Wulkany - Notatki - Geologia, Notatki z Geologia

Pobierz Wulkany - Notatki - Geologia i więcej Notatki w PDF z Geologia tylko na Docsity! Wulkany Wulkan to miejsce na powierzchni Ziemi, w którym wydobywają się (lub wydobywały) z głębi Ziemi produkty wulkaniczne. Wulkany występują jako pojedyncze wzniesienia lub tworzą górskie kompleksy wulkaniczne. Wulkan posiada kanał, którym dopływają z głębi Ziemi na powierzchnię produkty erupcji (lawa, materiały piroklastyczne, gazy wulkaniczne). Kształt i rozmiary wulkanu zależą od ilości i jakości wyrzucanych z głębi Ziemi materiałów, a także od sposobu ich wydobywania się. Niektóre wulkany powstają nad obszarami zwanymi plamami gorąca. Są to miejsca, gdzie wskutek nadwyżki ciepła w głębi płaszcza Ziemi powstają ogromne ilości magmy. Przeciskając się ku powierzchni, magma przebija otwór w leżącej nad nią płycie, tworząc w ten sposób wulkan. Później oziębia się i opada z powrotem, niekiedy wznosząc się ponownie. Plamy gorąca zawsze powstają i utrzymują się w jednym miejscu płaszcza, podczas gdy płyty nieustannie przesuwają się nad nimi. Na skutek tych ciągłych procesów, po upływie milionów lat powstaje nowy wulkan. Wyspy Hawajskie na Pacyfiku, które utworzyły się z łańcucha wulkanów, powstały i nadal powstają w ten właśnie sposób. Na obszarach lądowych czynnych jest ok. 450 wulkanów. Rozróżnia się : - wulkany eksplozywne, wyrzucające gwałtownie gazy i sypkie materiały wulkaniczne ( głównie popioły ) bez wylewu lawy; wulkany te mają kształt stożka oraz rozległy i głęboki krater; - wulkany wylewne ( lawowe ), które dostarczają tylko ciekłej lawy wydostającej się z krateru bez większej eksplozji; kształt takiego wulkanu zależy od charakteru lawy ( zasadowa powstają wulkany tarczowe, kwaśna powstają tzw. kopuły lawowe ); - wulkany mieszane, u których następują na przemian lub jednocześnie erupcje gazów i materiałów piroklastycznych z wylewami lawy; wulkany takie mają kształt stożka, u szczytu którego powstają często wielkie zagłębienia zwane kalderami Rozróżnia się także : - wulkany czynne ( większość to wulkany mieszane, np. Wezuwiusz ) - wygasłe ( np. Kilimandżaro ) - drzemiące ( wznawiające działalność czasami po setkach lat, np. Fudżi ). Blisko spokrewnionym pojęciem związanym z erupcją wulkanów jest wulkanizm. Wulkanizm to ogół zjawisk związany z wydobywaniem się na powierzchnię Ziemi lotnych, ciekłych i stałych produktów magmowych. Stanowi on powierzchniowy objaw procesów magmowych zachodzących w głębi Ziemi. Wulkany występują w słabszych miejscach skorupy ziemskiej. Ziemię otacza twarda zewnętrzna powłoka nazwana litosferą. Łączy ona w sobie skorupę i stałą warstwę górnego płaszcza. Litosfera dzieli się na