wymagania-edukacyjne-biologia-klasa-2-zakres-rozszerzony ..., Prezentacje z Biologia

Pobierz wymagania-edukacyjne-biologia-klasa-2-zakres-rozszerzony ... i więcej Prezentacje w PDF z Biologia tylko na Docsity!

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny. Biologia na czasie 2. Zakres rozszerzony

L

p. Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca

1. Bezkomórkowe czynniki zakaźne

1. Organizacja pracy na lekcji biologii. Powtórzenie wiadomości z klasy 1

Wirusy – molekularne pasożyty Uczeń:

• przedstawia budowę wirusów jako bezkomórkowych form infekcyjnych
• definiuje pojęcia: wirion, odwrotna transkrypcja
• wymienia cechy wirusów
• wymienia drogi rozprzestrzeniania się wybranych chorób wirusowych roślin, zwierząt i człowieka
• przedstawia zasady profilaktyki wybranych chorób wirusowych
• wskazuje znaczenie wirusów
• wymienia choroby wirusowe człowieka, zwierząt i roślin Uczeń:
• charakteryzuje budowę wirionu
• omawia przebieg cyklu lizogenicznego i cyklu litycznego bakteriofaga
• omawia cykl infekcyjny zwierzęcego wirusa DNA
• omawia cykl infekcyjny retrowirusa (wirusa HIV)
• wskazuje, jakie znaczenie w zwalczaniu wirusów mają szczepienia ochronne
• opisuje drogi rozprzestrzeniania się infekcji wirusowych Uczeń:
• uzasadnia, że wirusy nie są organizmami
• wyjaśnia różnicę między cyklem litycznym a cyklem lizogenicznym
• wyjaśnia znaczenie odwrotnej transkrypcji w cyklu infekcyjnym retrowirusa
• klasyfikuje wirusy na podstawie rodzaju kwasu nukleinowego, morfologii, typu komórki gospodarza i sposobu infekcji oraz podaje odpowiednie ich przykłady
• charakteryzuje wybrane choroby wirusowe człowieka
• wskazuje zagrożenia wynikające z infekcji dokonywanych przez wirusy onkogenne Uczeń:
• charakteryzuje formy wirusów pod względem budowy morfologicznej
• porównuje przebieg cyklu lizogenicznego bakteriofaga z cyklem zwierzęcego wirusa DNA
• wyjaśnia działanie szczepionek stosowanych w profilaktyce chorób wirusowych
• wyjaśnia, dlaczego niektóre wirusy, np. HIV, są trudno rozpoznawalne przez układ odpornościowy człowieka Uczeń:
• wykazuje, że obecnie do leczenia chorób człowieka można wykorzystywać wirusy
• wyjaśnia skutki działania wirusów onkogennych w organizmie człowieka
• wykazuje związek budowy wirusa ze sposobem infekowania komórek

4. Wiroidy i priony – swoiste czynniki infekcyjne Uczeń:

• definiuje pojęcia: wiroid , prion
• wymienia cechy wiroidów i prionów
• wymienia choroby wywołane przez wiroidy i priony Uczeń:
• przedstawia wiroidy jako jednoniciowe, koliste cząsteczki RNA infekujące rośliny
• omawia priony jako czynniki infekcyjne
• wskazuje metody profilaktyki chorób prionowych Uczeń:
• wyjaśnienia, że priony jako białkowe czynniki infekcyjne mogą być przyczyną niektórych chorób degeneracyjnych OUN
• charakteryzuje wybrane choroby wywołane przez wiroidy i priony Uczeń:
• wyjaśnia różnice między wiroidem a wirusem
• wyjaśnia sposoby zapobiegania chorobom wywołanym przez priony Uczeń:
• przedstawia prawdopodobny mechanizm chorobotwórczego działania wiroidów i prionów

2. Różnorodność prokariontów, protistów, grzybów i porostów

5. Klasyfikowanie organizmów Uczeń:

• wymienia zadania systematyki
• definiuje pojęcia: gatunek , narząd homologiczny , narząd analogiczny
• wymienia główne rangi taksonów
• wymienia kryteria klasyfikowania organizmów według metod opartych na podobieństwie oraz pokrewieństwie organizmów
• wymienia nazwy pięciu królestw świata organizmów
• omawia charakterystyczne cechy organizmów należących do każdego z pięciu królestw Uczeń:
• definiuje pojęcie: takson , kladogram , takson monofiletyczny , takson parafiletyczny , takson polifiletyczny
• ocenia znaczenie systematyki
• wyjaśnia, na czym polega nazewnictwo binominalne gatunków i podaje nazwisko jego twórcy
• wyjaśnia zasady konstruowania klucza dwudzielnego do oznaczania gatunków
• charakteryzuje współczesny system klasyfikacji organizmów Uczeń:
• wyjaśnia, na czym polega hierarchiczny układ rang jednostek taksonomicznych
• określa stanowisko systematyczne wybranego gatunku rośliny i zwierzęcia
• wyjaśnia różnice między narządami analogicznymi a narządami homologicznymi
• wskazuje w nazwie gatunku nazwę rodzajową i epitet gatunkowy
• wyjaśnia różnicę między naturalnym a sztucznym systemem klasyfikacji
• porównuje cechy organizmów należących do różnych królestw świata żywego
• rozróżnia na drzewie filogenetycznym grupy monofiletyczne, parafiletyczne i polifiletyczne Uczeń:
• porównuje i ocenia sposoby klasyfikowania organizmów oparte na metodach fenetycznych i filogenetycznych
• oznacza gatunki, wykorzystując klucz w postaci graficznej lub numerycznej
• ocenia stopień pokrewieństwa organizmów na podstawie analizy kladogramów
• określa znaczenie biologii molekularnej w określaniu pokrewieństwa ewolucyjnego organizmów Uczeń:
• konstruuje klucz służący do oznaczania przykładowych gatunków organizmów
• wykazuje różnice między narządami homologicznymi a analogicznymi i podaje ich nietypowe przykłady
• wykazuje, że konieczne było wprowadzenie nowego systemu klasyfikacji organizmów opartego na domenach

Organizmy prokariotyczne – bakterie i archeowce Uczeń:

• charakteryzuje budowę komórki bakteryjnej
• wymienia różne formy morfologiczne bakterii
• wymienia czynności życiowe bakterii
• klasyfikuje bakterie w zależności od sposobu odżywiania i oddychania
• wymienia sposoby rozmnażania bezpłciowego bakterii
• definiuje pojęcia: transdukcja , transformacja , organizm Uczeń:
• wymienia funkcje poszczególnych elementów komórki bakteryjnej
• identyfikuje różne formy morfologiczne komórek bakterii
• przedstawia różnice w budowie ściany komórkowej bakterii Gram-ujemnych i Gram-dodatnich
• określa wielkość komórek bakteryjnych Uczeń:
• wyjaśnia, na czym polegają różnice w budowie komórki bakterii samo- i cudzożywnej
• podaje argumenty za tezą, że bakterie należą do organizmów kosmopolitycznych
• określa różnice między archeowcami a bakteriami
• charakteryzuje poszczególne grupy bakterii w zależności od sposobów odżywiania i oddychania oraz podaje ich przykłady Uczeń:
• omawia różnice w budowie ściany komórkowej bakterii Gram-dodatnich i Gram-
• ujemnych
• charakteryzuje rodzaje taksji u bakterii
• wykazuje znaczenie procesów płciowych dla zmienności genetycznej bakterii
• wyjaśnia, jaką rolę odgrywają formy Uczeń:
• wykazuje na podstawie cech budowy i fizjologii, że bakterie są organizmami kosmopolitycznymi
• określa różnice między oddychaniem beztlenowym a fermentacją u bakterii
• wykazuje, na podstawie kilku cech budowy, że archeowce są bardzo dobrze przystosowane do życia w ekstremalnych warunkach środowiska

• wymienia cechy charakterystyczne dla protistów grzybopodobnych
• podaje przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia protistów w przyrodzie i dla człowieka
• wymienia wybrane choroby wywoływane przez protisty i drogi ich zarażenia
  • opisuje na podstawie schematu cykl rozwojowy pantofelka uniknięcie zarażenia protistami chorobotwórczymi

Grzyby – heterotroficzne beztkankowce Uczeń:

• podaje cechy charakterystyczne grzybów
• wymienia rodzaje strzępek
• definiuje pojęcia: grzybnia , strzępka , owocnik , mikoryza
• wymienia formy morfologiczne grzybów
• podaje sposoby rozmnażania bezpłciowego i płciowego grzybów
• wymienia przedstawicieli poszczególnych typów grzybów
• przedstawia znaczenie grzybów w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• wyjaśnia, dlaczego grzyby są plechowcami
• rozróżnia poszczególne fazy jądrowe w cyklach rozwojowych grzybów: haplofazę, diplofazę, dikariofazę
• omawia sposoby oddychania grzybów
• rozróżnia poszczególne typy grzybów
• przedstawia przebieg zapłodnienia zachodzącego u grzybów (plazmogamia i kariogamia)
• określa wpływ grzybów na zdrowie i życie człowieka
• rozróżnia rodzaje strzępek
• wymienia rodzaje zarodników
• charakteryzuje korzyści dla obu organizmów wchodzących w stosunki mykorytyczne Uczeń:
• porównuje sposoby rozmnażania się grzybów
• omawia etapy cyklu rozwojowego sprzężniowców, workowców i podstawczaków
• porównuje cechy budowy i fizjologii poszczególnych typów grzybów
• wymienia gatunki grzybów saprobiontycznych, pasożytniczych i symbiotycznych
• przedstawia zasady profilaktyki wybranych chorób człowieka wywoływanych przez grzyby Uczeń:
• określa kryteria klasyfikacji grzybów
• porównuje typy mikoryz
• wskazuje różnice między zarodnikami – mitosporami – a mejosporami oraz między egzosporami a endosporami
• wskazuje fazę dominującą w cyklach rozwojowych sprzężniaków, workowców i podstawczaków
• wykazuje różnice między różnymi sposobami rozmnażania płciowego grzybów
• wykazuje konieczność respektowania zasad profilaktyki chorób wywołanych przez grzyby Uczeń:
• wyjaśnia przebieg cyklu rozwojowego grzyba, posługując się nietypowym przykładem zaczerpniętym z innego źródła wiedzy niż podręcznik
• wyjaśnia przemianę faz jądrowych, wskazując, która z nich jest dominująca

14. Porosty – organizmy dwuskładnikowe Uczeń:

• omawia znaczenie grzybów i porostów Uczeń:
• wyjaśnia strategię życiową porostów Uczeń:
• charakteryzuje rodzaje plech porostów Uczeń:
• określa rolę rozmnóżek w rozmnażaniu porostów Uczeń:
• wykazuje rolę porostów jako bioindykatorów w przyrodzie, posługując

• przedstawia budowę i sposób życia porostu
• opisuje miejsca występowania porostów
• charakteryzuje rodzaje plech porostów
• wymienia sposoby rozmnażania się porostów (urwistki i wyrostki)
• wyjaśnia znaczenie porostów jako organizmów pionierskich oraz bioindykatorów (gatunków wskaźnikowych)
  • przedstawia zależność pomiędzy grzybami a zielenicami lub sinicami tworzącymi porosty
  • wymienia rodzaje plech porostów
    • wyjaśnia wpływ tlenku siarki (IV) na występowanie porostów w przyrodzie
    • przedstawia znaczenie porostów w przyrodzie i dla człowieka
      • wyjaśnia związek między organizmami wchodzącymi w skład plechy porostu się nietypowymi przykładami na podstawie różnych źródeł wiedzy

15. **Powtórzenie i sprawdzenie stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z rozdziałów „Bezkomórkowe czynniki zakaźne” i „Różnorodność prokariontów, protistów, grzybów i porostów”
16. Różnorodność roślin**
17. Rośliny pierwotnie wodne Uczeń:

