Pobierz Wprowadzenie do Psychologii: Rozwój Psychoseksualny, Kompleksy i Mechanizmy Obronne i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!
Koncepcja rozwoju psychoseksualnego
Kompleksy Małe dzieci obojga płci kochają matkę, gdyż zaspokaja ich potrzeby. Odczuwają gniew wobec ojca ponieważ uważają, że rywalizuje z Kompleks Edypa — kazirodcze pożądanie matki przez chłopca oraz jego rosnąca uraza i wrogość do ojca wikłają go w konflikty z rodzicami a szczególnie ojcem. Chłopiec wyobraża sobie, że dominujący rywal zamierza go skrzywdzić a obawy te mogą być potwierdzane przez skłonnego do stosowanie kar wobec dziecka przez ojca. Obawy te dotyczą tego co może zrobić mu ojciec, koncentrują się na uszkodzeniu narządów płciowych, ponieważ są one źródłem jego lubieżnych uczuć. Chłopiec boi się kastracji. Lęk kastracyjny powoduje wyparcie seksualnego pożądania matki i wrogość wobec ojca a także przyczynia się do identyfikacji chłopca z ojcem. Niebezpieczne, erotyczne uczucie do matki przekształca się w nieszkodliwe przywiązanie do niej. Wyparcie kompleksu Edypa powoduje ostateczne ukształtowanie się super ego. Kompleks Elektry — dziewczynka zmienia swój pierwotny obiekt miłości z matki na ojca. Przyczyna tego jest reakcja rozczarowania gdy odkrywa, że chłopiec ma wystający narząd płciowy, podczas gdy ona ma tylko zagłębienie. To odkrycie niesie za sobą konsekwencje:
- Dziewczynka przypisuje matce odpowiedzialność za swoją „kastrację”.Dziewczynka przenosi swoją miłość na ojca, ponieważ on ma ten cenny narząd który ona pragnie mieć. Miłość do ojca jest jednak obarczona zazdrością, ponieważ ma on coś czego ona nie może mieć. Zazdrość o członek jest żeńskim odpowiednikiem lęku kastracyjnego u chłopców.
Wspólnie określa się to jako cennego, podczas gdy chłopiec boi się, że to straci. kompleks kastracyjny — dziewczynka wyobraża sobie że straciła coś
W pewnym stopniu brak członka zostaje skompensowany, gdy kobieta ma dziecko zwłaszcza płci męskiej.
Mechanizmy obronne Wyparcie/zaprzeczanie - zniekształcają rzeczywistość „ukrywając wydarzenia przed świadomością”.Wyparcie — bolesne uczucia są początkowo uświadamiane, a następnie zapomniane (luki pamięciowe lub całkowita amnezja). Są jednak nadal przechowywane w nieświadomości. Mogą się ujawniać poprzez np. objawy. Zaprzeczenie — nieprzyjemne fakty są ignorowane, realistyczna interpretacja tego co się dzieje zostaje zastąpiona łagodniejszą, choć nietrafną. Zaprzeczanie bywa pomocne w sytuacjach zagrażających życiu, gdyż pozwala na stopniowe oswajanie się do trudnej sytuacji. Potrzebne jest jednak uznanie obecności bolesnych uczuć aby uniknąć dalszych problemów natury emocjonalnej.Tłumienie — Bolesne uczucia są świadomie tłumione na skutek dobrowolnej decyzji by o nich nie myśleć.Projekcja/przemieszczenie — przelanie negatywnych, lękowych uczuć na inne źródło lub obiektRacjonalizacja — przejawia się w zaprzeczaniu motywom działania (własnego lub innych) przy pomocy uzasadnienia, które wydaje się bardziej logiczne I łatwej akceptowalne społecznie niż własne impulsy. Izolacja — oddzielenie własnego doświadczenia w taki sposób. że staje się ono rozłączne od towarzyszących im uczuć. Dzięki temu staje się dostępne świadomości bez konieczności przeżywania bolesnych uczuć.Sublimacja — skierowanie energii związanej z nieakceptowanym impulsem na taki, który jest bardziej akceptowalny społecznie ( np. ujście agresji przez aktywność fizyczną)Kompensacja — podejmowanie ponadprzeciętnych starań by pokonać poczucie niższości. Humor — sposób radzenia sobie z trudnościami. Mechanizmy obronne Reakcja upozorowana (formacja reaktywna) — radzenie sobie z nieakceptowanymi impulsami przez wyrażanie