Wychowanie - Notatki - Historia wychowania, Notatki z Historia

Pobierz Wychowanie - Notatki - Historia wychowania i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity!

Historia wychowania- I semestr

1.STAROŻYTNE IDEAŁY WYCHOWAWCZE.

1.Wychowanie fizyczne - Ciało było przedmiotem na który szczególnie zwracano uwage, najpierw jego wzmocnienie i zahartowanie, potem wyćwiczenie w zwinności i gibkości. Opracowano tzw. pantathlon, do którego należało: skakanie, bieg, rzucanie dyskiem, rzucanie dzidą i mocowanie się, z tego programu największy nacisk kładziono na szybkość w bieganiu. Rzucanie krążkiem metalowym wyrabiało muskuły ramion i bark, rzucanie dzidą ( bez ostrza) do oznaczonego celu ćwiczyło ramię a zwłaszcza oko w opanowaniu odległości itp. Ćwiczenia pentatlonu zapoczątkowały organizowanie igrzysk narodowych. Początkowo wychowanie fizyczne wynikało z potrzeby wojennej, potem już nawet po odzyskaniu niepodległości ideał kultury ciała stał się tradycją.

2.Wychowanie moralne - kalokagahtia (piękno z szlachetnością). Grecy zrozumieli że wych. Fizyczne choć zapewnia rozwój duchowy a zwłaszcza ukształtowanie charakteru, nie wystarczy dla doskonałości, jeśli w parze z nią nie idzie piękność moralna. Od wczesnego dzieciństwa usiłowali wpajać dziecku zdrowe zasady moralne, nauczali skromnego postępowania i pełnego umiarkowania. Nauczano również m.in. stania i siedzenia w przyzwoitej postawie, chodzenia w milczeniu a przede wszystkim szacunku dla starszych( w tym również do nauczycieli).

3. Wychowanie religijne (Wielobóstwo) Grecy byli narodem religijnym. Nie udzielano młodzieży żadnej nauki religii, ale z bóstwami narodowymi dziecko zapoznaje matka i niańka. Uczy się uczestnicząc w obrządkach domowych, z poematów narodowych, z uczestnictwa w publicznych uroczystościach. Żaden moment publiczny i prywatny nie obchodził się bez czci bóstw.4. Wychowanie muzyczne- W Helladzie odgrywało główną role w kształceniu charakteru i umysłu. Nazwa wzięła się od Muz, jako opiekunek sztuk i nauk. Staranne i celowe wykształcenie w ścisłym znaczeniu muzyczne przygotowywało młodzież w zakresie rytmicznego tańca chóralnego, który odbywano przed ołtarzem bóstwa, wyuczała nabożnych hymnów do śpiewu przy uroczystościach i w procesjach. Śpiew, muzyka, poezja i taniec - części składniowe wykształcenia muzycznego. Muzyka w rozumieniu hellenistycznym obejmowała zarówno rytm i melodię jak i treść, to jest teks tego co się mówi i śpiewa, śpiew do muzyki był nierozdzielny. Za instrument narodowy uchodziła lutnia, umiejętność uderzania w jej struny cechowała człowieka wykształconego.

5.Wychowanie umysłowe - W hellenistycznym systemie brak było wykształcenia naukowego, z uwagi na fakt iż starożytni grecy swoje Zycie publiczne opierali na ustnym postępowaniu, przeważnie bez dokumentówi uzycia pisma. Młodzież kształciła się poprzez przebywanie ze starszymi i bieglejszymi, rozmowy towarzyskie, konwersacje. W niektórych państwach wprowadzano młodzież na obrady i zgromadzenia. Istotne było również obecność w teatrze. W późniejszych epokach uczył ojciec lub nauczyciel muzyki - czytania i pisania.

WYCHOWANIE SPARTAŃSKIE - szczep doryjski odznaczał się szorstkością usposobienia , zamiłowaniem do życia wojowniczego, pragnieniem władzy i zdobyczy. Nie dbali o wartości umysłowe i estetyczne, cenili ponad wszystko siłę, organizowali się głownie w celach militarnych , wychowywali swoje dzieci w tym kierunku. Dzieci należały do państwa,po przyjściu na świat dziecka robiono oględziny chore i ułomne kazano wyrzucać na górę Tajgetos. Państwo odbierało dzieci rodzinie w wieku 7 lat.

