Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
system totalitarny dżuma jako choroba uwięzienie, wszechobecna śmierć. „bakcyl dżumy nigdy nie umiera”; „Każdy nosi w sobie dżumę...” ograniczenie praw.
Typologia: Schematy
1 / 16
Ta strona nie jest widoczna w podglądzie
Nie przegap ważnych części!
Wprowadzenie Przeczytaj Mapa myśli Sprawdź się Dla nauczyciela
Bibliografia:
Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń IX, Księgi wtóre. Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń IX, Księgi pierwsze. Źródło: Jan Kochanowski, Pieśń XII, Księgi wtóre.
Światowa powieść współczesna w dużej mierze oparta jest na dziełach wielkich egzystencjalistów, którzy na kartach swoich książek eksponowali wszelkie przejawy alienacji, życiowej pustki oraz niedoskonałości ludzkiej natury. Opisywali także dramatyczne (czasem wręcz beznadziejne, choć heroiczne) zmagania jednostki z bezkresem wolności oraz tajemnicy, którą jest istnienie, jak również z bezwzględnością zastanej. Doświadczenie dojmującej samotności wobec Boga (być może zbyt niepojętego, głuchego na cierpienie, a może nieobecnego czy wręcz nieistniejącego) oraz drugiego człowieka stało się centralnym punktem XX‐wiecznej prozy.
Twoje cele
Omówisz problematykę i wymienisz cechy XX‐wiecznej powieści. Wyjaśnisz, czym charakteryzuje się powieść wielowątkowa. Przeanalizujesz znaczenie tytułów najwybitniejszych XX‐wiecznych powieści.
Francis Bacon, Trzy studia do portretu Henrie y Moraes, 1963 Źródło: Wikiart, tylko do użytku edukacyjnego.
Fabuła: pojawienie się martwych szczurów, choroba wśród ludzi, zamknięcie miasta; różne postawy mieszkańców miasta wobec epidemii; obrazy miasta śmierci; samotność i „przyzwyczajenie do rozpaczy”; powolne ustępowanie choroby; radość z ustania zarazy i otwarcia bram miasta, tłumiona przez pamięć o śmierci najbliższych.
doktor Bernard Rieux – rezygnuje z wyjazdu do ciężko chorej żony, która umiera z dala od niego; bohater walczy pomimo świadomości, że nie można wygrać z dżumą
Jean Tarrou – twórca oddziałów sanitarnych, sam poszukuje możliwości walki ze złem Joseph Grand – prosty, dobry człowiek, spełniający sumiennie swoje obowiązki, gotowy do pomocy (jako jedyny zarażony dżumą zdrowieje) doktor Castel – wytrwale prowadzi badania nad szczepionką
dosłowne (^) metaforyczne
wojna (^) zło system totalitarny
dżuma jako choroba
uwięzienie, wszechobecnaśmierć^ „bakcyl dżumy nigdy nieumiera”; „Każdy nosi w sobie dżumę...”
ograniczenie prawjednostki, terror, zależność od policji iurzędników
Aktywność, walka, zdolność do poświęcenia własnych spraw i samego siebie
Bierność, próby wytłumaczenia zła, jego przyczyn Stopniowe dochodzenie do postawy walki o innych i poświęcenia (dzięki doświadczeniu cierpienia)
Pisarz, tworzący w dwudziestoleciu, jednak jego główne dzieło, a także inne utwory w pełnej wersji, mogły być wydawane i oddziaływać na literaturę światową dopiero kilkanaście lat po II wojnie. Z wykształcenia lekarz, początkowo pracował w szpitalach wojskowych i na wsi, postanowił jednak porzucić zawód i zacząć pisać. Z rodzinnego Kijowa przeniósł się do Moskwy, gdzie w różny sposób zarabiał na życie (np. jako konferansjer, redaktor, urzędnik). W latach
Powieść, pisana w latach 1928–1940, miała aż osiem wersji. Pisarz pozostawił ją jako swój testament, powierzając publikację żonie. Wydanie książki mogło nastąpić dopiero kilka lat po śmierci Stalina. Powieść została opublikowana na przełomie 1966 i 1967 r. w wersji niepełnej, a w całości w Niemczech w 1968 r.