• wymienia formy morfologiczne roślin pierwotnie wodnych
• wymienia cechy charakterystyczne dla roślin pierwotnie wodnych
• przedstawia znaczenie krasnorostów i zielenic w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• charakteryzuje glaukocystofity, krasnorosty i zielenice
• opisuje rozmnażanie roślin pierwotnie wodnych Uczeń:
• charakteryzuje formy morfologiczne roślin pierwotnie wodnych
• omawia przemianę pokoleń na przykładzie ulwy
• opisuje endosymbiozy pierwotną
• rozróżnia zielenice, krasnorosty i glaukocystofity Uczeń:
• charakteryzuje krasnorosty i zielenice pod względem budowy i środowiska występowania
• wyjaśnia, na czym polega przemiana faz jądrowych połączona z przemianą pokoleń u roślin pierwotnie wodnych Uczeń:
• przedstawia argumenty przemawiąjące za przynależnością zielenic, krasnorostów i glaukocystofitów do królestwa roślin
• wyjaśnia różnicę między endosymbiozy pierwotną a endosymbiozy wtórną

17. Rośliny lądowe i wtórnie wodne Uczeń:

• podaje cechy budowy roślin, które umożliwiły im zasiedlenie środowiska lądowego
• wymienia grupy systematyczne roślin
• definiuje pojęcie: telom
• wymienia przykłady adaptacji roślin do życia na lądzie Uczeń:
• określa różnice między warunkami życia w wodzie i na lądzie
• określa pochodzenie roślin lądowych
• charakteryzuje ryniofity
• wymienia cechy świadczące o bliskim Uczeń:
• charakteryzuje poszczególne grupy ekologiczne roślin
• omawia założenia teorii telomowej
• opisuje adaptacje roślin okrytozalążkowych do życia w środowisku lądowym Uczeń:
• porównuje warunki panujące w wodzie i na lądzie
• wykazuje znaczenie cech adaptacyjnych roślin do życia na lądzie Uczeń:
• wyjaśnia różnice w sposobie rozprzestrzeniania się lądowych roślin zarodnikowych i nasiennych

systematycznych roślin nasiennych

Korzeń – organ podziemny rośliny Uczeń:

• wymienia główne funkcje korzenia
• przedstawia i rozróżnia systemy korzeniowe
• charakteryzuje budowę strefową korzenia
• wymienia modyfikacje budowy korzeni Uczeń:
• porównuje budowę palowego i wiązkowego systemu korzeniowego oraz uzasadnia, że systemy te stanowią adaptację do warunków środowiska
• omawia etapy przyrostu na grubość korzenia Uczeń:
• charakteryzuje modyfikacje budowy korzeni
• porównuje budowę pierwotną korzenia z budową wtórną Uczeń:
• wyjaśnia, w jaki sposób następuje przyrost korzenia na grubość
• porównuje różne modyfikacje korzenia i określa ich znaczenie dla rośliny
• uzasadnia, że modyfikacje korzeni są adaptacją do różnych warunków środowiska i pełnionych funkcji Uczeń:
• analizuje sposoby powstawania wtórnych tkanek merystematycznych w korzeniu, uwzględniając efekty ich działalności

Pęd. Budowa i funkcje łodygi Uczeń:

• wymienia funkcje łodygi
• definiuje pojęcia: pęd , bylina
• przedstawia budowę anatomiczną łodygi
• wymienia modyfikacje budowy łodygi Uczeń:
  • charakteryzuje budowę morfologiczną łodygi
  • omawia etapy przyrostu łodygi na grubość
  • podaje różnice między łodygami zielnymi a łodygami zdrewniałymi Uczeń:
    • charakteryzuje modyfikacje budowy łodygi
    • charakteryzuje budowę wtórną łodygi
    • porównuje budowę łodygi paproci oraz roślin okrytonasiennych
    • porównuje budowę pierwotną łodygi z budową wtórną Uczeń:
      • uzasadnia, że modyfikacje łodygi są adaptacjami do różnych warunków środowiska i pełnionych funkcji
      • przedstawia argumenty za tezą, że wytwarzanie podziemnych pędów u bylin jest sposobem na przetrwanie trudnych warunków środowiskowych Uczeń:
        • analizuje sposoby powstawania wtórnych tkanek merystematycznych w łodydze, uwzględniając efekty ich działalności

26. Budowa i funkcje liści Uczeń:

• wymienia funkcje liści
• przedstawia budowę anatomiczną liścia
• wymienia typy ulistnienia i unerwienia liści
• wymienia modyfikacje budowy liści Uczeń:
• omawia rodzaje ulistnienia i unerwienia
• podaje przykłady liści pojedynczych i złożonych
• przedstawia budowę anatomiczną liści występujących u różnych form ekologicznych roślin Uczeń:
• omawia budowę morfologiczną liścia
• określa funkcje poszczególnych elementów budowy liścia
• klasyfikuje rodzaje liści według różnych kryteriów podziału
• określa znaczenie modyfikacji liści Uczeń:
• uzasadnia, że modyfikacje liści są adaptacją do różnych warunków środowiska i pełnionych funkcji
• wykazuje różnice w budowie różnych typów liści Uczeń:
• porównuje budowę anatomiczną liścia rośliny szpilkowej z budową anatomiczną liścia rośliny dwuliściennej oraz uzasadnia przyczyny różnic w ich budowie

• wykazuje związek budowy liścia z jego funkcjami

27. Mchy^ –^ rośliny o dominującym gametoficie Uczeń:

• opisuje środowisko, w którym występują mchy
• wymienia charakterystyczne cechy mchów i na tej podstawie identyfikuje organizm jako przedstawiciela mszaków
• opisuje budowę gametofitu mchów
• przedstawia sposoby rozmnażania się mchów
• podaje znaczenie mchów w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• charakteryzuje budowę torfowców
• omawia cykl rozwojowy mchów na przykładzie płonnika pospolitego
• określa znaczenie wody w cyklu rozwojowym mchu
• określa rolę poszczególnych elementów gametofitu i sporofitu mchów Uczeń:
• podaje przykłady cech łączących mchy z plechowcami i organowcami
• wskazuje pokolenie diploidalne i haploidalne w cyklu rozwojowym mchu
• określa miejsce zachodzenia i znaczenie mejozy w cyklu rozwojowym mchów Uczeń:
• uzasadnia, że u mszaków występuje heteromorficzna przemiana pokoleń
• porównuje budowę gametofitu z budową sporofitu u mchów
• omawia znaczenie torfu dla człowieka Uczeń:
• wyjaśnia, jakie znaczenie dla rozmnażania płciowego mchów ma fakt, że te rośliny występują w zwartych kępach
• wyjaśnia, w jaki sposób mchy wpływają na regulację bilansu wodnego biocenozy lasu