Wychowanie koedukacyjne - Obie płci chowane były wg jednego systemu. Dziewczynki przechodziły mini szkolenie w celu nauki obrony siebie, dziecka oraz obrony murów ojczystych. Chłopców umieszczano w osobnych domach ( jak dzisiejsze koszary wojskowe). Tam byli 23 lata. Wychowanie nie zajmowało się jednostką, nie znało również różnicy pomiędzy dziećmi rodziców bogatych i biednych. Wszystkich obowiązywały te same zabawy, ćwiczenia, ten sam wspólny stół. Dzieci i młodzież podzieleni byli na kompanie , na których czele stawali najdzielniejsi z młodzieży. Życie w koszarach miało na celu przygotować, nauczyć chłopca odporności na ból, brak snu, wszytsko czego będzie potrzebował na wojnie. Od12-16 roku życia najcięższe ćwiczenia, golono włosy, wprowadzano mundur, który ranił skórę, chodzili boso, sprawdzanie reakcji na głód itp. Od 16-20 typowo taktyczne nauki, uczyli się np. jak prowadzić bitwy, dowódcze umiejętności. W wieku 20 lat następowało dziesięcioletnia służba wojskowa, dopiero po jej odbyciu w wieku 30 lat Spartanin otrzymywał prawa obywatelskie. Cechy zdobywane przez wychowanie koszarowe: obojętności na wygody ciała, pogarda dla miekkościi zniewieściałości, hart w cierpieniach, niewzruszona odwaga w niebezpieczeństwach, trzeźwość i skromność

WYCHOWANIE ATEŃSKIE - szczep joński. Zamiłowanie do piękności i tężyzny fizycznej podzielają ze wszystkimi Hellenami, ale wyróżniają się pociągiem do ruchu umysłowego, do zagadnień kulturalnych, naukowych i artystycznych. Do 7 roku życia dzieci pod okiem rodziców. Po 7 roku życia dziewczynki przygotowywano do roli matki i żony przez matkę i siostry. Chłopcy po 7 roku życia przechodzili pod nadzór pedagoga (opiekuna)

2. Ironia Sokratyczna- Sokrates lubił udawać niewiedzącego, pragnącego się pouczyć. W ten sposób wydobywał od rozmówców przyznanie się do fałszywych poglądów. Wtedy dziwił się im, chwilami udawał że je podziela, zadawał podchwytliwe pytania w celu zwątpienia rozmówcy w to co mówi i w co wierzy. 3.indukcyjna. rozmowa prowadzona od ogółu do szczegółu. Najważniejsze w metodzie Sokratesa jest zrozumienie że udzielanie gotowej wiedzy uczniowi to dar, z którym on nie będzie wiedział co ma zrobić, że tylko ta wiedza go wzbogaci, którą sobie wytworzy przez własną pracę myślową, a więc nie zasób wiedzy ale metoda jej poznania, nie posiadanie wiadomości ale ich zdobywanie decyduje przy kształceniu ludzkiego umysłu.

PLATON Był uczniem Sokratesa. Założył Akademię filozoficzną w Atenach. Sądził że człowiek rodzi się z gotowym charakterem i skłonnościami, jednak to nie wystarczy, wychowanie może wady złagodzić lub zwiększyć a zdolności rozwinąć lub zdusić. Platon rozwijał ideał wychowania państwowego. Zasady wychowania ma określać prawodawca a nad ich wykonaniem ma czuwać rząd państwa. Uważa że idealne takie państwo które jest jednolite. Ustrój społeczny dzieli na 3 stany - rządców, strażników i żywicieli(rolnicy, rzemieślnicy, kupcy-wg niego nie potrzebują specjalnego wychowania). Platona interesują dwa wyższe stany z których jeden broni państwa orężem a drugi przy pomocy rozumu i wiedzy kieruje jego losami. Wychowanie przyszłych wojowników i rządców do 20 roku życia jest jednakowe i wspólne( obejmuje niższy stopień wychowania). Po 20 roku mniej zdolni idą do wojska, zdolniejsi przeznaczeni są na rządców wchodzą na wyższy stopień wykształcenia, który potrwa jeszcze 15lat. Platon przyznawał kobiecie te same uzdolnienia co mężczyzną. Wg niego do 6 roku życia dzieci mają wychowywać się razem, potem osobno, do 10 roku życia dzieci mają się bawić, ćwiczyć ciało, nie uczyć! Dopiero 10 latkowie zaczynają się uczy. Pierwsze 3 lata czytanie i pisanie, od 13 roku życia kształcenie literackie. Od 18-20 efebia. Wg niego człowiek posiada 3 elementy swojej duszy

1. dusza rozumna, mysląca (wych. Umysłowe) 2.dusza pożadliwa (pożadanie, sen) wych fizyczne 3.dusza uczuciowa wych. moralne.

