Wykonywanie masażu poszczególnych części ciała 322[12 ..., Prezentacje z Ergonomia

Pobierz Wykonywanie masażu poszczególnych części ciała 322[12 ... i więcej Prezentacje w PDF z Ergonomia tylko na Docsity!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ

Dariusz Kierepka

Wykonywanie masażu poszczególnych części ciała

322[12].Z1.

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

• 1. Wprowadzenie SPIS TREŚCI
• 2. Wymagania wstępne
• 3. Cele kształcenia
• 4. Materiał nauczania
     • ciała 4.1. Pozycje ułożeniowe stosowane do masażu poszczególnych części
     • 4.1.1. Materiał nauczania
     • 4.1.2. Pytania sprawdzające
     • 4.1.3. Ćwiczenia
     • 4.1.4. Sprawdzian postępów
  • 4.2. Techniki i chwyty stosowane w masażu poszczególnych części ciała
    • 4.2.1. Materiał nauczania
    • 4.2.2. Pytania sprawdzające
    • 4.2.3. Ćwiczenia
    • 4.2.4. Sprawdzian postępów
  • 4.3. Masaż klasyczny poszczególnych części ciała
    • 4.3.1. Materiał nauczania
    • 4.3.2. Pytania sprawdzające
    • 4.3.3. Ćwiczenia
    • 4.3.4. Sprawdzian postępów
• 5. Sprawdzian osiągnięć
• 6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o wykonywaniu masażu klasycznego poszczególnych części ciała. W poradniku zamieszczono:

• wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś posiadać, aby bez problemów korzystać z poradnika,
• cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
• materiał nauczania – podstawowe wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w programie jednostki modułowej,
• zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
• ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować umiejętności praktyczne,
• sprawdzian postępów,
• sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie materiału jednostki modułowej,
• literaturę uzupełniającą, która umożliwi poszerzenie i uszczegółowienie zagadnień.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − korzystać z różnych źródeł informacji, − posługiwać się atlasem anatomii, − posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu anatomii,

• charakteryzować niebezpieczeństwa wynikające z nieprzestrzegania zasad bezpieczeństwa pracy przy urządzeniach elektrycznych, − charakteryzować budowę i funkcje narządów i układów organizmu człowieka, − wykonywać techniki sprężystego odkształcania tkanek, − współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć: − dobrać pozycję pacjenta do masowanej części ciała, − określić pozycję masażysty przy wykonywaniu masażu danej okolicy ciała, − dobrać techniki masażu do poszczególnych okolic ciała, − dobrać chwyty poszczególnych technik w zależności od masowanej okolicy ciała, − wykonać masaż ręki i stawu nadgarstkowego, − wykonać masaż przedramienia, − wykonać masaż stawu łokciowego i ramienia, − wykonać masaż obręczy barkowej, − wykonać masaż karku, − wykonać masaż mięśni grzbietu i mięśni przykręgosłupowych, − wykonać masaż stopy, stawu skokowego i podudzia, − wykonać masaż stawu kolanowego i uda, − wykonać masaż obręczy biodrowej, − zapewnić pacjentowi bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne podczas zabiegu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek 2 przedstawia pozycję ułożeniową przodem. Pacjentka ma podłożony półwałek pod stawy skokowe i kliny pod ramiona. Jeżeli pacjent ma duże przykurcze w stawach biodrowych i, np. duży brzuch, to możemy zastosować dodatkowo poduszkę lub zrolowany ręcznik na wysokości stawów biodrowych.

Rys. 3. Pozycja ułożeniowa w leżeniu na boku [1, s. 54]

W masażu stosowana jest także pozycja ułożeniowa, przedstawiona na rysunku 3 w leżeniu na boku. W tym ułożeniu należy położyć, np półwałek pomiędzy goleniami i stawami kolanowymi oraz poduszkę lub zrolowany ręcznik pod szyję i głowę tak by kręgosłup szyjny i głowa były podparte i rozluźnione. Szczególnie u pacjentek z szerokimi biodrami i wąską talią należy podłożyć półwałek lub zrolowany ręcznik na wysokości talii. W niektórych przypadkach stosuje się pozycję ułożeniową na siedząco, także w tym przypadku należy starać się maksymalnie rozluźnić wszystkie poddawane masażowi i mające wpływ na masaż części ciała. W pozycji siedzącej najczęściej masowane są okolice karku, obręczy barkowej i kończyny górnej.

