowicie ustanawia się opiekę, a dla osób ubezwłasnowolnionych czesiowo kuratele.
5.DOBRO OSOBISTE W ŚWIETLE KODEKSU CYWILNEGO (KC).
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
6.CZTERY KSIĘGI KODEKSU CYWILNEGO. I. Cześć ogólna, II. Prawa rzeczowe, III. Zobowiązania, IV. Spadki.
PRAWO RZECZOWE – jest jednym z działów prawa cywilnego. Obejmuje pół norm prawnych które regulują instytucje własności oraz niektóre inne formy korzystania z rzeczy.
RZECZAMI SĄ (ART. 45) tylko przedmioty materialne, będące we władaniu człowieka. Rzeczy dzielimy na : ▲ Nieruchomości, ▲ Ruchomości.
NIERUCHOMOŚCI – są częścią powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunt) jak również budynki, budowle i inne urządzenia trwale z gruntem związane lub same te obiekty i ich części. Jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
CZĘŚĆ SKŁADOWA RZECZY – wszystko to co może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia i istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
PRZYNALEŻNOŚĆ – są to rzeczy ruchome niezbędne do korzystania z innej rzec (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem jeżeli pozostaje z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi, np. kluczyk stacyjki samochodowej.
POŻYTKI NATURALNE RZECZY – są to jej płody jak również inne odłączone od niej części składowe stanowiące normalny dochód z rzeczy, zgodny z zasadami prawidłowej gospodarki, np. ziemiopłody, czy racjonalnie pozyskiwane drewno z lasu.
POŻYTKI CYWILNE - są to dochody które przynosi rzecz na podstawie zaistniałego stosunku prawnego, np. pieniądze uzyskane z tytułu oddania rzeczy w użytkowanie.
PRAWO WŁASNOŚCI – stanowi formę takiej przynależności którą reguluje prawo własności oznacza prawo właściciela do korzystania z rzeczy zgodnie ze społeczno gospodarczym przeznaczeniem tego prawa oraz pobierania z niej pożytków i innych dochodów.
UŻYTKOWANIE WIECZYSTE
UŻYTKOWANIE WIECZYSTE – zastąpiło tzw. Własność czasową. Jest formą wykorzystania terenów państwowych raz gminnych na cele przed wszystkim związane z budownictwem mieszkaniowym. Jest podmiotowym prawem bezwzględnym zbliżonym do prawa własności. Kodeks cywilny i ustawa o gospodarce nieruchomościami reguluje te zagadnienia. Jest prawem pośrednim między prawem własności a ograniczonymi prawami rzeczowymi.
PRZEDMIOTY UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO – grunty stanowiące własność skarbu państwa, położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty skarbu państwa położone poza tymi granicami lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji planów jego gospodarki a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków. Na mocy przepisów szczególnych także inne grunty skarbu państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.
PODMIOTY UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO:
▲ Osoby fizyczne, ▲ Osoby prawne, ▲ Spółdzielnie mieszkaniowe.
TREŚĆ – w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu skarbu państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związek w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać gruntu z wyłączeniem innych osób i rozporządzać swoim prawem. Granice korzystania z terenu przez wieczystego użytkownika określone są w umowie i jako prawo zbywalne podlega ono egzekucji. Użytkownik wieczysty może korzystać z wyłączeniem innych osób e granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddaniu terenu w użytkowanie wieczyste. Jego prawo jest prawem zbywalnym czyli może swoje użytkowanie sprzedać innej osobie, podarować czy zapisać w testamencie.
OGRANICZENIE PRAWA: ▲ Pod względem czasu trwania, ▲ Pod względem korzystania z terenu.