przeciwstawnych im impulsów Fiksacja i regresja — związane z trudnościami rozwojowymi dziecka związanymi z lękiem przed kolejną fazą rozwojową. Dziecko stając w sytuacji konfliktowej może zachować się w sposób charakterystycznych dla wcześniejszej fazy rozwojowej próbując odzyskać w ten sposób poczucie bezpieczeństwa. Identyfikacja — jest podstawowym elementem rozwoju człowieka i ważną częścią procesu uczenia się. W mechanizmie obronnym przybiera cechy kogoś innego (identyfikacja z agresorem — uległość wobec sprawcy agresja wobec np. rówieśników) Koncepcja rozwoju E. Eriksona Wyróżnia się 8 faz tej koncepcji, wyznaczane one są przez następujące konflikty, z którymi musi sobie poradzić jednostka:
Zaufanie — nieufność
Troskliwi rodzice, na bazie odruchu bezwarunkowego, są w stanie wykształcić pożądany odruch warunkowy (dziecko zaczyna w podobny sposób reagować już nie tylko na rodzicielskie pieszczoty, ale na sam zapach ich ciała, widok twarzy, sytuacje, z nimi kojarzone) Teoria wzmocnień B. Skinnera
- Psycholog; przedstawiciel neobehawioryzmu;
- W kształtowaniu zachowania doceniał rolę czynników środowiskowych, genetycznych i zmian ewolucyjnych; podkreślał znaczenie biologicznych podstaw uczenia się; Założenia... Opiera się na łączeniu starych bodźców z nowymi reakcjami, przy zastosowaniu odpowiednich zasad wzmocnienia; zachowanie, które zostało wzmocnione, prawdopodobnie pojawi się ponownie w tej samej lub podobnej sytuacji; Typy wzmocnień:
- Pozytywne szanse jego ponownego wystąpienia w takiej samej sytuacji; są to różne typy „miłych: zdarzenie, które następuje bezpośrednio po pewnym zachowaniu, zwiększa
- następstw”;Negatywne: występuje wtedy, gdy jednostka zaprzestaje lub unika wykonania czegoś, co uważa za nieprzyjemne; * jedno i drugie wzmocnienie mają moc utrwalania zachowania;
Jeśli chcemy zwiększyć zachowanie (uczynić je częstszym, intensywniejszym) po zachowaniu używamy pozytywnych konsekwencji ( nagroda ); gdy chcemy zmniejszyć pewne zachowania (uczynić je mniej intensywnym, mniej prawdopodobnym) używamy negatywnych konsekwencji ( chcemy żeby pewne zachowanie zanikło, to ignorujemy je; kara ); gdy
Teoria społecznego uczenia się A. Bandury Współczesny psycholog; twórca teorii społecznego uczenia się; Dużą wagę przywiązuje do procesów poznawczych w regulacji zachowania i rozwoju człowieka; Teoria w obecnej postaci nosi nazwę: społeczna teoria poznawcza (1986) Założenia... Podstawowe założenie: człowieka od wzajemnych związków między strukturami psychiki a środowiskiem; wzajemny determinizm (zwrotny determinizm), czyli zależność zachowania
Powiązania jednostki ze środowiskiem mają charakter dynamiczny i rozwojowy, gdyż prowadzą do przekształceń i psychiki i środowiska;
Duże znaczenie w rozwoju jednostki ma reagować zgodnie z zachowaniem modelowy, które jest preferowane w środowisku (jednostka obserwacyjne uczenie się dzięki któremu jednostka uczy się obserwuje nie tylko wzory zachowań, ale także ich konsekwencje, co jest podstawą uczenia się wartości i preferencji społecznych);
Uczenie się poprzez obserwację (przyglądanie się zachowaniom), naśladownictwo (kopiowanie, powtarzanie): mimowolne/dowolne, odtwórcze/twórcze, odroczone oraz modelowanie (uczenie się od modela) to podstawowy mechanizm rozwoju psychicznego;
Modelowanie przebudowania wcześniej ukształtowanych wzorów zachowania w nowe postacie; dostarcza rozwijającej się jednostce informacji o możliwościach i sposobach
Dzięki społecznemu uczeniu się, poszerza się repertuar zachowań, a na podstawie doskonalących się procesów poznawczych zwiększa się orientacja jednostki w sobie (aktywność wewnątrzpsychiczna) oraz w środowisku (aktywność zewnątrzpsychiczna); Krytyka...