Paprotniki – zarodnikowe rośliny naczyniowe Uczeń:

• wymienia charakterystyczne cechy paprotników i na tej podstawie identyfikuje przedstawiony organizm jako przedstawiciela paprotników
• wymienia przykłady gatunków paprociowych, widłakowych i skrzypowych
• opisuje budowę gametofitu i sporofitu paprotników
• podaje znaczenie paprotników w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• charakteryzuje paprociowe, widłakowe i skrzypowe
• na podstawie schematu przedstawia cykl rozwojowy nerecznicy samczej, skrzypu polnego
• określa rolę poszczególnych elementów gametofitu i sporofitu paprotników
• charakteryzuje znaczenie paprotników w przyrodzie i dla człowieka
• wyjaśnia pochodzenie węgla kamiennego Uczeń:
• omawia budowę morfologiczną i anatomiczną paprotników
• analizuje cykl rozwojowy nerecznicy samczej, skrzypu polnego
• omawia cykl rozwojowy rośliny różnozarodnikowej na przykładzie widliczki ostrozębnej
• charakteryzuje przedstawicieli paprociowych, widłakowych i skrzypowych
• wyróżnia cechy wspólne dla cyklów rozwojowych paprotników Uczeń:
• podaje cechy paprociowych, które zdecydowały o opanowaniu środowiska lądowego i osiągnięciu większych rozmiarów niż mszaki
• porównuje cykle rozwojowe paprociowych, skrzypowych i widłakowych Uczeń:
• uzasadnia, dlaczego paprotniki należą do roślin naczyniowych
• podaje cechy wspólne dla paprociowych, skrzypowych i widłakowych oraz argumentuje swoją odpowiedź

Rośliny nasienne. Rośliny nagozalążkowe Uczeń:

• wymienia cechy charakterystyczne dla roślin nasiennych
• definiuje pojęcia: zapłodnienie , zapylenie Uczeń:
• wymienia przystosowania roślin nagozalążkowych do lądowego trybu życia Uczeń:
• wyjaśnia znaczenie kwiatu, nasion, zalążka i łagiewki pyłkowej u nagozalążkowych
• przedstawia budowę oraz rozwój gametofitu męskiego Uczeń:
• porównuje budowę sporofitu z budową gametofitu rośliny nagozalążkowej Uczeń:
• porównuje cykle rozwojowe paprotników oraz nagozalążkowych i na tej podstawie określa, jakie cechy pojawiły się u roślin

34. Rozprzestrzenianie się roślin okrytozalążkowych Uczeń:
    • przedstawia budowę owocu
    • wymienia różne typy owoców i owocostanów
    • klasyfikuje nasiona jako bielmowe, bezbielmowe lub obielmowe
    • wymienia sposoby rozprzestrzeniania się owoców
    • wymienia sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin Uczeń:
      • omawia sposoby rozprzestrzeniania się nasion i owoców
      • charakteryzuje różne rodzaje owoców
      • przedstawia, w jaki sposób rozmnażanie wegetatywne jest wykorzystywane w rolnictwie Uczeń:
        • wymienia przykłady owoców pojedynczych (suchych i mięsistych), zbiorowych i owocostanów
        • ocenia znaczenie wykształcenia się nasion dla opanowania środowiska lądowego przez rośliny nasienne Uczeń:
          • porównuje sposoby powstawania różnych typów owoców
          • podaje kryterium podziału nasion na bielmowe, bezbielmowe i obielmowe oraz określa podobieństwa i różnice między tymi typami
          • porównuje różne sposoby rozmnażania wegetatywnego Uczeń:
            • wykazuje związek budowy owocu ze sposobem rozprzestrzeniania się roślin okrytozalążkowych
            • wyjaśnia na przykładach związek między budową owocni a sposobem rozprzestrzeniania się roślin
35. Różnorodność i znaczenie roślin okrytozalążkowych Uczeń:
    • omawia znaczenie roślin okrytozalążkowych
    • wymienia cechy, na podstawie których porównuje rośliny okrytozalążkowe jednoliścienne z dwuliściennymi Uczeń:
      • charakteryzuje rośliny jednoliścienne i dwuliścienne
      • wymienia przykłady roślin jednoliściennych i dwuliściennych Uczeń:
        • rozróżnia i charakteryzuje rośliny jednoliścienne i dwuliścienne Uczeń:
          • wyjaśnia znaczenie roślin okrytozalążkowych w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
            • na podstawie różnych źródeł wiedzy opisuje wybrane rośliny okrytozalążkowe pod kątem ich leczniczych właściwości
37. Powtórzenie i sprawdzenie stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z rozdziału „Różnorodność roślin” 4. Funkcjonowanie roślin
40. Gospodarka wodna roślin Uczeń:
    • wymienia funkcje wody w organizmach roślin
    • wymienia etapy transportu wody w roślinie
    • opisuje apoplastyczny i symplastyczny transport wody u roślin
    • definiuje pojęcia : turgor , parcie korzeniowe , siła ssąca , gutacja , transpiracja , susza fizjologiczna
    • wymienia rodzaje transpiracji
    • omawia bilans wodny w organizmie rośliny Uczeń:
      • charakteryzuje etapy transportu wody w roślinie w poprzek korzenia
      • charakteryzuje rodzaje transpiracji
      • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące występowanie gutacji
      • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące, która z tkanek roślinnych przewodzi wodę Uczeń:
        • określa różnice między transportem apoplastycznym a transportem symplastycznym
        • określa skutki niedoboru wody w roślinie
        • definiuje pojęcia: potencjał wody , ciśnienie hydrostatyczne , ciśnienie osmotyczne
        • podaje skutki niedoboru wody w roślinie
        • planuje i przeprowadza doświadczenie określające wpływ czynników zewnętrznych na intensywność transpiracji Uczeń:
          • wyjaśnia mechanizm pobierania i transportu wody w roślinie
          • przedstawia sposób określenia potencjału wody w roślinie
          • wyjaśnia rolę sił kohezji i adhezji w przewodzeniu wody
          • wykazuje wpływ czynników zewnętrznych na bilans wodny roślin
          • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące występowania płaczu roślin Uczeń:
            • wyjaśnia znaczenie różnicy potencjału wody w układzie: gleba–roślina– atmosfera w procesie pobierania i przewodzenia wody
            • planuje doświadczenie mające na celu porównanie zagęszczenia i rozmieszczenia aparatów szparkowych u roślin różnych siedlisk
            • wykazuje związek zmian potencjału osmotycznego oraz potencjału wody z otwieraniem