Dołączenie do zła, próba załatwienia przy okazji własnych interesów, myślenie wyłącznie o sobie
Popiersie Michaiła Bułhakowa Źródło: Paweł Cieśla Staszek_Szybki_Jest, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
jako najwyższa wartość; sposoby jej osiągnięcia to wierność sobie (Jeszua, w przeciwieństwie do Piłata, zniewolonego własnym tchórzostwem, a później wyrzutami sumienia); wolność można zachować w najgłębszym znaczeniu także w warunkach krańcowego zniewolenia (w szpitalu psychiatrycznym czy w drodze na śmierć przez ukrzyżowanie)
cenzura
urzędowa kontrola publikacji, widowisk teatralnych, audycji radiowych itp., oceniająca je pod względem politycznym lub obyczajowym
egzystencjalizm
(łac. existentia – istnienie, byt) – współczesny kierunek filozoficzny występujący również w literaturze pięknej podejmujący tematykę indywidualnego istnienia człowieka w świecie, jego wolności wyborów, samotności, alienacji, świadomości śmierci
humanizm
postawa moralna i intelektualna zakładająca, że człowiek jest najwyższą wartością i źródłem wszelkich innych wartości
metafizyka
(gr. ta meta ta physika – to, co ponad fizyką) – jedna z głównych dyscyplin filozofii rozważająca ogólne własności bytu i ostateczne przyczyny rzeczy; w potocznym rozumieniu oznacza wszystko to, co wybiega poza możliwość naukowego wyjaśnienia
totalitaryzm
(łac. totalis – całkowity) – system polityczny oparty na obowiązującej wszystkich ideologii i na nieograniczonej władzy jednej partii, kontrolującej wszystkie dziedziny życia
wolność
miłość twórczość obraz Moskwy lat 30. XX w.
Polecenie 1
Wyjaśnij, na czym polega paraboliczność powieści Dżuma Alberta Camusa.
Cechy powieści
„Dżuma”
„Mistrz i Małgorzata”
narracja
trzecioosobowy (okazuje się^ nadrzędny narratornim doktor Rieux) drugiego narratora – Tarrou,którego zapiski przytacza; wwprowadza narrację wplata takżedialogi; w ten sposób – obraz Oranui jego mieszkańców w czasie zarazy przedstawiony jest zperspektywy dwu różnychświadków
klamra kompozycyjna kompozycja powieści^ powieść-parabola
szczury – martwe, gdypojawia się zaraza, i cofnęła; ostatnie zdaniepowracające, kiedy się powieści to przestrogaponownego ataku zła,przed możliwością kiedy „na nieszczęście ludzi idla ich nauki, dżuma obudziswe szczury i pośle je, by w szczęśliwym mieście”umierały
opiera się na równoległymopisie postępów zarazy i zmieniających siępór roku
prostej fabuły ukrywająca^ pod dosłownym sensemsens głębszy, dotyczący zła i ludzkiego losu, a takżekonieczności walki ze złem,moralne przesłanie o cierpiących, czujności (złostawania po stroniejest w każdym, jest nieoczekiwanie odrodzić)zaraźliwe, może się
wielogatunkowość
(przypowieść o ludzkiej^ powieść-parabola wartościach i największymegzystencji – najwyższychzłu) realistycznej z fantastycznąi psychologiczną, a nawet^ połączenie powieści sensacyjną czy kryminalną
elementy baśniowe, lirycznei groteskowe, satyryczne
powieść w powieści
dzieje Jeszui opowiadane sąprzez kilku narratorów, ale dzieła Mistrza, różniącegoprzede wszystkim fabułęstanowią się znacząco stylem narracjiwspółczesnej z Moskwą wod powieści tle
realnego z fantastycznym^ pomieszanie świata (^) wielowarstwowość,wieloznaczność, możliwość różnychinterpretacji
współczesnej posługuje się^ narrator powieści potocznym językiem, ironiąi liryzmem, ujawnia emocje, stosunek do postaci
narrator powieści z czasówPiłata posługuje się językiem artystycznym,poetyckim, symbolem i stylizacją
Ćwiczenie 1
Wybierz poprawne zakończenie zdania: Jednym z bohaterów Dżumy zdolnym do poświęcenia własnych spraw i samego siebie jest...
Co ard.
doktor Bernard Rieux.
ojciec Paneloux.
Ćwiczenie 2
Zaznacz podstawowe wątki obecne w Mistrzu i Małgorzacie.
wątek społeczny
historia Mistrza i Małgorzaty
wątek polityczny
wizyta Wolanda w Moskwie
historia Jeszui i Poncjusza Piłata
Ćwiczenie 3
Do znaczenia tytułu Dżuma dopasuj właściwe wyjaśnienie.
dosłowne choroba
jako wojna wszechobecna śmierć
jako system totalitarny terror
Ćwiczenie 4
Określ postawy trzech wybranych bohaterów Dżumy przyjmowane wobec choroby.
Ćwiczenie 5
Przedstaw sposób przeżywania samotności wybranego bohatera Dżumy.
Ćwiczenie 6
Wymień i omów dwa najważniejsze przejawy dialogu z tradycją, zawarte w Mistrzu i Małgorzacie.
Autor: Marzenna Śliwka
Przedmiot: Język polski
Temat: Współczesność – powtórzenie wiadomości cz. 4
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Kształcenie literackie i kulturowe.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje w zakresie wielojęzyczności; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej; kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne. Uczeń:
omówi problematykę i wymieni cechy XX‐wiecznej powieści; wyjaśni, czym charakteryzuje się powieść wielowątkowa; przeanalizuje znaczenie tytułów najwybitniejszych XX‐wiecznych powieści.
Strategie nauczania:
konstruktywizm; konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‐podręcznika; ćwiczeń przedmiotowych; z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
e‐podręcznik; tablica interaktywna lub rzutnik; komputery z dostępem do internetu dla uczniów.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Mapa myśli”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.
