Wstęp do Nauki o Państwie i Polityce - Władza
Władza
1. Definicja pojęcia władzy:
a) Różne podejścia:
- Behawioralne możliwość narzucenie komuś naszej woli M.Weber
- Teleologiczne realizacja pewnych celów, produkcja pewnych
skutków B. Russel
- Instrumentalne możliwość stosowania szczególnych środków (np.:
terror) w celu osiągnięcia określonych korzyści K. Opałek
- Strukturalne stosunek między strukturą rządzącą, a rządzonymi H
Przybylski
- Władza jako możliwość wpływania na innych J. P. Gieorgic
- Konfliktowe podejmowanie decyzji co do podziału dóbr
konfliktowych, (nie koniecznie będąc jednocześnie stroną konfliktu)
b) Dwupodział władzy:
- rządzący
- rzadzeni
2. Władza polityczna:
a) Pojęcie władzy politycznej: system stosunków społecznych
zachodzących pomiędzy określonymi podmiotami, polegających na
możliwości stosowania trwałego i instytucjonalnego przymusu w celu
zmuszenia drugiej strony do określonego postępowania.
b) Władza a władza polityczna:
- władza jako taka dotyczy zarówno małych jak i wielkich struktur
społecznych
- władza polityczna wiąże się z konfliktami w obrębie wielkich grup
społecznych
c) Trójpodział władzy politycznej:
- Władza polityczna w znaczeniu węższym np.: dominująca część
rządu (np.: koalicja rządząca)
- Władza państwowa przysługuje podmiotom wskazanym
konstytucyjnie
- Władza publiczna wykazuje więź formalną z władzą polityczną jak i
z władzą państwową
d) Przesłanki władzy politycznej:
- autorytet
- siła fizyczna lub możliwość jej stosowania
- połączenie tych dwóch elementówe)
Funkcje władzy politycznej:
- funkcje o charakterze ogólnym (sensu largo): integracyjna
zapewnienie władzy centralnej najważniejszego znaczenia i ograniczenie
tendencji odśrodkowych w społeczeństwie (np.: tak jak było za czasów
szlacheckich) dystrybucyjna rozdział społecznie pożądanych dóbr
ochronna: zewnętrzna ochrona granic państwa wewnętrzna zapewnienie
obywatelom poczucia bezpieczeństwa w kraju strukturotwórcza
tworzenie mechanizmów umożliwiających obywatelom dostęp do władzy i
tworzenie nowych struktur władzy- funkcje o charakterze szczegółowym
(sensu stricto): ustanawianie prawa i norm uruchamianie środków i
form instytucjonalnych zapewniających poszanowanie