ARYSTOTELES Uczeń Platona, zdołał zachować niezależność własnej myśli, którą cechowała przede wszystkich niezwykła trzeźwość i praktyczność. Przez osiem lat był mentorem Aleksanda Wielkiego, później prowadził własną szkołę filozoficzną w ateńskim liceum tj gimnazjum poświęconym

Apollinowi. Interesowała go medycyna, był ciekawy jak funkcjonuje organizm. Wg niego człowiek składa się z 3 elementów : dusza zwierzęca (wych.moralne), dusza roślinna (wych.zdrowotne) i dusza myśląca (wych umysłowe). Był uznawany za prekursora materialistycznej teorii poznania: 1.Postrzeganie zmysłowe( trzeba najpierw zobaczyć, dotknąć, powąchać) 2.zapamiętywanie 3.uogólnianie

3.IDEAŁY CHRZEŚCIJAŃSKIE I ICH WPŁYW NA TEORIĘ I PRAKTYKĘ

WYCHOWAWCZĄ ŚREDNIOWIECZA

Chrześcijaństwo uznawało życie doczesne jako pielgrzymkę ku lepszej przyszłości, za okres próby i cierpień,przygotowanie do życia pozagrobowego. Wartości tego świata zdrowie, siłę, piękność, bogactwo, potęgę, wiedzę traktowano jako dobra ziemskie, bez trwałej wartości. Przywiązywanie się do nich było grzechem. Idee chrześcijańską zdominowało zaprzeczenie własnej osobowości zamiast rozwoju indywidualności. Przede wszystkim usuwali bezwzględnie wszelką myśl o wychowaniu ciała: ćwiczenia fizyczne, wymagania higieny, kąpiel, ruch, zabawy nie godziły się z pogladem na ciało, jako siedzibę żądz umysłowych, hamulec dla wzlotów duszy - ciało należało umartwiać , aby je zmusić do zduszenia swych potrzeb i wyłącznego poddania się duchowi. Stąd wszedł kierunek ascetyczny: posty, twarde łoże, odpędzanie snu, włosienice na ciele, biczowanie się, dobrowolne szpecenie się. Umartwianie się miało na celu przetworzenie charakteru ludzkiego, by umiał lekceważyć wszelkie pokusy ziemskie. Rozwój cnót moralnych, życie dla Boga, pobożność były celem wychowania, nie znajomość nauk, sztuk, autorów. Na równi traktowali bogatych, biednych, kobiety, mężczyzn, dzieci- bo dla Boga są oni równi.

4. SZKOLNICTWO KOŚCIELNE W ŚREDNIOWIECZU I JEGO PRZEOBRAŻENIA: TYPY SZKÓŁ, ZAKRES NAUCZANIA, METODY.

SZKOŁY KLASZTORNE - Tworzyli je zakonnicy w swoich domach, aby wykształcic swoich przyszłych braci. Rozwój szkół klasztornych przypada na IXw a już w X wieku zaczeły podupadać ponieważ zwracały się przeciwko naukom świeckim ( nie akceptowano 7 sztuk wyzwolonych). Szkoły te przygotowywały przyszłych zakonników, a prowadzone były najczęściej przez zakon Benedyktów i cystersów. W szkołach nie tylko uczono chłopców-oblatów tj. przeznaczonych do reguły zakonnej, ale też gromadzono skarby wiedzy, zapomnianych pisarzy starożytnych, przepisywano podręczniki i stare rękopisy.

7.EUROPEJSKA MYŚL HUMANISTYCZNA I JEJ WPŁYW NA TEORIĘ I PRAKTYKĘ

WYCHOWAWCZĄ.

Szkoły prowadzone przed duchowieństwo tracą zaufanie.

• wprowadzenie wychowania fizycznego
• ćwiczenia gimnastyczne, zabawy, pływanie, przebywanie na świeżym powietrzu, hartowanie- przeciwieństwo średniowiecznego lekceważenia higieny i umartwiania ciała.
• W zakresie edukacji moralnej, odżyła starożytna zasada
• pochwały i nagrody.
• Renesans rozpoczyna traktowanie dzieci jako specyficzny okres w rozwoju człowieka (zauważono jego potrzeby, różnice). Pojawiają się metody, zasady, wskazówki, uwagi w dziedzinie wychowania. -Wzmacnia się potrzeba pisania -Mężczyźni dominowali w edukacji, ojciec znał teorię bo umiał czytać -Ludzie dostrzegali że ten kto ma wykształcenie jest bogatszy, zaczeli więc organizować szkoły. Szkoły dla ludu, dla mieszczaństwa- segregacja związana ze stanami.- Grupy społeczne zaczynają dbać o swoje wykształcenie, zauważyli że od tego zalezy ich status, dlatego posyłali dzieci do szkoł.