• opisuje wpływ suszy fizjologicznej na bilans wodny rośliny i zamykaniem aparatów szparkowych

41. Gospodarka mineralna roślin Uczeń:

• podaje dostępne dla roślin formy wybranych makroelementów (N, S)
• wymienia podstawowe makro- i mikroelementy
• określa, na czym polega selekcja pobieranych substancji
• wymienia nazwy jonów, w postaci których transportowane są azot i siarka Uczeń:
• podaje rolę podstawowych makro- i mikroelementów
• podaje nazwy tkanek korzenia, w których zachodzi selekcja jonów pobieranych przez roślinę z roztworu glebowego Uczeń:
• przedstawia znaczenie wybranych makro- i mikroelementów (N, S, Mg, K, P, Ca, Fe) dla roślin Uczeń:
• omawia sposób pobierania soli mineralnych przez rośliny
• wyjaśnia mechanizm pobierania jonów z roztworu glebowego Uczeń:
• wyjaśnia, dlaczego jony azotanowe(V) są pobierane przez roślinę szybciej niż jony amonowe
• wyjaśnia znaczenie pomp protonowych włośników w pobieraniu jonów przez roślinę

42. Odżywianie się roślin. Fotosynteza Uczeń:

• przedstawia ogólny przebieg fotosyntezy oksygenicznej
• podaje drogi transportu substratów fotosyntezy do liści Uczeń:
• przedstawia adaptacje w budowie roślin do prowadzenia wymiany gazowej
• przedstawia zjawisko współżycia bakterii z niektórymi roślinami
• podaje substraty i produkty fotosyntezy typu C 4 i CAM Uczeń:
• przedstawia adaptacje anatomiczne i fizjologiczne roślin typu C 4 i CAM do przeprowadzenia procesu fotosyntezy
• opisuje działanie wybranych bakterii i grzybów w udostępnianiu przyswajalnych form azotu roślinom Uczeń:
• wyjaśnia przebieg fotosyntezy oksygenicznej
• wyjaśnia mechanizm wiązania dwutlenku węgla u roślin C4 i CAM
• charakteryzuje działanie enzymu rubisco w zależności od działania czynników środowiska
• porównuje przebieg fotosyntezy u roślin C3, C4, CAM Uczeń:
• wyjaśnia przyczynę przeprowadzania fotooddychania przez rośliny
• wyjaśnia rolę bakterii glebowych w pozyskiwaniu przez rośliny przyswajalnych form pierwiastków

Czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy Uczeń:

• wymienia czynniki zewnętrzne wpływające na intensywność fotosyntezy
• wymienia czynniki wewnętrzne wpływające na intensywność fotosyntezy
• omawia przebieg i wyniki doświadczenia badającego Uczeń:
• przedstawia rozmieszczenie chloroplastów w komórkach roślin w zależności na natężenia światła
• opisuje wpływ czynników zewnętrznych na proces fotosyntezy Uczeń:
• wyjaśnia, jak natężenie światła wpływa na intensywność fotosyntezy
• planuje i przeprowadza doświadczenie, badające rodzaj gazu wydzielanego podczas procesu fotosyntezy
• opisuje wpływ czynników wewnętrznych na Uczeń:
• wyjaśnia, jakie znaczenie dla uprawy roślin mają czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy
• planuje i przeprowadza doświadczenia wykazujące wpływ Uczeń:
• planuje i przeprowadza doświadczenie badające wpływ barwy światła na intensywność fotosyntezy
• wykazuje zależność rozmieszczenia chloroplastów w komórkach wybranych

• wymienia czynniki, które wpływają na proces kiełkowania nasion
  • opisuje przebieg kiełkowania nadziemnego i podziemnego nasion
  • przedstawia wpływ czynników wewnętrznych i zewnętrznych na proces kiełkowania nasion
  • przedstawia przebieg kiełkowania nasion, uwzględniając charakterystyczne dla tego procesu zmiany fizjologiczne i morfologiczne
    • określa różnice między kiełkowaniem podziemnym a kiełkowaniem nadziemnym
    • planuje i przeprowadza obserwacje różnych typów kiełkowania
    • charakteryzuje procesy wzrostu i rozwoju embrionalnego rośliny dwuliściennej od momentu zapłodnienia do powstania nasienia nasion oraz interpretuje uzyskane wyniki doświadczenia wykazuje i uzasadnia rolę liścieni we wzroście i rozwoju siewki

Rozwój wegetatywny i generatywny roślin Uczeń:

• opisuje etapy rozwoju wegetatywnego rośliny
• definiuje pojęcia: biegunowość , wernalizacja , fotoperiodyzm , fitochrom
• wymienia sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin
• określa, czym są rośliny dnia krótkiego, rośliny dnia długiego i rośliny neutralne
• podaje przykłady roślin monokarpicznych i polikarpicznych Uczeń:
• wskazuje rolę wierzchołków wzrostu i merystemów bocznych w rozwoju wegetatywnym
• charakteryzuje sposoby rozmnażania wegetatywnego roślin
• podaje, które etapy cyklu życiowego rośliny składają się na stadium wegetatywne, a które – na generatywne
• określa różnicę między roślinami monokarpicznymi a polikarpicznymi
• przedstawia przebieg zawiązywania się i dojrzewania owoców Uczeń:
• określa, na czym polega biegunowość rośliny
• porównuje rozmnażanie wegetatywne z rozmnażaniem generatywnym roślin
• charakteryzuje rośliny krótkiego dnia (SDP), rośliny długiego dnia (LDP) i rośliny neutralne (DNP)
• charakteryzuje procesy, które zachodzą w okresie wzrostu wegetatywnego siewki
• omawia znaczenie wernalizacji w rozwoju wybranej rośliny dwuletniej
• omawia wpływ temperatury oraz długości dnia i nocy na zakwitanie roślin Uczeń:
• wyjaśnia rolę wierzchołków wzrostu i merystemów bocznych w rozwoju wegetatywnym roślin
• wyjaśnia wpływ fitohormonów na rozwój wegetatywny i generatywny roślin
• wyjaśnia mechanizm działania fitochromu w zależności od bodźca fotoperiodycznego
• planuje i przeprowadza doświadczenie, którego celem jest zbadanie biegunowości pędów rośliny Uczeń:
• wykazuje zależność przyrostu wtórnego od działania tkanek twórczych i fitohormonów
• wyjaśnia mechanizm działania auksyn na wzrost wydłużeniowy komórek
• wykazuje związek procesu zakwitania roślin okrytozalążkowych z fotoperiodem