dzieci uczą się poprzez modelowanie i korzystają (także dorośli) z zachowań, które im się „opłacają”;^ • Koncepcja ta daje względnie rzeczywisty obraz sposobu nabywania różnych typów zachowań; włączone elementy poznawcze dają możliwość integracji modelu uczenia się z innymi koncepcjami poznawczo — rozwojowymi;
- dorosłości; modele uczenia się mogą nam pomóc w zrozumieniu ludzkiego zachowania, ale nie Nie mówi zbyt wiele o tym, co się zmienia wraz z wiekiem ani w dzieciństwie, ani w okresie pomogą w zrozumieniu ludzkiego rozwoju; Koncepcja poznawcza: J.Piaget
- Autor poznawczej teorii wyjaśniającej rozwój procesów myślenia i rozumowania;
- Badał zmiany rozwojowe procesów: spostrzegania, wyobrażeń, pamięci, pojmowania przestrzeni i czasu oraz relacji logicznych (przyczynowo- skutkowych) w dzieciństwie i okresie dorastania;
- Wyjaśniał mechanizmy i przebieg funkcji psychicznych w dalszych stadiach rozwoju człowieka, odwołując się do wiedzy z zakresu psychologii dziecka (osadzenie badań w ramach psychologii genetycznej);
Założenia... Podstawowe czynniki rozwojowe (przyczyny rozwoju):
- Biologiczne — wzajemny związek genomu jednostki i jej środowiska fizycznego; przejawia się w dojrzewaniu systemu nerwowego; nie jest zależny od oddziaływań społecznych;
- Społeczne (koordynacji interpersonalnej) — oddziaływania społeczne (relacje społeczne między dziećmi oraz między dziećmi i dorosłymi), które ujawniają się w funkcjonowaniu i polegają na wymianie interpersonalnej zachodzącej w ciągu całego życia, a ich ostatecznym efektem jest wyksztalcenie tych samych (wspólnych dla wszystkich społeczeństw) końcowych struktur operacji;
- Oddziaływania specyficzne — odmiennych dla różnych środowisk kulturowych i wychowawczych (tradycja, kultura, przekazy) >>> są to jedynie modyfikatory tempa rozwoju;
- Równoważenia — względnie niezależne do właściwości biologicznych; mechanizmy samoregulacji, warunkujące utrzymanie homeostazy na różnych poziomach struktur umysłu; wyższe formy regulacji to operacje umysłowe: Operacja to czynność wewnętrzna (przebiegająca w umyśle), czyli zinterioryzowana, celowa i odwracalna; możliwe jest przeprowadzenie w umyśle operacji odwrotnej do każdej operacji (to jednak nie oznacza odwracalności struktury, chyba że dotyczy ona regresu, czyli przejścia na niższy poziom organizacji).
Koncepcja reprezentatywna dla: teorii psychodynamicznych ( stosunki ze światem społecznym ) oraz teorii etologicznych (wdrukowanie i okres krytyczny jako źródłem osobowości człowieka są jego istotne dla powstania bliskich relacji emocjonalnych między małym dzieckiem a jego opiekunem oraz nawiązanie do zachowań instynktownych, z jakimi dziecko przychodzi na świat);
Założenia... Def.: Przywiązanie określa trwałą i silną afektywną (emocjonalną) więź z jedną określoną osobą;
- przebywania w fizycznej bliskości przejawem przywiązania wczesnodziecięcego jest ujawniana przez dziecko tendencja do figury (lub obiektu) przywiązania
- (skryptów zdarzeń), które wyznaczają interakcje dziecka z obiektem przywiązania zgodnie z w umyśle dziecka powstają wewnętrzne modele działania w postaci schematów poznawczych doświadczeniami zgromadzonymi podczas wcześniejszych interakcji;
- pozbawienie dziecka kontaktu z rodzicem -figurą (obiektem) przywiązania - może prowadzić do opóźnień i zaburzeń rozwojowych w różnych sferach psychiki i zachowania, a nawet do ukształtowania się osobowości o rysach psychopatycznych;
Przywiązanie - więź
- kształtuje się ona około 8. miesiąca życia; jeśli dojdzie do jej zerwania, to możliwe jest jeszcze dwukrotne podjęcie przez dziecko próby jej ponownego nawiązania - z tym samym lub innym opiekunem, ale okres krytyczny obejmuje wiek od 6/8 miesiąca życia do 3 roku życia.
Przywiązanie dziecięce rozwija się w oparciu o trzy fazy:
- Niesprecyzowane ustosunkowanie i sygnalizacja (do 3 mies.)