8.POGLĄDY EUROPEJSKIE HUMANISTÓW NA WYCHOWANIE: ERRAZMA Z

ROTTERDAMU I JANA LUDWIKA VIVESA

Erazm z Rotterdamu - Uznawany za księcia humanizmu, był niderlandczykiem, czuł się kosmopolitą, przenosił się z kraju do kraju. -najbardziej wpływowy pisarz pedagogiczny, w każdym z jego pism obfite pouczenia i uwagi bądź pedagogiczne bądź dydaktyczne. -Prekursor Unii Europejskiej. Pierwszy człowiek który chciał połaczyć kulturę Europy północnej i południowej. -Przeciwnik wojny i niesprawiedliwości społecznej. Uważał że można żyć bez wojen, żyjąc wg pisma świętego. -Napisał wiele prac. Najpopularniejsze: Zasady dobrego wychowania (savoir vivre dla mężczyzn), Pochwała głupoty (krytyka zabobonów, przesądów), O sposobie studiów ( metodyka kształcenia) -Wskazywał ludziom drogę do wykształcenia. Poglądy: -Drwił z zabobonów, zachęcał do rozumowego poznawania świata. -uważał że kobiety powinny posiadać taką wiedze, żeby potrafiły się utrzymać w razie śmierci męża. Dziewczynki powinny uczyć się prac ręcznych, żeby nie próżnować, żartował sobie z dotychczasowych form wychowania dziewczynek (przede wszystkim sposobu zachowania się jak na panienkę przystało)

-Opierał się na 7sztukach wyzwolonych, uzupełnił je o kształcenie języków klasycznych (łacina, greka) -Polecał uczyć nie tylko słów, ale również rzeczy. Nie tylko pamięciowo, ale również za pomocą innych zmysłów. -Należy uczyć logicznego myślenia. -Wzór wykształcenia, człowiek powinien znać: 1.Mitologie

2. Historię swojego narodu i europy 3)Geografie mapy, poruszać się, podstawy rolnictwa. 4)Muzykę Rodzice odpowiadają za wykształcenie dzieci. Jan Ludwik Vives Uznany za pierwszego pedagoga europy, pierwszego który zajął się psychologicznymi tłumaczeniami, szukał podstaw na wyjaśnienie prawideł, zbierał dowody, starał się wytłumaczyć dlaczego itp. - etyczny ideał w wychowaniu stoi na gruncie chrześcijańskim. Wg Vivesa cenna jest tylko ta wiedza która uszlachetnia moralnie, uczyć ma się tak żeby (uczeń) stał się mądrzejszym, a stąd lepszym - uważał że wychowanie powinno być oparte na psychologii. Wg niego nie każde dziecko nadaje się do kształcenia, należy badać uzdolnienia każdego przez pewien czas, a więc na początku przyjmować dziecko do szkoły na próbe, a dopiero później zdecydować czy ma być ono kształcone i w jakim kierunku. Nauka powinna uwzględniać indywidualność wychowanka, stosować się do jego usposobienia moralnego, uzdolnienia intelektualnego, stanu fizycznego itp.-Nauczanie powinno być ogólnodostępne, powszechne. W każdym mieście, miasteczku wg niego powinna być chociaż jedna szkoła.-Nauczać powinni bardzo dobrze przygotowani nauczyciele. Nie powinni przyjmować danin ani pieniędzy od swoich uczniów. Płacić powinno im państwo, tak aby byli szanowani w towarzystwie. -W wychowaniu należy rozwijać 1)sprawność fizyczną
3. Higiena pracy umysłowej 3)Wypoczynek na świeżym powietrzu 4)Ograniczanie kar cielesnych, sądzi że wystarczą pouczenia, upomnienia i nagany. 5)Nauka języków ( łaciny i greki). Łaciny jako języka całego świata należy uczyć od 7 do 15 roku życia, języka greckiego ponieważ bez niego nie opanuje się całkowicie łaciny. 6)Nauki rzeczowe (matematyka, przyroda, medycyna, filozofia, prawo, historia, język ojczysty uczniów)Jest przeciwny nauczania w szkole astrologii, którą wbrew powszechnej opinii uważał za zbiór zabobonów.

językowy połączony z nauką chrześcijaństwa , oraz ścisłą nauką języków greckiego, hebrajskiego i łaciny, Gimnazjum humanistycznie było pierwowzorem systemu klasowo-lekcyjnego.

11. DZIAŁANOŚĆ JEZUITÓW NA POLU OŚWIATY Najbardziej znaczące w nauczaniu jezuitów był fakt iż uczyli za darmo, nie pobierali od uczniów opłaty za naukę, co wtedy wszędzie praktykowano. Utrzymywały ich fundacje jakie panujący i magnaci czynili na utrzymanie szkół. Przez rodziców było opłacone mieszkanie młodzieży w internacie zwanymi konwiktami. Zyskała sobie zaufania dzięki porządkowi, systemiczności, karności i zgodnością swojego programu z panującym duchem europy.-Zajmowali się szkołą nie z pobudek pedagogiczno - kulturalnych, ale religijnych, ograniczyli się do elity społecznej, zwłaszcza szlachty, do Kościoła najskuteczniej można osiągnąć poprzez wychowanie. Jezuici oddali się przede wszystkim szkolnictwo średniemu i w tym zakresie zużytkowali całą swoją pomysłowość i talent organizacyjny.-Jezuici zwracali uwagę na przygotowanie nauczycieli. Każdy członek zakonu musiał być przez pewien czas nauczycielem. Po nowicjacie musiał przejść 2 letnie studia retoryczne i 3 letnie filozoficzne, po czym prowadził klasy niższe kolegium. Pierwszy raz w historii szkolnictwa wprowadzili pewnego rodzaju seminaria pedagogiczne (nauka pod okiem starego nauczyciela).
12. POGLĄDY PEDAGOGICZNE JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO.