51. Spoczynek i starzenie się roślin Uczeń:

• definiuje spoczynek względny i bezwzględny roślin Uczeń:
• charakteryzuje spoczynek względny i bezwzględny roślin
• przedstawia, w jaki sposób przebiega zimowy spoczynek drzew Uczeń:
• wyjaśnia wpływ fitohormonów (etylenu i kwasu abscysynowego) na spoczynek i starzenie się roślin Uczeń:
• wyjaśnia rolę warstwy odcinającej w obrębie ogonków liściowych i szypułek owoców Uczeń:
• wyjaśnia znaczenie przystosowawcze spoczynku drzew rosnących w klimacie umiarkowanym

Ruchy roślin Uczeń:

• przedstawia nastie i tropizmy jako reakcje roślin na bodźce
• wymienia rodzaje ruchów roślin oraz podaje ich przykłady
• przedstawia rodzaje bodźca w różnych typach tropizmów
• podaje podstawową różnicę między tropizmem a nastiami wynikającą z rodzaju bodźca
• wymienia typy tropizmów
• wymienia rodzaje nastii Uczeń:
  • wyjaśnia różnicę między tropizmami a nastiami
  • charakteryzuje rodzaje tropizmów i nastii w zależności od rodzaju bodźca zewnętrznego
  • planuje i przeprowadza obserwację termonastii u wybranych roślin Uczeń:
    • wyjaśnia mechanizm fototropizmu
    • przedstawia mechanizm powstawania ruchów wzrostowych i turgorowych
    • wyjaśnia przyczynę odmiennej reakcji korzenia i łodygi na działanie siły grawitacyjnej
    • omawia przykłady nastii
    • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące różnice geotropizmu korzenia i pędu i interpretuje uzyskane wyniki Uczeń:
      • wykazuje różnicę między tropizmem dodatnim a tropizmem ujemnym
      • wyjaśnia znaczenie auksyn w ruchach wzrostowych roślin
      • planuje, przeprowadza i interpretuje wyniki doświadczenia wykazującego różnice między fototropizmem korzenia i pędu Uczeń:
        • uzasadnia, że nastie mogą mieć charakter ruchów turgorowych i wzrostowych
        • planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące rolę stożka wzrostu w zjawisku dominacji wierzchołkowej u roślin i interpretuje uzyskane wyniki

**Powtórzenie i sprawdzenie stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z rozdziału „Funkcjonowanie roślin”

5. Różnorodność bezkręgowców**

Kryteria klasyfikacji zwierząt Uczeń:

• definiuje pojęcia: zwierzęta dwuwarstwowe i zwierzęta trójwarstwowe , zwierzęta pierwouste i zwierzęta wtórouste
• wymienia rodzaje bruzdkowania
• określa rodzaj symetrii ciała u podanych zwierząt
• klasyfikuje i podaje przykłady zwierząt na podstawie następujących kryteriów: wykształcenie tkanek, rodzaj symetrii ciała, liczba listków zarodkowych, występowanie lub brak wtórnej jamy ciała, przekształcenie się pragęby, sposób bruzdkowania i powstawanie mezodermy Uczeń:
  • wymienia etapy rozwoju zarodkowego u zwierząt
  • przedstawia podział zwierząt na acelomatyczne, pseudocelomatyczne i celomatyczne
  • opisuje rodzaje bruzdkowania
  • przedstawia przebieg rozwoju zarodkowego zwierząt Uczeń:
    • charakteryzuje przebieg i efekty bruzdkowania
    • wykazuje związek budowy ciała o symetrii promienistej z trybem życia zwierząt
    • charakteryzuje zwierzęta celomatyczne, pseudocelomatyczne
    • i celomatyczne
    • wyjaśnia związek między ilością żółtka w jaju a typem rozwoju u zwierząt Uczeń:
      • klasyfikuje zwierzęta celomatyczne ze względu na rodzaj segmentacji i obecność lub brak struny grzbietowej
      • uzasadnia związek między symetrią ciała a budową zwierzęcia i jego trybem życia
      • porównuje zwierzęta pierwouste ze zwierzętami wtóroustymi pod kątem sposobu powstawania otworu gębowego Uczeń:
        • wyjaśnia, w jaki sposób powstaje otwór gębowy, odbytowy oraz mezoderma u zwierząt pierwoustych i wtóroustych
        • na podstawie drzewa filogenetycznego wykazuje pokrewieństwo między grupami zwierząt

• określa, czym jest hemolimfa i podaje jej funkcje oraz miejsce występowania
• przedstawia budowę tkanki chrzęstnej i kostnej
  • charakteryzuje poszczególne elementy morfotyczne krwi

