Pobierz Wydatki budżetu państwa w latach 2011-2017 i więcej Eseje w PDF z Ekonomia tylko na Docsity!
Wydatki budżetu państwa w latach 2011-
- Wstęp
Budżet państwa w myśl ustawy o finansach publicznych, jest to roczny plan wydatków i dochodów, oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów, uchwalany w formie ustawy na okres jednego roku kalendarzowego.
Elementy składowe budżetu państwa to: ▲ dochody, na które składają się wpływy z podatków, opłaty, cła, różnego rodzaju odsetki, ▲ wydatki, na które składa się realizacja zadań państwowych, subwencje i dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego i innych podmiotów, ▲ przychody, na które składają się wpływy ze sprzedaży skarbowych papierów wartościowych, zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa, ▲ rozchody, na które składają się spłaty zaciągniętych kredytów i pożyczek, wykup wyemitowanych papierów wartościowych, udzielone pożyczki.
Zwykle dochody budżetu są niewystarczające na pokrycie wydatków – taka ujemna różnica między dochodami a wydatkami budżetu państwa stanowi deficyt budżetu państwa. Przewagę dochodów nad wydatkami określa się pojęciem nadwyżki budżetowej.
- Wydatki budżetowe
Wydatki budżetu państwa są to środki pieniężne pochodzące z budżetu, których celem jest finansowanie zadań państwa, samorządów terytorialnych i związków publicznoprawnych. Stanowią kluczową pozycje budżetu, gdyż są podstawą określania środków niezbędnych do sfinansowania.
Wśród wydatków budżetowych wyróżniamy:
▲ wydatki bieżące (subwencje dla jednostek samorządu terytorialnego, dotacje, wynagrodzenia, wydatki na zakup towarów i usług) ▲ wydatki majątkowe (wydatki inwestycyjne na realizację inwestycji centralnych, wydatki związane z objęciem akcji, udziałów) ▲ wydatki na obsługę długu skarbu państwa (związane z płaconymi odsetkami od zaciągniętych kredytów, dyskonta od papierów skarbowych, realizacja wydatków z tytułu udzielonych gwarancji i poręczeń).
Tab.1 Wydatki budżetowe ogółem lata (^2011 2012 2013 2014 2015 2016 ) wydatki w mln zł. (^) 313 344 328 752 334 951 325 287 343 278 368 549 384 774 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Ustaw budżetowych
Wykres SEQ Wykres * ARABIC 1. Wykres przebiegu wydatków budżetowych państwa ogółem w latach 2011- Źródło: Opracowanie własne na podstawie tabeli
Nominalne wydatki budżetu państwa w rozpatrywanym okresie sukcesywnie rosły. Wyjątkiem jest rok 2014, kiedy suma wydatków była niższa niż w poprzedzającym roku. W roku 2017 wydatki budżetu wyniosły już o 71 miliardów więcej, niż na początku rozpatrywanego okresu.
2.1. Wydatki rodzajowe
Tab.2 Wybrane wydatki rodzajowe w latach 2011- 2017 w tys. zł. Rodzaje wydatków 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 dotacje i subwencje 147 235 556 156 414 530 157 420 898 153 487 393 168 596 366 196 963 142 210 006 783 wydatki bieżące jednostek budżetowych
59 181 624 61 175 157 62 460 744 65 553 682 66 862 568 68 888 521 72 108 301 obsługa długu publicznego 38 434 500^ 42 995 900^ 43 511 802^ 36 169 900^ 32 249 900^ 31 799 900^ 30 399 900 świadczenia na rzecz osób fizycznych
22 209 730 23 338 060 24 487 543 25 077 804 25 314 974 25 249 748 25 656 939 wydatki majątkowe 15 598 555^ 14 939 396^ 16 175 680^ 14 934 646^ 20 187 969^ 17 699 190^ 19 492 865 Ogółem 282 659 965 298 863 043 304 056 667 295 223 425 313 211 777 340 600 501 357 664 788 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Ustaw budżetowych
Udział procentowy wydatków bieżących jednostek budżetowych, w omawianym okresie, utrzymywał się przez te lata na podobnym poziomie (między 20%, a 22%). Wartości nominalne z kolei systematycznie wzrastały.
Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa można podzielić na dwie grupy. Pierwsza grupa obejmuje wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych oraz oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek. Druga grupa obejmuje wypłaty związane z udzielonymi przez Skarb Państwa poręczeniami i gwarancjami.
Obsługa długu publicznego przejawiała tendencje wzrostowe w latach 2011-2013 (pomimo tego procentowy udział w wydatkach pozostawał na takim samym poziomie wynoszącym 14%). Od roku 2014 można odnotować spadek wydatków na obsługę długu zarówno w strukturach procentowych jak i udziale procentowym.