• żył1592-1670 - uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela. Urodził się na teranie Czech, utożsamia się go z Braćmi Czeskimi. Szybko został sierotą. Żył i dorastał w klasztorze, został duchownym o charakterze protestanckim. Uczył się najpierw w szkole parafialnej, potem w gimnazjum kalwińskim i na uniwersytecie w Magdeburgu a potem na Hajdebergu. Po studiach powrócił do miasteczka, został nauczycielem w szkole parafialnej potem gimnazjum -jednocześnie przechodził etapy w Braciach Czeskich najpierw Wikary potem został biskupem -1625 przybył do Polski(musiał uciekać).Podczas pobytu w Polsce napisał najważniejsze dzieła -Był nauczycielem w szkole w Leśnie. Najważniejsze dzieła -Wielka Dydaktyka
• Drzwi języków otworzone ( podręcznik o nauczaniu języka)
• Świat zmysłowy w obrazkach (obraz może być pomocą w kształceniu)
• Twórca idei powszechnego kształcenia oparł swoją idee na przekonaniu, że wszyscy ludzie będąc równymi wobec boga dostali takie same możliwości rozwoju i dlatego muszą je wykorzystać i rozwijać do możliwie najwyższego poziomu.

Wszystkie dzieciom dziewczynkom i chłopcom, chorzy i zdrowi powinni się kształcić.-uważał, ze kształcenie może doprowadzić do naprawy ówczesnego świata wychowując dobrego chrześcijanina w szkole. -WIELKA DYDAKTYKA idea organizacji szkół wszystkich poziomów, przewodnik do zakładania szkół. Składa się z 5 częsci 1)pedagogika ogólna - opisana jest istota i cel wychowania człowieka 2)dydaktyka ogólna - metodyka nauczania o szczególnych przedmiotach 3)Teoria wychowania religijno moralnego i karności szkolnej 4)Zasady organizacji szkół 5)Podręczniki szkolne i nauczyciel. Znaczenie podręczników, wymagania stawiane nauczycielowi.

Plan organizacji szkoł wg Komeńskiego

• 4 rodzaje, 4 poziomy szkół, każdy typ do innego etapu rozwojowego. 1)Szkoła macierzysta - 4-6lat - okres dziecinny, nauczanie domowe 2)Szkoła elementarna - 6-12lat - okres chłopięcy, konieczna dla wszystkich, realizująca program który można porównać do nauczania elementarnego początkowego ( język ojczysty, rachunki, początki geometrii, śpiew, religia, zarys historii powszechnej, podstawy wiedzy o stosunkach społecznych, gospodarczych i przyrodzie) 3)Szkoła łacińska – gimnazjum - 12-18lat - okres młodzieńczy typ szkoły średniej. Nauka języków, historia, gramatyka, matematyka, fizyka, etyka, dialektyka, retoryka. 4)Studia wyższe - 18-24lat - studia w uniwersytetach, okres dojrzałej męskości.-Powyższa organizacja szkół, posiadała cechy szkolnictwa do dnia dzisiejszego uznawane za podstawowe i niezbędne tj. powszechność, bezpłatność, dostępność, drożność (każdy jest równy)

-twórca dwóch podstawowych zasad : 1)Zasada stopniowania trudności - stosownie do okresu rozwojowego dziecka.( przechodzenie od szczegółu do ogółu, od tego co znane do tego co nie znane) 2)Zasada poglądowości - podstawą nauczania jest poznanie zmysłowe, a więc poznanie rzeczy przed jej nazwą. Powinny być równomiernie rozwijane trzy siły człowieka rozum, mowa, ręka -Cała praca pedagogiczna w szkole powinna dotyczyć elementów 1)zdrowia ucznia (ciało) 2)charakteru ucznia (moralne) 3)umysłu ( wiedza)

13. KONCEPCJA WYCHOWANIA I EDUKACJI JOHNA LOCKE

Z pochodzenia był szwajcarem, urodził się na początku XIX wieku, był synem zegarmistrza, pochodził z biednej rodziny, szybko opuścił dom.-Stał się zamożny kiedy gazeta ogłosiła konkurs, napisał i wygrał pałacyk- ermitaż pod Paryżem.