BHP oraz pozycje masażysty podczas wykonywania masażu Masażysta powinien przestrzegać podstawowych zasad higieny i bezpieczeństwa pracy, aby uniknąć zagrożeń wynikających z faktu że jego dłonie mają bezpośredni kontakt ze skórą pacjenta. Personel medyczny, zgodnie ze standardami, ma na ogół kontakt z pacjentem poprzez gumowe rękawiczki. Masażysta nie może używać rękawiczek. Specyfika pracy wymaga odbierania bodźców z ciała pacjenta, jak również bezpośredniego oddziaływania na ciało pacjenta. Ręce masażysty powinny być odpowiednio przygotowane do zabiegu. Skóra rąk powinna być czysta bez zmian chorobowych, a paznokcie krótko przycięte. Nie powinno być jakichkolwiek ubytków, ran czy uszkodzeń na skórze dłoni masażysty. Przed zabiegiem i po zabiegu dłonie powinny być dobrze umyte ciepłą bieżącą wodą ze środkiem myjącym należy je dezynfekować i natłuszczać. Masażysta podczas zabiegu nie powinien nosić zegarka i biżuterii, gdyż metalowe przedmioty mogą uszkodzić skórę pacjenta i masażysty. Strój masażysty powinien być wygodny, luźny i swobodny, aby nie krępował ruchów. Najlepszej spełniają tą rolę płócienna bluza z krótkim rękawem oraz płócienne spodnie lub spódnica. Obuwie robocze powinno być wygodne i stabilne, zapobiegające nierównomiernemu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obciążeniu stóp. Odzież robocza i odzież osobista masażysty powinny być przechowywane w oddzielnych szafach, najlepiej w szatni. Gabinet masażu powinien posiadać sprawną wentylację. Czas pracy masażysty powinien być tak zorganizowany, aby masażysta miał przerwy na odpoczynek i posiłek. Spożywanie posiłku powinno odbywać się poza gabinetem, w pokoju socjalnym. Godziny i czas zabiegów powinien być w taki sposób planowane, by masażysta swobodnie mógł po zakończonym zabiegu posprzątać stanowisko pracy, umyć ręce oraz uzupełnić dokumentację medyczną. Skóra pacjenta przed zabiegiem powinna być umyta, wolna od uszkodzeń, nie mogą na niej występować zmiany ropne, nie zagojone blizny oraz inne zmiany skórne. Jednym z podstawowych warunków higienicznych jest zapewnienie czystych prześcieradeł do ułożenia na stole i przykrycia każdego pacjenta. Powszechnie stosuje się celulozowe jednorazowe prześcieradła. W czasie przyjmowania pozycji na stole jak również przy schodzeniu ze stołu należy pacjenta asekurować i kontrolować. Szczególnie po masażu należy uważać by pacjent na wskutek zmiany pozycji z leżącej nie stracił równowagi. Podczas zmiany pozycji, pionizacji po masażu może się zdarzyć że pacjent utraci równowagę, a nawet może dojść do omdlenia. Z tego względu należy pacjenta pouczyć by wstawał ze stołu powoli. Po zabiegu należy pacjentowi zagwarantować miejsce gdzie może nawet przez pół godzinny odpocząć. W czasie masażu dłonie masażysty wykonują nierzadko intensywne rozcierania. Jeżeli nie zastosujemy środka poślizgowego możemy doprowadzić do nadmiernego podrażnienia skóry pacjenta/klienta. Po zabiegu skórę pacjenta/klienta należy oczyścić z pozostałości środka poślizgowego. Należy unikać sytuacji gdy środek poślizgowy znajdzie się na podłodze. W takim przypadku należ niezwłocznie go usunąć, gdyż śliska podłoga stanowi zagrożenie dla masażysty jak i dla pacjenta/klienta. Masażysta pracując kilka godzin dziennie wykonuje ogromną pracę fizyczną. Jego mięśnie i stawy podlegają dużym obciążeniom. Wskazane jest, aby masażysta mógł wykonywać masaż ze wszystkich stron stołu. Równomierne obciążanie obu rąk równoważy w pewien sposób niekorzystne czynniki. Powszechnie używane są stoły do masażu o regulowanej wysokości. Regulowana wysokość pomaga zająć odpowiednią pozycję pacjentowi/klientowi, a także pozwala masażyście w prawidłowy sposób wykonać zabieg. Korzyścią może z powszechności używania stołów o regulowanej wysokości jest możliwość unikania wymuszonych pozycji, obciążeń dynamicznych jak i statycznych podczas wykonywania zabiegu. Masażysta powinien podczas zabiegu stosować pozycje ergonomiczne oraz powinien pracować obciążając obie ręce [2, s. 20]. Ergonomia ergonomika, dyscyplina wiedzy zajmująca się zasadami i metodami dostosowania warunków pracy do właściwości fizycznych i psychicznych człowieka, czyli takich konstrukcji urządzeń technicznych i kształtowania materialnego środowiska pracy, jakie wynikają z wymagań fizjologii i psychologii pracy [5, s. 729]. Najbardziej szkodliwe dla masażysty jest pochylanie tułowia. Można tego unikać przez uginanie nóg, pracę na miękkich nogach, balans ciałem. Pozwala to na przeniesienie środka ciężkości niżej, przez co mniej narażony jest na zmęczenie i przeciążenie kręgosłupa.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz: Tak Nie