- Skupianie na jednej lub większej liczbie osób (3-6 mies.) np. częstszy uśmiech do wybranych osób
- Zachowanie oparte na bezpiecznej bazie (6-8 mies.)- dziecko odnosi się do innych, kieruje się wyrazem mimiki najbliższych osób w swoich wyborach, poszukuje u nich potwierdzenia składanych mu propozycji; dzieci zaczynają wykazywać lęk przed obcymi (ok. 6 mies.) i protest przed separacją (ok. 10 mies.)- nasilają się do 16 mies. życia, a potem maleją i zanikają w połowie drugiego roku życia; szczere przywiązanie pojawia się ok. 6 miesiąca życia M.Ainsworth dzieci do 12 m.ż. do 18 m. ż., po zmianie zachowania matek) wyróżniła trzy typy przywiązania: (pogłębiła koncepcję Bowlby'ego w oparciu o własne badania obserwując zachowania
- Przywiązanie bezpieczne eksplorację otoczenia; w poczuciu zagrożenia szuka kontaktu, łatwo je uspokoić, nie opiera (typ B)- dziecko znosi rozłąkę z opiekunem szybko angażuje się w się kontaktowi ze strony matki. Po powrocie matki ciepło ja wita i szybko się uspokaja. (dotyczy ok. 60% dzieci)
- Przywiązanie pozabezpieczane typu odłączanie/unikanie matką, zwłaszcza po jej nieobecności; nie stawia matki ponad obcym; nie opiera się (typ A)- dziecko unika kontaktu z kontaktowi z matką, ale go nie inicjuje. (ten typ przywiązania dotyczy około 15% dzieci i związany jest z doświadczeniami wielokrotnego odrzucenia)
- Przywiązanie pozabezpieczane typu opór/ambiwalencja niewielkie zainteresowanie otoczeniem, jest nieufne wobec obcego. Niepokoi się po (typ C)- dziecko wykazuje opuszczeniu przez matkę i nie uspokaja się po jej powrocie. Jest oporne na próby uspokojenia ze strony obcej osoby. Może złościć się na matkę po jej powrocie.
Czasem nawiązuje z nią kontakt a czasem go unika (dotyczy około 10% dzieci i związany jest z nieprzewidywalną postawa opiekuna);
Koncepcja strukturacji i restrukturacji doświadczenia M. Tyszkowej
- psycholog z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu;
- koncepcja powstała na przełomie XIX / XX w.
- podstawową kategorią jest doświadczenie, a główna teza głosi, że rozwój psychiczny jednostki polega na gromadzeniu i opracowywaniu doświadczeń, które w toku całego życia podlega procesom strukturacji i restrukturacji.
Założenia... Def.: doświadczenie jako zasadniczy materiał rozwoju, który jest gromadzony dzięki aktywności podmiotu, uruchamianej przez jego różne potrzeby i dążenia; Def.: rozwój definiuje jako ciąg zmian wynikających z organizowania się struktur doświadczenia (strukturacja) i ich przekształcania (restrukturacja); psychika konstytuuje się w wyniku gromadzenia i strukturowania doświadczenia zdobywanego przez jednostkę w toku aktywności własnej; jednak jej rozwój jest uzależniony również od indywidualnych możliwości kumulowania i organizowania doświadczenia (możliwości te nie mają charakteru wrodzonego);na kategorię doświadczenia składają się: (1 ) doświadczenie gatunkowe (struktury i połączenia nerwowe oraz czynności wrodzone), ), (2) działania, przeżycia, zdarzenia, kontakty i sytuacje, których jednostka jest uczestnikiem) i (3) doświadczenie indywidualne (własne doświadczenie społeczne interpersonalną i przyswajanie kultury) (część doświadczenia przejmowana przez komunikację