Filozofia Rousseau - filozofia uczucia - zrywała z rozumem i nauką na rzecz impresji i intuicji, przeciwstawiała się racjonalizmowi, odrzucała kulturę i cywilizację jako czynniki wpływające destrukcyjnie na człowieka i nawiązywała do natury, wolnej jego zdaniem- od sprzeczności i walki wszystkich przeciwko wszystkim. Potępiał całą ówczesną teorię i praktykę wychowania domowego i szkolnego.Uważał że odrodzenie ludzkości może nastąpić jedynie przez wychowanie zgodne z prawami natury. Napisał książkę Emil- czyli o wychowaniu nazywana poematem pedagogicznym, pamiętnik z życia pewnego chłopca. Opisał zasady wychowania zgodnego z naturą.Wg niego bardzo ważny jest kontakt z przyrodą. 4 FAZY ROZOJOWE –niemowlęctwo - (od urodzenia do czasu kiedy dziecko zaczyna mówić- mniej więcej do drugiego roku życia) bardzo ważna matka, wg niego jeżeli ona nie będzie wychowywała to przyniesie skutek na całe życie. W tym okresie ojciec jest niepotrzebny -dzieciństwo- bardzo szybki rozwój fizyczny i psychiczny. Dlatego trzeba mu dać szanse na kontakt z przyrodą, samodzielny kontakt. -chłopieństwo- 12-15lat - Wg niego dopiero zaczyna się życie umysłowe człowieka. Czas kiedy praktyczne, specjalistyczne czynności można uczyć. -lata młodzieńcze- (15-20lat) czas kiedy człowiek dojrzewa społecznie, ideowo, religijnie i estetycznie. Jego poglądy na innych ludzi dopiero się kształtują, teraz jest zdolny sam podejmować decyzję (np. o religii). To co było ważne w jego teorii to liczenie się z możliwościami rozwojowymi.Jan Jakub Rousseau swoimi poglądami przygotowałnowy prąd, który nazywamy ROMANTYZMEM. Przygotował wielką rewolucję francuską (1789r) ponieważ zwrócił uwagę na możliwości i potrzeby. Wyprzedził późniejsze czasy.Wychodził z założenia że człowiek z natury jest dobry i wolny, ponieważ w tym stanie postępuje zgodnie ze swoim uczuciem i wrodzonymi skłonnościami. - wg niego człowiek jest równy drugiemu człowiekowi. Był zwolennikiem naturalistycznej religii serca. Przeciwstawiał się ateizmowi i deizmowi przyjmując pseudoteistyczny kult rozumu jako istoty istniejącej poza materią, ożywiającej ją, podporządkowującej i kierującej nią. Ta religia naturalna wyraała się w uczuciowym stosunku do najwyższej istoty i w realizowaniu celów życia ludzkiego, wyrytych rzekomo w sercu każdej jednostki. Jego światopogląd opierał się na swojego rodzaju podziwu dla przyrody.-Obowiązek naturalnego wychowania dziecka spoczywa na

rodzicach: na ojcu a przede wszystkim na matce. Proponuje aby byli oni od początku dla dziecka dobrym przykładem, oparciem, przyjaciółmi.

15. DZIAŁANOŚĆ I ZASŁUGI STANISŁAWA KONARSKIEGO NA POLU OŚWIATY POLSKIEJ W XVII WIEKU. Wybitny polak, patriota. Pochodził z rodu senatorskiego, wcześnie został sierotą. Naprawdę miał na imię Hieronim w wieku 10 lat został oddany do kolegium pijarskiego w Piotrkowie trybunalskim i w wieku 15 lat przyjął święcenia i nadano mu imię Stanisław. Napisał „O skutecznym rad sposobie” dzieło polityczne w którym określił swoje poglądy polityczne.

Głownie wyrażał konieczność reformy ustroju państwa ( w Polsce była monarchia parlamentarna), wzmocnienia władzy królewskiej, odbudowy roli sejmu, ograniczenia liberum-veto- Szkoła dla bogatych z internatem, płatna, bardzo droga. Model wychowania. Absolwent to dobry chrześcijanin, zdrowy, uczciwy i światły obywatel. Rozumny i odpowiedzialny człowiek, patriota.Program kształcenia obejmował m.in. wiedze o aktualnym stanie państwa , historia Polski i Powszechna, polityczna, Geografia europy, matematyka wyższa, fizyka eksperymentalna i przyroda, nauczanie języków obcych ( łacina, greka + nowożytne francuski, włoski lub hiszpański) - specjalnie sprowadzano gazety w innych językach, jezyka polskiego i gramatyki, religia. Szkoła kształciła elitę, którzy później będą rządzić.Konarski podjął się również reformy szkolnictwa pijarskiego opisanych w ustawach szkolnych przez niego. Zaproponował -

1. Nowe programy nauczania i nową organizację tych szkół
2. Określił całą pragmatykę nauczycielską (prawa i obowiązki)
3. Określił zakres wykształcania nauczycielskiego (prawa i obowiązki)
4. określił cos na wzór nadzoru pedagogicznego (kontrole) Temu który odważył się być mądrym - medal od Króla Augusta Poniatowskiego.