1. zdefiniować pojęcie ergonomia pracy? (^)  
2. określić prawidłowe ułożenie pacjenta w pozycji leżenia przodem? (^)  
3. dobrać przybory potrzebne do ułożenia pacjenta przodem? (^)  
4. określić prawidłowe ułożenie pacjenta w pozycji leżenia na boku? (^)  
5. dobrać przybory potrzebne do ułożenia pacjenta na boku?  
6. określić prawidłowe ułożenie pacjenta w leżeniu tyłem? (^)  
7. dobrać przybory potrzebne są do ułożenia pacjenta tyłem? (^)  

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Techniki i chwyty stosowane w masażu poszczególnych

części ciała

4.2.1. Materiał nauczania

W masażu klasycznym wykorzystujemy następujące techniki w podanej kolejności: a) prawidłową do danego masażu pozycję złożeniową, b) głaskania, c) rozcierania, d) wyciskania uciski, e) ugniatania, f) mieszenia, g) oklepywania, h) wibrację, i) wałkowania, j) roztrząsania, k) gimnastyka bierna stawów masowanych części ciała.

Techniki masażu zostały opisane w poradniku do jednostki modułowej „Wykonywanie sprężystego odkształcania tkanek”. Oczywiście nie wszystkie techniki wykorzystuje się w masażu poszczególnych części ciała. Niektóre techniki są stosowane w masażu wszystkich części ciała, np.: głaskania. W poszczególnych technikach wyróżniamy chwyty masażu klasycznego.

Stosując masaż klasyczny pamiętaj, że: Pobudzająco na mięśnie działają: − intensywne rozcierania, np. grzebykowe, − ugniatanie poprzeczne, − uciski naprzemienne, − ugniatanie „esowate”, − ugniatanie ze skręceniem, − energiczne „mieszenie”. Rozluźniająco na mięśnie działają: − głaskania, − delikatne podłużne rozcierania, − ugniatanie podłużne, − uciski jednoczesne, − delikatne i powolne „mieszenie”. Do technik, które powodują rozciągnięcie włókien mięśniowych, zaliczamy: − ugniatanie poprzeczne, − ugniatanie „esowate”, − ugniatanie ze skręceniem. W technice głaskania wyróżniamy następujące chwyty:

1. W zależności od kierunku wykonania wyróżniamy: − głaskania podłużne wzdłuż mięśni, osi ciała, − głaskania poprzeczne w poprzek mięśni, osi ciała, − głaskania okrężne dookoła części ciała, np. dookoła stawów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− uciski (uciskania) punktowe lub miejscowe.