63. Tkanki pobudliwe – nerwowa i mięśniowa Uczeń:

• podaje ogólne cechy budowy tkanki mięśniowej
• omawia budowę i rolę elementów tkanki nerwowej
• przedstawia budowę neuronu
• definiuje pojęcia: impuls nerwowy , synapsa , łuk odruchowy
• wymienia nazwy receptorów
• wymienia rodzaje synaps (chemiczną i elektryczną)
• podaje kolejne poziomy organizacji budowy ciała zwierząt
• wymienia układy narządów budujących ciała zwierząt Uczeń:
• rozpoznaje tkankę mięśniową i nerwową na preparacie mikroskopowym, mikrofotografii, schemacie
• wymienia funkcje komórek glejowych
• przedstawia role poszczególnych układów narządów
• podaje rolę wybranych receptorów Uczeń:
• charakteryzuje ruch mięśniowy
• opisuje poszczególne rodzaje tkanki mięśniowej
• określa różnice budowy i działania między synapsą elektryczną a synapsą chemiczną
• dzieli włókna nerwowe na włókna mielinowe i bezmielinowe
• opisuje drogę impulsu nerwowego od receptora do efektora
• wyjaśnia, na czym polega pobudliwość tkanki mięśniowej i nerwowej Uczeń:
• wyjaśnia związek budowy tkanki nerwowej i mięśniowej z pełnionymi przez nie funkcjami
• porównuje pod względem budowy i sposobu funkcjonowania tkanki: mięśniową gładką, poprzecznie prążkowaną serca oraz poprzecznie prążkowaną szkieletową
• przyporządkowuje rodzaj bodźca i miejsce występowania do właściwego typu receptora
• wyjaśnia przystosowania w budowie neuronu do przewodzenia i przekazywania impulsu nerwowego Uczeń:
• określa typ receptora ze względu na miejsce pochodzenia bodźca i uzasadnia swój wybór
• wyjaśnia zmiany, jakie zachodzą w komórce mięśnia w czasie skurczu

64. Powtórzenie i sprawdzenie stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z treści dotyczących klasyfikacji zwierząt, gąbek i tkanek zwierzęcych
65. Parzydełkowce – tkankowe zwierzęta dwuwarstwowe Uczeń:

• przedstawia środowisko i tryb życia parzydełkowców
• przedstawia ogólną budowę ciała parzydełkowców
• wymienia podstawowe czynności życiowe parzydełkowców Uczeń:
• podaje nazwę typu układu nerwowego parzydełkowców i omawia jego budowę
• omawia sposób wykonywania ruchów Uczeń:
• porównuje budowę polipa z budową meduzy
• wymienia funkcje i miejsca występowania poszczególnych rodzajów komórek ciała parzydełkowców Uczeń:
• wskazuje podobieństwa i różnice między wewnętrzną a zewnętrzną ścianą ciała u parzydełkowca
• omawia budowę i znaczenie parzydełek Uczeń:
• wykazuje cechy pozwalające odróżnić parzydełkowce od innych zwierząt
• uzasadnia twierdzenie, że mezoglei nie można uznać za tkankę

• definiuje pojęcie: przemiana pokoleń
• podaje znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka i przemieszczania się parzydełkowców
  • charakteryzuje sposoby rozmnażania się parzydełkowców
  • omawia sposób odżywiania się parzydełkowców
  • definiuje pojęcie ciałko brzeżne ( ropalium )
    • charakteryzuje budowę ściany ciała parzydełkowca
    • omawia przemianę pokoleń u parzydełkowców na przykładzie chełbii modrej
    • wyjaśnia znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka
      • wyjaśnia rolę koralowców w tworzeniu raf koralowych
      • określa, które stadium w cyklu rozwojowym chełbii rozmnaża się płciowo, a które bezpłciowo, podaje ich ploidalność
        • charakteryzuje grupy systematyczne parzydełkowców i podaje przykłady ich przedstawicieli

Płazińce – zwierzęta spłaszczone grzbieto-brzusznie Uczeń:

• przedstawia ogólną budowę ciała płazińców
• definiuje pojęcia: żywiciel pośredni , żywiciel ostateczny , obojnak , zapłodnienie krzyżowe
• wymienia grupy systematyczne należące do płazińców i podaje ich przedstawicieli
• wymienia gatunki pasożytnicze płazińców, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia człowieka
• podaje, że ścianę ciała płazińców stanowi wór powłokowo-mięśniowy
• podaje nazwę typów układów wydalniczego i nerwowego płazińców
• omawia sposoby odżywiania się płazińców
• wymienia przykłady adaptacji tasiemców do pasożytniczego trybu życia
• podaje żywicieli pośrednich i ostatecznych u wybranych płazińców
• omawia znaczenie płazińców w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• definiuje pojęcia: statocysta , partenogeneza
• wyjaśnia znaczenie nabłonka w postaci syncytium u płazińców pasożytniczych
• przedstawia budowę wewnętrzną płazińców
• przedstawia sposoby rozmnażania się płazińców
• proponuje działania profilaktyczne mające na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa zarażenia człowieka płazińcami pasożytniczymi
• wyjaśnia, w jaki sposób u płazińców zachodzi wymiana gazowa i transport substancji
• za pomocą schematu opisuje przebieg cyklu rozwojowego wybranych płazińców Uczeń:
• omawia budowę wora powłokowo-mięśniowego
• omawia budowę układu pokarmowego wypławka
• charakteryzuje budowę układu nerwowego płazińców
• omawia budowę i funkcje układu wydalniczego płazińców
• przedstawia cykl rozwojowy tasiemca nieuzbrojonego, tasiemca uzbrojonego, bruzdogłowca szerokiego i motylicy wątrobowej Uczeń:
• charakteryzuje budowę układu rozrodczego płazińców
• wykazuje różnicę między rozwojem prostym a rozwojem złożonym u płazińców
• porównuje przebieg cykli rozwojowych u tasiemca uzbrojonego, nieuzbrojonego, bruzdogłowca i motylicy wątrobowej Uczeń:
• określa cechy pozwalające odróżnić płazińce od innych zwierząt, uzasadnia swój wybór