16. POWSTANIE, USTAWY , DZIAŁALNOŚĆI ZASŁUGI KEN. Komisja powstała formalnie na mocy uchwały Sejmu z 14 października
17. Przejęła dawne majątki zakonu jezuitów, który został zlikwidowany. Głównym inicjatorem powstania Komisji był ksiądz Hugo Kołłątaj. KEN była pierwszym na świecie ministerstwem oświaty. Pierwotny skład Komisji liczył 8 osób: 4 senatorów i 4 posłów reprezentujących Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie. Pierwszym prezesem został biskup wileński Ignacy Jakub Massalski. Najbardziej zasłużonymi, "oficjalnymi" członkami byli posłowie wywodzący się z magnackich rodzin i rodzin powiązanych z tzw. Familią, m.in.: Adam Kazimierz Czartoryski, Joachim Chreptowicz, Ignacy Potocki i Andrzej Zamoyski. Jednak od samego początku faktycznymi

czemu opór szkół średnich i podstawowych przed reformami stopniowo malał. Komisja miała też silny wpływ na szkoły zakonne, które pozostawały częściowo niezależne, ale mimo wszystko musiały przynajmniej formalnie podporządkowywać się jej zarządzeniom. Trzeci okres Od roku 1789 rozpoczął się stopniowy rozkład i utrata wpływów Komisji, co było procesem równoległym do powolnej utraty wpływów politycznych przez stronnictwo reformatorów i rozkładu Rzeczypospolitej. W czasie obrad Sejmu Czteroletniego frakcja reformatorów zgodziła się na daleko idące ustępstwa w sprawach szkolnictwa, aby móc przeforsować Konstytucję 3 maja. Konstytucja ta czyniła prezesem KEN prymasa Polski, który zasiadał w Straży Praw jako swoisty minister oświaty. Ostateczny cios Komisji zadała konfederacja targowicka, która odebrała jej władzę na szkołami zakonnymi oraz całkowicie zmieniła jej skład. Wielu członków Komisji (z Kołłątajem na czele) i tak musiało opuścić kraj po zwycięstwie Targowicy, gdyż wydano na nich zaoczne wyroki śmierci w związku z ich ogólną działalnością polityczną. Podsumowanie działalności 1)całkowita reorganizacja oraz stworzenie od podstaw systemu szkół średnich 2)opracowanie nowych programów nauczania w duchu umiarkowanego oświecenia 3)utworzenie seminariów nauczycielskich przy uniwersytetach. 4)publikacja nowatorskich podręczników szkolnych w sumie wydano 27 podręczników, z których część po raz pierwszy stworzyło polską terminologię naukową takich dziedzin jak fizyka, matematyka, chemia, logika, gramatyka. 5)reformę Akademii Krakowskiej i Wileńskiej 6)utworzenie Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych 7)wprowadzenie historii Polski i historii naturalnej. 8)wprowadzenie elementów wychowania fizycznego. 9)zaczęto nauczać w języku Polskim-nauka w języku łacińskim była zakazana. Kilkudziesięciotysięczna kadra nauczycielska wychowana przez Komisję kontynuowała działalność w jej duchu jeszcze długo po utracie przez Rzeczpospolitą niepodległości wychowując kolejne pokolenia względnie nowocześnie wykształconej młodzieży, dzięki której w ogóle przetrwała polska kultura i język. Niektóre podręczniki (np. podręcznik do chemii Jędrzeja Śniadeckiego) były w użyciu jeszcze u zarania II Rzeczypospolitej, a z podręczników gramatyki i historii wydanych przez Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych uczyli się praktycznie wszyscy najwybitniejsi pisarze i poeci XIX w. od Adama Mickiewicza po Bolesława Prusa.

17.POWSTANIE ORAZ ROZWÓJ INSTYTUCJI WYCHOWANIA

PRZEDSZKOLNEGO: DZIAŁALNOŚĆ F.W. FROEBLA I M. MONTESSORI.