Czynniki rozwojowe Aktywność — cecha, z którą człowiek przychodzi na świat; umożliwia stałą wymianę - substancji i informacji - między jednostką a środowiskiem na poziomie biochemicznym i psychologicznym; Środowisko, w tym społeczno-kulturowe; czynniki te wchodzą ze sobą w rozwoju >>> geny determinują zdolności intelektualne, a poziom i kierunek zdolności są dynamiczne interakcje , których charakter zmienia się w czynnikiem różnicującym doświadczenia jednostki zbierane w toku aktywności własnej, przejawianej w stosunkach wymiany ze środowiskiem; w ten sposób aktywność umożliwia realizowanie własnego określonych warunkach -wewnętrznych i zewnętrznych potencjału rozwojowego w struktury i funkcje zmieniają się w toku rozwoju, ale nadrzędna funkcja psychiki, jaką jest regulacja stosunków człowieka z otoczeniem przez różne formy aktywności, pozostaje stała przez całe życie Koncepcja rozwoju aktywności M. Przetacznik-Gierowskiej
- psycholog z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie;
- badania nad aktywnością ludzką i jej zmianami rozwojowymi w ciągu życia, które były osadzone na podłożu wieloczynnikowej koncepcji rozwojowej (za Szumanem: zadatki organiczne, własna aktywność podmiotu, środowisko oraz wychowanie i nauczanie, czyli kształcenie);
Schemat: Okno Jo-hariego
Analiza SWOT
- Strenghts (mocne strony)
- Weaknesses (słabe strony)
- Oportunities (szanse)
- Treats (zagrożenia)
Samorealizacja - definicja samourzeczywistnianie, samoaktualizacja — w psychologii to stałe dążenie do realizacji swojego potencjału, rozwijania talentów i możliwości, proces stawania się "tym, kim się
jest", dążeniem do wewnętrznej spójności, jedności z samym sobą, spełnienia swojego przeznaczenia nadrzędny motyw sterujący ludzką aktywnością, zorientowany na spełnienie możliwości i urzeczywistnienie osobistego potencjału jednostki.
Cechy charakteryzujące człowieka samorealizującego się
- Obiektywne odbieranie rzeczywistości,
- Akceptacja siebie i otoczenia,
- Spontaniczność, prostota i naturalność w zachowaniu, a także w życiu wewnętrznym, myślach i odruchach,
- Koncentracja na problemie,
- Dystans wobec rzeczywistości i potrzeba prywatności,
- Niezależność od otoczenia,
- Ciągła świeżość ocen,
- Doznania uniesienia i fascynacji,
- Poczucie wspólnoty z rodzajem ludzkim,
- Głębokie przyjaźnie,
- Tolerancja inności,
- Wyraźne standardy moralne,
- Pogodne poczucie humoru,
- Twórcze spojrzenie na świat,
- Opór przed bezmyślnym podporządkowaniem się kulturze. Samorealizacja zależy od: Poczucia własnej wartości,Samooceny (samoakceptacji / samoodtrącenia), Poczucia sensu życia,Poziomu samopoznania.
Rodzaje potrzeb: Wg. Maslowa:
- Potrzeby fizjologiczne: potrzeba jedzenia, potrzeba odpoczynku, potrzeba przyjemnych doznań zmysłowych, potrzeby seksualne.
- Potrzeby bezpieczeństwa: potrzeba zależności, potrzeba opieki i oparcia, potrzeba braku lęku, potrzeba ładu.
Tożsamość społeczna ludźmi, identyfikowanie się z ich celami, wartościami, zasadami postepowania; - uformowanie się my poznawcze powiązanie własnej osoby z innymi
Zadania rozwojowe Definicja: Zadania, które pojawia się w pewnym okresie życia jednostki i którego pomyślna realizacja daje jej poczucie zadowolenia z życia i jest warunkiem pomyślnej realizacji następnych zadań, zaś niepowodzenie w jej realizacji prowadzi do poczucia niezadowolenia z życia, do dezaprobaty ze strony otoczenia i do trudności w realizacji następnych zadań (R. Havighurst)
- Rozwojowe zadania życiowe to te zadania, których każdy sam indywidualnie musi się nauczyć
Kryzys - definicje Kryzys - moment zwrotny, stan, który cechuje się dużym napięciem emocjonalnym, uczuciem przerażenia, obawa przed utratą kontroli i poczuciem bezradności oraz przed różnymi formami dezorganizacji zachowania i objawami somatycznymi (Kubacka - Jasiecka)Kryzys - stan wiążący się z utratą dotychczasowej równowagi psychicznej, emocjonalnej, fizjologicznej, wymagający ostatecznych rozstrzygnięć i rozwiązań (Płużek) Stadia rozwojowe człowieka
- I stadium: 0-6r. ż.
- II stadium: 6 - 12 ż.
- III stadium: 12 - 18 r. ż.
- IV stadium: 18 - 29 r. ż.