2. W zależności od tego jaką powierzchnią dłoni masażysta wykonuje masaż wyróżniamy: − uciski (uciskania) kciukiem, − uciski (uciskania) kciukami, − uciski (uciskania) III palcem w masażu twarzy, − uciski (uciskania) II i III palcem w masażu twarzy, − uciski (uciskania) czterema palcami „czwórką”, − uciski (uciskania) pięcioma palcami całą dłonią jedną ręką „piątką”, − uciski (uciskania) całymi dłońmi oburącz „dziesiątką”, − uciski (uciskania) kłębem, − uciski (uciskania) kłębami, − uciski (uciskania) nasadą dłoni.

W technice mieszenia wyróżniamy mieszenie poprzeczne poprzecznie do osi ciała lub mięśni. W technice oklepywania wyróżniamy następujące chwyty:

1. W zależności od kierunku wykonania wyróżniamy: − oklepywania poprzeczne w poprzek mięśni lub osi ciała, − oklepywania okrężne dookoła części ciała okolic ciała, np. oklepywania grzbietu. 2. W zależności od tego jaką powierzchnią dłoni masażysta wykonuje masaż wyróżniamy: − oklepywania opuszką III-go palca, − oklepywania końcami palców „widelcowe”, − oklepywania „miotełkowe”, − oklepywania „jodełkowe”, − oklepywania „półpiąstkowe”, − oklepywania „piąstkowe”, − oklepywania „łyżeczkowe”, − oklepywania „karatowe”, − oklepywanie „grzbietowo-paliczkowe, − oklepywanie ręką w miejsce ręki. − szczypania. **W technice wibracji wyróżniamy następujące chwyty:

1. W zależności od sposobu wykonania wyróżniamy:** − wibrację pionową pośrednią i bezpośrednią, − wibrację podłużną, − wibrację poprzeczną. 2. W zależności od tego jaką powierzchnią dłoni masażysta wykonuje masaż wyróżniamy: − wibrację II i III-cim palcem, − wibrację całą dłonią, − wibrację „grzebykiem”, − wibrację „dźgającą” czterema palcami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W technice roztrząsania wyróżniamy roztrząsanie podłużne – podłużnie do osi ciała lub mięśni. W technice wałkowania wyróżniamy następujące chwyty:

1. W zależności od sposobu wykonania wyróżniamy: − wałkowanie klasyczne, − wałkowanie nowoczesne. 2. W zależności od tego jaką powierzchnią dłoni masażysta wykonuje masaż wyróżniamy: − wałkowanie dłoniową częścią dłoni klasyczne, − wałkowanie kantem dłoni nowoczesne.

Masażysta po zakończeniu zabiegu powinien wykonać gimnastykę bierną masowanej okolicy ciała tzw. kinezyterapię miejscową. Masażysta powinien przygotować pacjentowi zestaw ćwiczeń do wykonania w domu. Zestaw ćwiczeń należy zaprezentować pacjentowi i z nim wykonać zalecone ćwiczenia, ewentualnie skorygować błędy w wykonaniu. Do wykorzystania jest cały wachlarz ćwiczeń z którego należy wybrać te które w danym momencie będą odpowiednie do dysfunkcji pacjenta:

1. Ćwiczenia kinezyterapii miejscowej (lokalnej) − ćwiczenia bierne, − ćwiczenia czynno-bierne, − ćwiczenia samowspomagane, − ćwiczenia czynne w odciążeniu, − ćwiczenia czynne wolne, − ćwiczenia czynne oporowe, − ćwiczenia prowadzone, − ćwiczenia redresyjne, − ćwiczenia synergistyczne, − ćwiczenia oddechowe, − ćwiczenia relaksacyjne, 2. Ćwiczenia kinezyterapii ogólnousprawniającej.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie znasz techniki masażu klasycznego?
2. Jakie znasz grupy ćwiczeń kinezyterapii miejscowej?
3. Jakie znasz chwyty z techniki głaskań?
4. Jak można podzielić głaskanie, pod względem powierzchni, którą wykonywany jest chwyt?
5. Jakich chwytów używa się masując techniką rozcierania?
6. Jakimi częściami dłoni wykonujemy rozcierania w masażu klasycznym?
7. Jakie znasz ugniatania w masażu klasycznym?
8. Jakie znasz rodzaje oklepywań?
9. W jakich kierunkach wykonujemy oklepywania?
10. Jakie możesz zastosować wibracje w masażu klasycznym?
11. Jakie możesz zastosować wałkowania w masażu klasycznym?
12. Jakie techniki działają pobudzająco na mięśnie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz: Tak Nie