Pierwowzorem przedszkole są tzw. ochronki ( czyli miejsca gdzie dziecko przebywa przez pewien czas, ma opiekę, wyżywienie, ubranie, bezpieczeństwo) Pierwszą ochronkę założył pastor Oberlin (koniec XVIII) w małym miasteczku. W 1816 roku R. Owen oficjalnie założył ochronkę w Londynie dla dzieci swoich pracownic, był właścicielem fabryki .Zatrudniono tam specjalne osoby jako opiekunki, zapewnił wyżywienie i ubranie. Wprowadził podstawy edukacji elementarnej (bo okazało się że 8-9letakowie nic nie umieją). Od tego zaczęło się masowe tworzenie ochronek. Druga koncepcja uzupełniła ochronkę Owena o kształtowanie rozwoju dziecka, wychowanie. FOEBEL - 1782-1852r. - Uznawany za twórcę teorii wychowania przedszkolnego, był Niemcem i nauczycielem. Uznał ze podstawową forma aktywności dziecka jest zabawa, ale zabawa musi być odpowiednio zoorganizowania. Zaproponował odpowiednie przedmioty, które nazwał darami, służące do rozwijania wszechstronnej osobowości dziecka (dary- zabawki)

• Kinder Garden - ogródek na świeżym powietrzu, opracował metodykę wychowania przedszkolnego (metody formy środki). Opracował projekt kształcenia nauczyciela. Uznał wychowanie przedszkolne za integralną część kształcenia ogólnego. Każde dziecko powinno zaczynać od przedszkola. MARIA MONTESSORI - 1870-1952 - domy dziecięce - włoskie ochronki. Wychowanie przedszkolne musi być skoordynowane z rodzinnym oraz odpowiednio zorganizowane i prowadzone przez dorosłych.Powinno mieć charakter kompensacyjny czyli wyrównywać braki (dzieci różnią się umiejętnościami). Powinno odbywać się poprzez samorzutne oraz starannie zorganizowane czynności samoobsługowe (jedzenie, wiązanie butów), zabawowe i naukowe-jest przygotowaniem do edukacji szkolnej. Praktyczne rzeczy: 1)Autorka propagująca odpowiednie wyposażenie budynku przedszkolnego (szatnia, sale dziecięce, toaleta, stołówka, miejsce do odpoczynku, miejsce do zabaw na świeżym powietrzu)

2. Zaprojektowała odpowiednie meble takie jak dla dorosłych tylko mniejsze (małe ławeczki, regały, muszle klozetowe, umywalki) 3)Wszystkie kąciki tematyczne (do zabawy- kącik fryzjerski, sklep, lekarski, bank, po to żeby mogły bawić się w dorosłych)

18. JAN HENRYK PESTALOZZI I JEGO KONCEPSJA OGÓLNOKSZTAŁCĄCEJ

SZKOŁY LUDOWEJ ORAZ NAUCZANIA ELEMENTARNEGO.

Ojciec ogólnokształcącej szkoły ludowej-Pracował w szkole elementarnej- twórca metodyki nauczania początkowego ( klasy I-III).Wprowadził

1)Rząd wychowawczy oznacza karność, jej zadaniem jest przełamać oporność dziecka, trzymać je w porządku i przez to zapobiegać wszystkiemu co by mogło z zewnątrz lub z wewnątrz zamącać wpływ pracy wychowawczej. Kary nie powinny uwłaczać honorowi. 2)Nauczanie - to najistotniejsza część psychologii Herbarta. 3)Hodowanie- nakłania do spokoju i rozwagi.

20.POZYTYWISTYCZNA KONCEPCJA SZKOŁY ŚREDNIEJ WG H.SPENCERA. Dokonał modyfikacji programu gimnazjum neohumanistycznego-Zauważył, że absolwent nawet z maturą nie jest przygotowany do pracy.-Zwrócił uwagę na fakt iż matura była dostępna dla nielicznych.Koncepcja neohumanistycznej szkoły średniej: -zmodyfikowanie programu -przygotowanie do pracy zawodowej ( przedmioty matematyczne, przyrodnicze i techniczne) -do życia rodzinnego (elementy pedagogiki) -do życia w społeczeństwie (ekonomia i historia społeczna czyli dzieje cywilizacji ludzkiej) -przygotowanie do spędzania wolnego czasu (języki obce, literatura, literatura, sport)

Spencer pierwszy zauważył że nie ma wychowania idealnego, jednakowego dla wszystkich społeczeństw, ale że każde epoka ma własne systemy pedagogiczne.Wychowanie spencera da uczniom niewątpliwie bardzo dużo wiadomości przydatnych do życia praktycznego, ale nie daje mu nic dla siebie, dla jego życia wewnętrznego, dla osobistego doskonalenia się.Uważał że studia literackie to przeżytek bo niewiele przynoszą człowiekowi dla jego pracy zawodowej był za wykształceniem matematyczno- przyrodniczym.- W wychowaniu umysłowym popierał Pestalozziego mianowicie że umysł postepuje od rzeczy prostych do złożonych, od szczegółowych do ogólnych, od rzeczy konkretnych do abstrakcyjnych.-Pedagogika spoecera jest przede wszystkim dla warstw arystokratycznych, gdyż biedota nie jest w stanie sprostać niektórym zaleceniom. Np. obfity i pożywny obiad, zmiana ubrania wiele razy dziennie jak tylko pogoda się zmieni itp.