- V stadium: 30 - 60 r. ż.
skomplikowanych połączeń, wśród których znajdują się także zadania sygnowane w kilku okresach, w^ • Zadania danego Okresu i zadania różnych okresów są ze sobą wzajemnie powiązane, tworząc nici formach nieco zmodyfikowanych. Ramy czasowe realizacji zadań rozwojowych mogą być
wskaźnikiem dynamiki rozwoju jednostki. Trudności w realizacji zadań różnych okresów znaczą załamania regularności linii rozwoju
- przy podejmowaniu kolejnych zadań Pomyślne rozwiązanie zadania prowadzi do przystosowania, zadowolenia oraz poczucia sukcesu
Osobowość (definicja) „Względnie trwała organizacja temperamentu, intelektu i właściwości fizycznych, które determinują specyficzne sposoby przystosowania się do otoczenia” Temperament (definicja) Względnie stałe cechy osobowości występujące u człowieka od wczesnego dzieciństwa; jest pierwotnie zdeterminowany przez wrodzone mechanizmy; podlega powolnym zmianom spowodowanym procesem dojrzewania oraz wpływom środowiska ”
Wymiary osobowości (charakterystyka) Ekstrawertyk: towarzyski, posiada wielu przyjaciół, odczuwa potrzebę prowadzenia rozmów z innymi ludźmi, nie lubi podejmować aktywności samotnie, potrzebuje stymulacji z zewnątrz, działa pod wpływem sytuacji, w której aktualnie się znajduje, jest impulsywny, działa bez zastanowienia, podaje natychmiast odpowiedzi, na skierowane pod jego adresem uwagi, lubi zmiany, nie przejmuje się zbytnio z powodu doznanych niepowodzeń, jest optymistycznie nastawiony w stosunku do
przyszłości, lubi być w ruchu, łatwo wpada w gniew, jest agresywny, jego życie uczuciowe nie jest poddane kontroli intelektu, kieruje się zasadą przyjemności;
postawa manifestowana przede wszystkim za pomocą słów i wyrażająca się w negatywnych sądach, a odnosząca się do określonej osoby (lub grupy osób), agresja zaś to działanie.
Myślenie kreatywne - myślenie twórcze Postęp, wymyślenie czegoś nowego dla jednostki, Odpowiednie zintegrowanie własnych umiejętności w celu zwrócenie ich na drogę dotychczas nieznaną i stworzenia w ten sposób nowej wartości (NLP), Jest nieodłącznym atrybutem każdej osoby; osobą kreatywną jest każdy, kto akceptuje samego siebie, ciągle się rozwija, żyje zdrowo i jest szczęśliwy (Maslow), To potencjał człowieka, dzięki któremu potrafi on wykonywać coś nowego i wartościowego dla siebie lub innych ludzi;
Zasady twórczej pracy Zasada ludyczności - twórcze rozwiązywanie problemów powinno przebiegać w atmosferze zabawy, humoru i swobody. Negatywne emocje są przeszkodami w twórczym myśleniu.Zasada odroczonego wartościowania - najpierw gromadzone są pomysły, bez dbania o ich użyteczność czy oryginalność, a dopiero potem (po upływie pewnego czasu), najlepsze pomysły są wybierane i poddawane ocenie (tu: zabijacze pomysłów) Zasada racjonalnej irracjonalności - należy swobodnie korzystać z intuicji, przeczuć, paradoksów, nonsensów, wrażeń i oderwanych spekulacji myślowych. Zasada kompetentnej niekompetencji - na etapie definiowania problemu i oceny pomysłów powinna być zapewniona ocena eksperta. Zasada aktualności - w procesie twórczego rozwiązywania problemu liczy się to, co tu i teraz. Grupa twórczego myślenia jest grupą zadaniową, skoncentrowaną na rozwiązywaniu problemu.Zasada różnorodności - na każdym etapie twórczego myślenia nad problemem należy dbać o wytwarzanie dużej ilości pomysłów, korzystając z różnych źródeł wiedzy i doświadczeń ; „Ilość rodzi jakość” BARIERY W MYŚLENIU Tkwią w psychice człowieka; są to: stereotypy, mechanizmy obronne, niekorzystne nastawienia, sztywność wyobraźni i myślenia, lęki, niewiara we własne możliwości, kompleksy, kryzysy, niski stopień samowiedzy. Różne rodzaje inteligencji
- inteligencja werbalną
- inteligencja matematyczno - logiczna
- inteligencja wizualno - przestrzenna
- inteligencja muzyczna
- inteligencja kinestetyczna
- inteligencja interpersonalna
- inteligencja intrapersonalna
- inteligencja przyrodnicza
TRENUJ UMYSŁ ZMYSŁY!!!
