Z Włoch do Krakowa i Zamościa… polska architektura ..., Prezentacje z Sztuka

Pobierz Z Włoch do Krakowa i Zamościa… polska architektura ... i więcej Prezentacje w PDF z Sztuka tylko na Docsity! Z Włoch do Krakowa i Zamościa… polska architektura renesansowa Z Włoch do Krakowa i Zamościa… polska architektura renesansowa Ważne daty 1467‐1548 – lata życia Zygmunta Starego 1502 – początek przebudowy zamku wawelskiego z nakazu Aleksandra Jagiellończyka. ok. 1530‐1536 – budowa dziedzińca na Zamku Królewskim przez Bartłomieja Berrecci 1542‐1605 – lata życia Jana Zamoyskiego lata 50 XVI w. – przebudowa Sukiennic przez m.in. Jana Frankersteina oraz Santi Gucci i mistrza Pankratiusa oraz Jana Marię Padovano 1580 – początek budowy Zamościa 1978 – wpisanie Krakowskiego Starego Miasta na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO 1992 – wpisanie Zamojskiego Starego Miasta na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Scenariusz lekcji dla nauczyciela Plik o rozmiarze 92.43 KB w języku polskim Źródło: online-skills. Z Włoch do Krakowa i Zamościa… polska architektura renesansowa Plan miasta Zamość, Polska, foto-polska.eu, CC BY 3.0 Stare Miasto w Zamościu, widok z góry, fot. Robert Danieluk, Polska, wikimedia.org, CC BY 4.0 Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0. Wpływy włoskie Wpływy włoskie w polskiej sztuce renesansowej są najbardziej widoczne w architekturze świeckiej, rezydencjonalnej oraz oraz kaplicy – królewskiego mauzoleum. Ich echa odnajdziemy także w dekoracji rzeźbiarskiej oraz koncepcji pomnika. Renesans jako antykizująca sztuka włoska, przez pierwsze kilkadziesiąt lat był domeną ówczesnej elity: króla, członków jego dworu, biskupów oraz magnatów. W Polsce nadal dominującym stylem pozostawał więc gotyk. Nowe wpływy są szczególnie widoczne w zdobieniach belkowań, archiwolt a także w zastosowaniu charakterystycznej dla ornamentyki włoskiej - podwójnych pilastrów. Kaplica Zygmuntowska wykonana w latach 1519-1533 według projektu Bartolomeo Berrecciego, Kraków, Polska, polskaniezwykla.pl, CC BY 3.0  Projektantem bramy wjazdowej Zamku Królewskiego na Wawelu jest  Bartolomeo Berrecci.  Po bokach środkowego wejścia widoczne są charakterystyczne dla sztuki włoskiej dwie półkolumny w stylu korynckim. Ich cokoły są ozdobione rombami. Podobne geometryczne motywy odnajdziemy także na korpusie Kaplicy Zygmuntowskiej. Dodatkową ozdobą jest przyczółek. Nad nim widnieje łaciński napis: SI DEUS NOBISCUM QUIS CONTRA NOS – jeśli Bóg z nami któż przeciw nam. Na budynku znajduje się motyw heraldyczny orła piastowskiego pochodzący z końca XIV wieku. W korytarzu znajdują się tarcze z herbami Polski, Litwy i Sforzów oraz rozety autorstwa Bartolomeo Berrecciego i Francesco Fiorentino. Brama wjazdowa Zamku Królewskiego na Wawelu, 1513, Bartolomeo Berrecci (projektant), Kraków, Polska, wikimedia.org, domena publiczna Za przebudowę Zamku Królewskiego w Krakowie był odpowiedzialny Francesco Fiorentino zwany Franciszkiem Florentczykiem. Na szczególną uwagę zasługuje dziedziniec wawelski, który został przebudowany w latach 1502- 1507. Nawiązuje do pałacu włoskiego, z patio w środku. Dziedziniec został zbudowany na planie kwadratu. Nowym elementem stały się krużganki, a dominującym motywem arkady, które nadają całej konstrukcji lekkość ale także rytmiczności i regularności. Krużganki powstały w czasie przebudowy zamku w latach 1507‐1536, kierowanej przez Florentczyka, a po jego śmierci w 1516 – przez Berrecciego. Na szczególną uwagę zasługuje najwyższe piętro, gdzie znajdują się charakterystyczne smukłe kolumny. Mamy więc tutaj do czynienia z tzw. piano nobile, czyli „piętrem szlachetnym”, reprezentacyjnym. Na tej kondygnacji znajdowały się królewskie komnaty. O ile jednak we Włoszech funkcję piano nobile sprawowało pierwsze piętro, to w przypadku Wawelu jest to piętro drugie. Źródło: online-skills. Dzięki przebudowie dziedziniec nie tylko spełniał funkcję reprezentacyjną ale także umożliwiał szybszą komunikację. Ponadto