Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Wybrane motywy poezji i sztuki Młodej Polski, Egzaminy z Język polski

Motyw kobiety demonicznej wielokrotnie powracał w literaturze i sztuce przełomu stuleci. Utwory poświęcone Salome znajdziemy m.in. w twórczości Jana Kasprowicza ...

Typologia: Egzaminy

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

Klara_86
Klara_86 🇵🇱

5

(1)

112 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Wybrane motywy poezji i sztuki Młodej Polski i więcej Egzaminy w PDF z Język polski tylko na Docsity! Wybrane motywy poezji i sztuki Młodej Polski Wprowadzenie Przeczytaj Prezentacja TED Prezentacja TED Dla nauczyciela Bibliografia: Źródło: Adam Naruszewicz, Filiżanka, [w:] . Źródło: Maria Konopnicka, Kubek. Źródło: Henryk Zbierzchowski, Jesienią, [w:] Justyna Bajda, Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, Wrocław 2007, s. 515. Źródło: Justyna Bajda, Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, Wrocław 2007, s. 452. Źródło: Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Z Kasprowego Wierchu, [w:] tegoż, Poezje, t. 2, Warszawa 1924, s. 30. Źródło: Franciszek Pik (Mirandola), Tysiąc sześćset dwudziesty trzeci sonet o Giewoncie, [w:] J. Bajda, Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm - Młoda Polska). Antologia, Wrocław 2008, s. 386. Młoda Polska to epoka wielu kierunków i stylów. Jednak wszyscy ówcześni artyści, pisarze, poeci, którzy tworzyli pod wpływem impresjonizmu, symbolizmu czy pierwszych zwiastunów ekspresjonizmu, sięgali po podobne tematy, wprowadzali do swoich dzieł podobne motywy. Do najważniejszych należały natura i kobieta. Przyroda stała się tłem kontemplacyjnych rozważań, powiernikiem modernistycznej uczuciowości i źródłem emocji. Kobiecie przypisywano różne oblicza - od pani Dulskiej po femme fatale. Twoje cele Poznasz typy postaci kobiecych w literaturze i sztuce przełomu XIX i XX wieku. Dowiesz się, która pora roku najczęściej powracała w poezji młodopolan. Wymienisz poetów i malarzy młodopolskich, którzy najchętniej sięgali po motyw Tatr. Wskażesz tytuły dzieł artystów sięgających po motyw Tatr. Rozpoznasz motywy akwatyczne w poezji i malarstwie Młodej Polski. Widok na Tatry z Trzech Koron w Pieninach Źródło: Jakub Hałun, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0. Wybrane motywy poezji i sztuki Młodej Polski To postaci demoniczne, nierzadko o proweniencji biblijnej, np. Ewa – już nie jako matka rodzaju ludzkiego, ale kusicielka władająca zmysłami i rozumem mężczyzny, oraz postaci nowotestamentowe: Salome, Herodiada, Maria Magdalena. Motyw kobiety demonicznej wielokrotnie powracał w literaturze i sztuce przełomu stuleci. Utwory poświęcone Salome znajdziemy m.in. w twórczości Jana Kasprowicza (hymn Salome; dramat Uczta Herodiady) i Kazimiery Zawistowskiej (sonet Herodiada). Karykatura Wiek mosiądzu. Triumf praw kobiet, 1869 Wikimedia Commons, domena publiczna Kobiety emancypantki Kwesa samodzielności, wykształcenia, pracy kobiet pojawiła się m.in. w Emancypantkach (1894) Bolesława Prusa, pisarza należącego do pokolenia pisarzy pozytywistów, ale ciągle jeszcze aktywnego twórczo w ostatniej dekadzie XIX wieku. Jesienne smutki młodopolan Aktorzy biorący udział w przedstawieniu Moralność Pani Dulskiej w Teatrze Miejskim w Wilnie, 1935. Wikimedia Commons, domena publiczna „Panie Dulskie” To kobiety, które były przeciwieństwem ekstrawaganckich feministek i hołdowały utartym zasadom drobnomieszczańskiego życia. Ich świat zaczynał się i kończył na własnej rodzinie. Jan Stanisławski, Planty w Krakowie, ok. 1900 Źródło: domena publiczna. Jesień była idealnym ekwiwalentem stanu psychicznego dekadentów. Profesor Justyna Bajda pisała o znaczeniu tej pory roku dla poetów młodopolskich: Justyna Bajda Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia Jesień była porą roku najczęściej eksploatowaną w pesymistyczno‐dekadenckiej poezji modernistów. Efekt melancholijnego zamyślenia i nastrojowości poeci uzyskiwali przez sugestywne obrazowanie, kompozycję przestrzeni opartą zwykle na kontrastowym zestawieniu rozległego krajobrazu z pojedynczymi, nacechowanymi symbolicznie motywami, przeważnie monochromatyczną kolorystykę, odpowiednią stylizację. Źródło: Justyna Bajda, Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, Wrocław 2007, s. 452. “ Jan Stanisławski, Planty, ok. 1905 Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Prezentacja TED Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DZMdCAD0Q Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Film opowiada o inspiracjach tatrzańskich w malarstwie i poezji przełomu stuleci. Polecenie 1 Na podstawie wykładu prof. Justyny Bajdy