Świadczenia na rzecz osób fizycznych są to świadczenia o charakterze jednostronnym, które są wypłacane bezpośrednio osobom fizycznym w postaci emerytur, rent, zasiłków dla bezrobotnych, jak również świadczenia wypłacane pośrednio w postaci dopłat do leków itp. Świadczenia te obejmują wydatki budżetu państwa kierowane, na podstawie odrębnych przepisów, bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, a nie będące wynagrodzeniem za świadczoną pracę.
Nominalna wartość wydatków przeznaczonych na świadczenia na rzecz osób fizycznych nieznacznie rosła. Najniższą wartość miała w 2011 roku (22,2 miliarda), najwyższą zaś w 2017 (25,66 miliarda). Udział procentowy w latach 2011-2015 utrzymywał się na tym samym poziomie, by w przeciągu następnych dwóch lat spaść o 1%.
Do wydatków majątkowych zaliczamy wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego, oraz wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych i dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji realizowanych przez inne jednostki.
Nominalne wartości wydatków majątkowych najniższą wartość osiągnęły w roku 2014 (14, mld), najwyższą zaś w 2015 (20,19 mld). Procentowy udział utrzymywał się na poziomie 5%, jedynie w 2011 roku było to 6%.
2.2. Wydatki według działów
Tab.4 Wysokość wydatków w budżecie państwa w latach 2011-2017 według wybranych działów w tys. zł Wydatki wg działów (wybrane) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 różne rozliczenia 83 365 876 86 337 866 89 711 903 90 577 001 92 771 430 96 298 191 97 396 641 ubezpieczenia społeczne 72 293 864 76 946 808 75 644 893 71 634 646 82 826 367 86 587 310 85 142 714 obrona narodowa 20 163 748 21 338 141 22 940 773 23 465 514 30 222 778 28 357 807 29 777 699 opieka społeczna+ dział rodzina (od
12 574 336 12 949 021 12 887 934 12 424 689 12 408 525 28 775 773 40 297 162
szkolnictwo wyższe 11 773 400 11 889 621 12 216 305 13 355 861 14 397 568 15 401 440 15 617 830 ochrona zdrowia 6 543 006 6 905 450 6 963 654 7 306 102 6 925 304 7 189 073 7 405 467 ogółem 313 344 394 328 752 300 334 950 800 325 287 369 343 277 818 368 548 526 384 773 502 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Ustaw budżetowych
Wykres 3 Wydatki według wybranych działów w latach 2011-2017 w tys. zł Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 4
Tab.5 Udział procentowy wydatków według wybranych działów Wydatki wg działów (wybrane) 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 różne rozliczenia 27% 26% 27% 28% 27% 26% 25% ubezpieczenia społeczne 23% 23% 23% 22% 24% 23% 22% obrona narodowa 6% 6% 7% 7% 9% 8% 8% opieka społeczna+(od 2017)dział rodzina 4% 4% 4% 4% 4% 8% 10% szkolnictwo wyższe 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4% ochrona zdrowia 2% 2% 2% 2% 2% 2% 2% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z tabeli 4
Wybrane wydatki według działów stanowiące łącznie ok.70% budżetu (stan na rok 2017).
Należy zacząć od sprecyzowania co kryje się pod nazwą "różne rozliczenia". Są to wydatki przeznaczone na: dopłaty do paliwa rolniczego, pomoc dla społeczności romskiej, dofinansowanie Narodowego Programu Stypendialnego, w tym wyprawka szkolna. Dotacje celowe na finansowanie, w tym dofinansowanie zadań z zakresu pomocy społecznej, pomoc w zakresie dożywiania, upowszechnienie szerokopasmowego Internetu. Wsparcie na rzecz rozwoju międzynarodowej współpracy na rzecz demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, środki na uzupełnienie dotacji celowych na realizację świadczeń rodzinnych, m.in. świadczenia pielęgnacyjne i alimenty, ubezpieczenia upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, program bezpieczna szkoła (pieniądze na monitoring wizyjny szkół, dodatkowe zajęcia pozalekcyjne, wsparcie dla pedagogów szkolnych itd.), fundusz Inicjatyw Obywatelskich,
Jak wynika z przedstawionych danych wydatki budżetu systematycznie rosną. W podziale rodzajowym proporcje utrzymują się na podobnym poziomie. W podziale działowym natomiast na proporcje w znacznej mierze wpłynęła zmiana partii rządzącej w roku 2015.
Spis treści
Wstęp
- Wydatki budżetowe 2.1 wydatki rodzajowe 3 2.1 wydatki według działów 5
- Zakończenie….