o wyraźnej metamerii

• przedstawia ogólną budowę ciała pierścienic
• definiuje pojęcia: segmentacja ( metameria ), hydroszkielet , cefalizacja , zapłodnienie krzyżowe
• charakteryzuje tryb życia pierścienic
• wymienia grupy systematyczne należące do pierścienic i podaje ich przedstawicieli
• podaje nazwę typu układu wydalniczego pierścienic
• wymienia cechy budowy anatomicznej wspólne dla wszystkich pierścienic
• wymienia cechy budowy pijawek o znaczeniu adaptacyjnym do pasożytniczego trybu życia
• omawia znaczenie pierścienic w przyrodzie i dla człowieka
  • omawia budowę układu pokarmowego pierścienic
  • omawia wewnętrzną budowę ciała pierścienic na przykładzie dżdżownicy
  • wyjaśnia, w jaki sposób u pierścienic zachodzi wymiana gazowa i transport substancji
  • omawia budowę układów krwionośnego i nerwowego u pierścienic
  • omawia sposób rozmnażania się pierścienic
  • opisuje funkcjonowanie narządów zmysłów u pierścienic
  • wyjaśnia, na czym polega zapłodnienie krzyżowe u dżdżownicy
    • wyjaśnia różnicę między metamerią homonomiczną a metamaterią heteronomiczną
    • wymienia funkcje parapodiów
    • charakteryzuje budowę i funkcje układu wydalniczego pierścienic
    • opisuje, na czym polega cefalizacja
    • omawia pokrycie ciała u pierścienic i wskazuje na jego związek z środowiskiem, w jakim te zwierzęta żyją
    • podaje podobieństwa i różnice w rozmnażaniu się wieloszczetów, skąposzczetów i pijawek
    • wyjaśnia znaczenie siodełka u skąposzczetów i pijawek
    • omawia etapy ruchu lokomotorycznego na przykładzie dżdżownicy
      • omawia budowę morfologiczną odcinka głowowego ciała nereidy
      • omawia budowę morfologiczną parapodium nereidy
      • wyjaśnia działanie szkieletu hydraulicznego u dżdżownicy
      • wykazuje związek między budową morfologiczną i anatomiczną a przystosowaniem do pasożytniczego trybu życia pijawek
      • podaje cechy budowy odróżniające pijawki od innych pierścienic
        • wymienia barwniki oddechowe pierścienic i barwy, jakie nadają krwi
        • wyjaśnia rolę komórek chloragogenowych
        • uzasadnia różnice w rozmnażaniu i rozwoju skąposzczetów, wieloszczetów i pijawek

Stawonogi – zwierzęta o członowanych odnóżach Uczeń:

• przedstawia ogólną budowę ciała stawonogów
• dzieli stawonogi na trzy podtypy: skorupiaki, szczekoczułkopodobne i tchawkodyszne (owady i wije)
• definiuje pojęcia: przeobrażenie zupełne , przeobrażenie niezupełne , imago , poczwarka
• wymienia i charakteryzuje środowiska, w których żyją stawonogi
• przedstawia budowę powłoki ciała stawonogów Uczeń:
• wymienia typy aparatów gębowych owadów i podaje przykłady owadów, u których one występują
• wymienia typy odnóży owadów i podaje przykłady owadów, u których one występują
• omawia budowę, liczbę i funkcję skrzydeł u owadów
• wymienia rodzaje ruchów wykonywanych przez stawonogi
• definiuje pojęcia: miksocel , hemolimfa Uczeń:
• porównuje budowę morfologiczną i anatomiczną skorupiaków, pajęczaków, owadów i wijów
• omawia budowę układu pokarmowego i wydalniczego stawonogów
• porównuje budowę narządów oddechowych stawonogów żyjących w wodzie i na lądzie
• omawia sposób działania otwartego układu krwionośnego stawonogów
• przedstawia budowę łańcuszkowego układu Uczeń:
• uzasadnia, że stawonogi przystosowały się do pobierania różnorodnego pokarmu
• wyjaśnia rolę ostiów w sercu
• omawia budowę oka złożonego występującego u owadów
• wyjaśnia rolę narządów tympanalnych
• porównuje budowę anatomiczną skorupiaków, Uczeń:
• podaje i wyjaśnia zalety oraz wady wynikające z pokrycia ciała twardym oskórkiem
• porównuje stawonogi wodne i lądowe pod względem budowy narządów wydalniczych oraz usuwanych produktów przemiany materii
• podaje cechy, które pozwalają odróżnić stawonogi od innych zwierząt i uzasadnia swój wybór

• podaje przedstawicieli skorupiaków, pajęczaków, owadów i wijów
• porównuje grupy stawonogów pod względem liczby par odnóży i tagm
• podaje nazwy narządów wymiany gazowej stawonogów
• określa układ nerwowy stawonogów jako łańcuszkowy
• wskazuje położenie poszczególnych układów narządów na schemacie budowy stawonoga
• podaje nazwy narządów wydalania i osmoregulacji u stawonogów
• omawia przebieg rozwoju złożonego z przeobrażeniem niezupełnym i zupełnym
  • wymienia przykłady zwierząt o rozwoju złożonym z przeobrażeniem zupełnym i niezupełnym
  • omawia różne sposoby odżywiania się stawonogów w zależności od rodzaju spożywanego pokarmu nerwowego, typowego dla większości stawonogów
    • wyjaśnia, na czym polegają partenogeneza i heterogonia u stawonogów
    • wyjaśnia rolę pokładełka szczękoczułkowców i tchawkodysznych
      • wymienia przystosowania w budowie i funkcjonowaniu stawonogów do życia w różnorodnych typach środowisk
      • wyjaśnia różnice w przebiegu rozwoju złożonego z przeobrażeniem niezupełnym i z przeobrażeniem zupełnym
      • wyjaśnia regulację hormonalną u owadów na przykładzie regulacji procesu linienia

75. Różnorodność i znaczenie stawonogów Uczeń:

• przedstawia podział pajęczaków na skorpiony, roztocze, kosarze, pająki i podaje przedstawicieli poszczególnych grup
• przedstawia podział owadów na ważki, rybiki, prostoskrzydłe, pchły, pluskwiaki, chrząszcze, błonkoskrzydłe, motyle i muchówki oraz podaje przedstawicieli poszczególnych grup
• omawia znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka Uczeń:
• charakteryzuje skorupiaki, szczękoczułkowce oraz tchawkodyszne
• podaje podział podtypu tchawkodysznych na owady i wije Uczeń:
• przedstawia podział podtypu skorupiaki na gromady: skrzelonogi, wąsonogi, pancerzowce
• uzasadnia przynależność raka szlachetnego do pancerzowców Uczeń:
• wyjaśnia znaczenie stawonogów w przyrodzie i dla człowieka
• przedstawia kryterium podziału podtypu tkawkodyszne na gromady: wije i owady Uczeń:
• wyjaśnia różnice między poszczególnymi grupami stawonogów

76. Mięczaki – zwierzęta o miękkim Uczeń:

• charakteryzuje środowisko życia mięczaków Uczeń:
• omawia budowę układu pokarmowego mięczaków Uczeń:
• wyjaśnia budowę i funkcje muszli u mięczaków Uczeń:
• porównuje budowę zewnętrzną i budowę Uczeń:
• uzasadnia twierdzenie, że głowonogi są mięczakami