wyjaśnij, dlaczego motywy tatrzańskie cieszyły się popularnością w liryce i malarstwie Młodej Polski. Polecenie 2 Określ, na czym polegało impresjonistyczno-symbolistyczne ujęcie natury w wierszu Z Kasprowego Wierchu Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Prezentacja TED Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D16NgCDOw Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0. Film dotyczy motywu wody w poezji i malarstwie Młodej Polski. Polecenie 1 Wymień rodzaje akwenów opisywanych w poezji i utrwalanych w malarstwie Młodej Polski. Polecenie 2 Wynotuj motywy, którymi wzbogacano wizje mórz i innych akwenów w poezji i malarstwie przełomu stuleci. Ćwiczenie 1 Na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj" określ prawdziwość poniższych stwierdzeń. Twierdzenie Prawda Fałsz W twórczości młodopolskich poetów i malarzy pojawiały się różne typy postaci kobiecych. Artyści przełomu stuleci poszukiwali cech kobiet fatalnych między innymi w wybranych postaciach biblijnych. Poetyckie wizje jesieni bywały obrazem psychiki i duszy młodopolskich dekadentów. Jedną z cech poetyckich obrazów późnej jesieni była ich wyjątkowa wielobarwność.         輸 Dla nauczyciela Autor: Anna Grabarczyk Przedmiot: Język polski Temat: Wybrane motywy poezji i sztuki Młodej Polski Grupa docelowa: Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: 1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945– 1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.; 3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe; 8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe; 9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji; 11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych; 15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny; 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: 6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki; III. Tworzenie wypowiedzi. 1. Elementy retoryki. Uczeń: 1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych; 2. Mówienie i pisanie. Uczeń: 1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie; 2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki; IV. Samokształcenie. 1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska; 2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach; Lektura obowiązkowa 28) wybrane wiersze następujących poetów: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff; Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe I. Kształcenie literackie i kulturowe. 1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto: 13) rozumie i określa związek wartości poznawczych, etycznych i estetycznych w utworach literackich. 2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto: 2) wykorzystuje teksty naukowe w interpretacji dzieła sztuki; 5) rozpoznaje i charakteryzuje główne style w architekturze i sztuce; 7) zna pojęcie syntezy sztuk, rozpoznaje jej cechy i ewolucję od romantyzmu do współczesności. Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje w zakresie wielojęzyczności; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie; kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej. Cele operacyjne. Uczeń: poznasz typy postaci kobiecych w literaturze i sztuce przełomu XIX i XX wieku; dowiesz się, która pora roku najczęściej powracała w poezji młodopolan; wymienisz poetów młodopolskich, którzy najchętniej sięgali po motyw Tatr; rozpoznasz motywy akwatyczne w poezji i malarstwie Młodej Polski. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm. Metody i techniki nauczania: ćwiczeń przedmiotowych; z użyciem komputera. Formy pracy: praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu. Przebieg lekcji Faza wprowadzająca: 1. Prowadzący wyświetla na tablicy temat zajęć. Następnie prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada. Wyświetlanie na tablicy tematu lekcji zawartego w sekcji „Wprowadzenie”. Ustalenie celów lekcji i kryteriów sukcesu. Faza realizacyjna: 1. Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie: Po jakie tematy i motywy sięgali młodopolscy artyści, pisarze, poeci, którzy tworzyli pod wpływem impresjonizmu, symbolizmu czy pierwszych zwiastunów ekspresjonizmu? Odpowiedzi uczniowie szukają w e‐materiale, mogą również posiłkować się telefonami z dostępem do internetu. Uczniowie będą pracować w parach. Po upływie określonego przez nauczyciela czasu chętne osoby przedstawiają swoje odpowiedzi. 2. Uczniowie zapoznają się z filmami zamieszczonymi w e‐materiale. Indywidualnie wykonują polecenie 1. z pierwszej sekcji „Film”, a następnie, w parach, wykonują polecenia i ćwiczenia z drugiej sekcji „Film”. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.