Pobierz wykłady/notatki z antropologii kulturowej i więcej Notatki w PDF z Antropologia społeczna tylko na Docsity! ANTROPOLOGIA KULTUROWA-WYKŁAD zaliczenie w formie testu Wykład 1. -Antropologia jako nauka -Ewa Nowicka “świat człowieka, świat kultury” -Antropo - człowiek logos - nauka Antropologia - nauka o człowieku, bada człowieka w różnych wymiarach, bada jak doszło do wyodrębnienia człowieka w kontekście ewolucji, traktuje człowieka w wymiarze politycznym, ekonomicznym, bada zróżnicowanie człowieka pod względem anatomicznym (np. kolor skóry) Barbara Olszewska - “antropologia to nauka o szerokim przedmiocie, prowadzi badania kultury i cywilizacji, zróżnicowanie kulturowe i jego uwarunkowania, bada ludzi z różnych części świata, kulturowe uwarunkowania osobowości, uniwersalia kulturowe,” Ewa Nowicka - nauka zajmująca się specyficznie ludzkimi aspektami życia, którymi człowiek wyróżnia się w świecie istot żywych. -Antropologia współpracuje z socjologią, psychologią, naukami biologicznymi, ekonomią, historią -Dyscypliny antropologii: ● antropologia fizyczna - anatomiczne zróżnicowanie, jak doszło do wyodrębnienia gatunku homosapiens ● antropologia kulturowa - bada symboliczny wymiar aktywności ludzkiej, jakie opowieści ludzie tworzą, żeby uzasadniać swoją aktywność ● antropologia społeczna - bada zjawiska kulturowe, które są związane ze strukturą społeczną, organizacją społeczną ● etnografia - zajmuje się opisem poszczególnych społeczeństw np. opis kultury ślązaków ● etnologia - nauka o grupach etnicznych, porównuje wiedzę o różnych kulturach ● antropologia historyczna - zajmuje się badaniem takich społeczeństw, które nie pozostwiały po sobie dokumentów historycznych, rekonstruuje te społeczeństwa dzięki artefaktom, opisom, ale bez dokumentów ● antropologia linguistyczna - bada zróżnicowanie językowe, relacje między językiem, a kulturą, bada społeczności, które nie zapisują dokumentów, tylko ważniejsze jest dla nich mówienie ANTROPOLOGIA jako dyscyplina akademicka - zajmuje się realizacją celów poznawczych, stawiane są pytania, wywiady z ludźmi poszczególnych kultur r ozumiana jako nauka stosowana - realizuje cele praktyczne, stosowana podczas wyrażenia zmiany kulturowej, wykorzystywana kiedy ludzie pracują w ramach innych kultur, tam gdzie jest potrzebna wiedza o innej kulturze KULTURA jako przedmiot antropologii kulturowej - pierwsza definicja w połowie XX w. E.TAYLOR (utożsamia kulturę i cywilizację) - “Kultura lub cywilizacja to pojęcie obejmujące wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawo, zwyczaje, obrzędy i wszystkie umiejętności oraz przyzwyczajenia, które człowiek przyswaja żyjąc w społeczeństwie.” “Kultura pozwala poznawać sposoby ludzkiego myślenia” Zakładał, że w kulturze występuje określona regularność, ale również specyfika.” BRONISŁAW MALINOWSKI - z XX w. przedstawiciel funkcjonalizmu (jakie funkcje spełnia dany wytwór) “Wytwory kultury które się pojawiają mają na celu zaspokojenie potrzeb “Integralna całość na którą składają się narzędzia, dobra konsumpcyjne, idee, rzemiosła, wierzenia, zwyczaje. Kultura obejmuje takie wytwory za pomocą których człowiek radzi sobie z trudnościami których doświadcza.” RALPH LINTON (1945 r.) - “Kultura to sposób życia danego społeczeństwa. Obejmuje normalne, przewidywalne reakcje członków społeczeństwa na określone sytuacje. Jest całością wzorów kulturowych.” ALFRED CROEBER, KLUCKHOTYN (1952 r.) “Kultura składa się ze wzorów zachowań, które są nabywane i przekazywane za pomocą symboli. Mają ucieleśnienie, wyraz w artefaktach, wytworach. Wytwór stanowi postać symbolu, idei.” Twierdzili, że kultura jest z jednej strony wynikiem, efektem działania ludzi, ale z drugiej strony kultura działania ludzi determinuje, określa. WORD GUDYNACH (1957r.) “Kultura to nie zjawisko materialne. Jest zbiorem idei określających organizację obiektów, przedmiotów, form, modeli, których reprezentację ludzie posiadają w umyśle” LEVI STRAUSS “Kultura są to reguły określające funkcjonowanie ludzi w obrębie gier komunikacyjnych” Interpretował przez pryzmat kodów językowych. Wykład 2. Kierunki teoretyczne: -ewolucjonizm - Edward Tylor, Adolf Bastian, Louis Morgan, Frazer - zakładali, że wszystkie kultury rozwijają się według takich samych, uniwersalnych etapów. W rozwoju kultury ma miejsce ciągłość, w każdej kulturze występują uniwersalia, można znaleźć takie same elementy. W badania wykorzystywali metodę, ewolucyjno-porównawczą, porównywali różne twory, typy organizacji społecznej. Twierdzili, że rozwój kultur jest związany ze wzrastającą •Stewart - twierdził, że kultura to zestaw środków jakie ludzie wytwarzają w celu przystosowania się do środowiska przyrodniczego. Linia rozwoju nie jest jedna - multinarna. Wyodrębnił centralne elementy technologiczne, ekonomiczne i społeczno-polityczne, a do peryferyjnych: ideologię. -strukturalizm - Levi-Straus - badanie wytworu ma na celu dotarcie do reguł społecznych. Twierdził, że owe zasady są właściwym sposobem poznania antropologii, etnograf musi do nich dotrzeć samodzielnie, ponieważ reguły te nie są uświadamiane sobie przez członków danej społeczności. Reguły sprowadzają się do relatywnie niewielu struktur, dobrze jest znać kody językowe, którym posługują się członkowie owych społeczności. GENEZA I ETAPY KULTURY LUDZKIEJ Człowiek jest zdolny do tworzenia kultury jako jedyny z istot ziemskich. Cechy typowo ludzkie: • specyficzna budowa mózgu - duży mózg w porównaniu do reszty ciała, duża specjalizacja mózgu, obszerna kora mózgowa (decyduje o adaptacji, myśleniu itp) • pionowa postawa ciała • dwunożny chód • budowa dłoni umożliwiającą wykonywania precyzyjnych rzeczy, przeciwstawne kciuki • budowa stopy cechy fizjologiczne człowieka: • specyficznych sekwens rozwoju i wzrostu • podział ról społecznych, trwałości relacji • długi okres młodych osobników dochodzenia do dorosłości i samodzielności • długi okres związku osobników dorosłych z potomstwem Cechy behawioralne: • różnorodność zachowania w zależności od np. położenia geograficznego • kompetencja wytwarzania narzędzi • normy i reguły życia społecznego przekazywane są w sposób pozabiologiczny (przekazywane w sposób socjalizacji) • podstawowym środkiem komunikacji jest język bazujący na symbolach, wiadomości przekazywane z pokolenia na pokolenie (wiedza symboliczna itp.) Cechy intelektualne: • zdolność przewidywania następstw własnych działań nie doświadczając ich, uczy się z doświadczenia innych • zdolność uogólniania, dokonywania analizy, syntezy, porównania • świadomość istnienia czasu • umiejętność planowania i zarządzania czasu