1. określić prawidłowe ułożenie pacjenta w pozycji leżenia przodem? (^)  
2. określić prawidłowe ułożenie pacjenta na stole do masażu w pozycji leżenia tyłem?

3. określić prawidłowe ułożenie pacjenta w pozycji leżenia na boku? (^)  
4. wymienić techniki masażu klasycznego? (^)  
5. wymienić jakie techniki działają rozluźniająco, a jakie pobudzająco na tkanki?

6. wyjaśnić jakie i dlaczego techniki masażu działają rozluźniająco na mięśnie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Masaż klasyczny poszczególnych części ciała

4.3.1. Materiał nauczania

Masaż klasyczny kończyny górnej Masaż paliczków Głaskania

1. Głaskanie podłużne jedną ręką (kciukiem i palcem wskazującym) każdego palca, po stronie przyśrodkowej i bocznej oraz po stronie dłoniowej i grzbietowej.
2. Głaskanie kciukami (tzw. krzesełko) oba kciuki wykonują głaskanie po stronie grzbietowej i dłoniowej.
3. Głaskanie pierścieniowe opuszkami palców kciuka i wskaziciela obu rąk chwytamy w ten sposób że jedna ręka głaszcze stronę grzbietową i dłoniową, a drugą stronę boczną i przyśrodkową.
4. Głaskanie całymi dłońmi dłonie ułożone podłużnie po stronie dłoniowej i grzbietowej.

Rozcierania

1. Rozcieranie podłużne jedną ręką (kciukiem i palcem wskazującym) każdego palca, po stronie przyśrodkowej i bocznej oraz po stronie dłoniowej i grzbietowej, naprzemienne.
2. Rozcieranie kciukami (tzw. krzesełko) oba kciuki wykonują rozcierani naprzemienne po stronie grzbietowej i dłoniowej.
3. Rozcieranie pierścieniowe opuszkami palców kciuka i wskaziciela obu rąk chwytamy w ten sposób ze jedna ręka rozciera naprzemiennie stronę grzbietową i dłoniową, a druga stronę boczną i przyśrodkową.
4. Rozcieranie każdego stawu opuszkami palców kciuka i wskaziciela rozcieramy stawy międzypaliczkowe i śródręczno-paliczkowe.
5. Rozcieranie całymi dłońmi poprzecznie rozcieramy paliczki w kierunku proksymalnym.

Ugniatania

1. Ugniatanie podłużne jedną ręką każdego palca jedną ręką (kciukiem i palcem wskazującym) każdego palca, po stronie przyśrodkowej i bocznej oraz po stronie dłoniowej i grzbietowej.
2. Uciski koszyczkowe (I, II, V-go palca) palcami od I do V łączymy razem, pomiędzy palce chwytamy palec pacjenta, uciskamy jednocześnie w kierunku proksymalnym.
3. Ugniatanie pierścieniowe (jednoczesne i naprzemienne) palcami wskazującym i kciukiem jednej ręki uciskamy stronę przyśrodkową i boczną, a palcami wskazującym i kciukiem drugiej ręki uciskamy stronę dłoniową i grzbietową.
4. Wałkowanie każdego palca wkładamy palec od I do V między dłonie poprzecznia ułożone względem palca pacjenta, wykonujemy krótki ruch przesuwania dłoni do przodu i do tyłu względem siebie, na tyle na ile pozwalają tkanki palca.
5. Naciąganie z rotacją każdego palca palce od I do V kolejno chwytamy w ten sposób że palec wskazujący i kciuk jednej ręki stabilizuje nad stawem śródręczno-paliczkowym, a palce wskazujący i kciuk drugiej ręki pociągają w kierunku dystalnym wykonując powolną rotację w obie strony.