krużganki mogły stanowić galerię dla widzów podczas odbywających się tu turniejów i innych uroczystości. Pomimo tego, że artyści przy planowaniu przebudowy Wawelu kierowali się wzorami florenckimi, to sam dziedziniec różni się od tych spotykanych we Włoszech. Przykładem może być inna konstrukcja dachu – stroma, a nie płaska. Ponadto dwuspadowy dach posiadał dekoracyjne akcenty, barwne dachówki i był nasunięty na krużganek. Innymi odstępstwami od florenckiego pałacu są: baszty, dodanie więcej niż jednej kondygnacji budynku, a także wymiary turniejowego dziedzińca. Włoskie renesansowe wpływy są widoczne na krakowskim rynku. Renesansowy gmach sukiennic powstał w II połowie XVI wieku w pracach wzięło udział kilku wybitnych włoskich artystów. Najważniejszym z nich był Giovanni Maria Mosca (znany jako Jan Maria Padovano). Według projektu była to trójnawowa bazylika z kramami. Ściany attykowe zostały zwieńczone grzebieniem. Ich autorami byli: mistrz Pankratius oraz Santi Gucci. Na uwagę zasługują także boczne schody projektu Jana Frankensteina z Ząbkowic Śląskich. Jak podkreśla Kębłowski (1987) zatrudnienie przy tej budowie najwybitniejszych artystów dało dobre wyniki: powstał nie tylko nowy motyw konstrukcyjno‐dekoracyjny - attyka zwieńczona – znakomicie nadający się do tworzenia niezliczonych wariantów, ale równocześnie zupełnie nowa bryła budynku: z horyzontalnym dekoracyjnym zamknięciem, o motywach architektonicznych, geometrycznych, roślinnych i figuralnych, tworzącym główny akcent plastyczny. Obowiązek stawiania ścian przeciwpożarowych w Krakowie przyczynił się do popularyzacji attyki. Ćwiczenie 4 Przyporządkuj nazwiska renesansowych twórców do ich dzieł. Sukiennice, Kaplica Zygmuntowska, Dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu, Katedra Zmartwychwstania Pańskiego i świętego Tomasza Apostoła Bartłomiej Berrecci Jan Maria Padovano Franciszek Florentczyk Bernardo Morando Źródło: Katarzyna Michalewicz. Ćwiczenie 5 Które z poniższych zdań jest prawdziwe? Katedra pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego i świętego Tomasza Apostoła (...)? posiada kolebkowe sklepienie ozdobione geometrycznymi wzorami jest bazyliką trójnawową swoją okazałością miała wspierać idee soboru laterańskiego V oraz idee kontrreformacji Źródło: Katarzyna Michalewicz. Ćwiczenie 6 Połącz w pary słowo z odpowiadającą mu definicją. Motyw dekoracyjny w formie splotu liści akantu (niekiedy wici lub kwiatów tej rośliny)., Z języka włoskiego znaczy <i>miasto idealne</i>, które według włoskich projektantów renesansowych łączyło w sobie kilka funkcji: m.in. obronną, reprezentacyjną oraz użytkową., Ornament architektoniczny w kształcie stylizowanego rozwiniętego kwiatu (róży)., Typ kościoła wielonawowego z nawą główną, wyższą od naw bocznych, z oknami ponad dachami naw bocznych. rozeta akant cia ideale bazylika Źródło: Katarzyna Michalewicz. Ćwiczenie 7 Poniżej znajduje się zdjęcie przedstawiające fragment Kaplicy Zygmuntowskiej. Wstaw nazwy odpowiadające określonym częściom budynku. tambur, pilaster, oculus, kopuła, latarnia Ćwiczenie 8 Podaj rok, w którym Wawel został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO? 1992 1978 1972 Źródło: Katarzyna Michalewicz. Polecenie 1 Słownik pojęć Akant ornament roślinny, dla którego wzorem były liście akantu; stosowany do dekoracji kapiteli korynckich i kompozytowych ................. ................. ................. ................. ................. Ayka ścianka, balustrada, rząd sterczyn ponad gzymsem wieńczącym fasadę Bazylika w starożytnym Rzymie budowla na planie prostokąta, służąca jako sala sądowa lub targowa. Składała się z nawy głównej i dwóch naw bocznych, często z galeriami. Termin ten odnosi się również do kościołów, na przykład wczesnochrześcijańskich, o wnętrzu podzielonym na nawę główną i boczne, gdzie nawa główna była wyższa od naw bocznych. Cia ideale z języka włoskiego oznacza miasto idealne, które według włoskich projektów renesansowych łączyło w sobie kilka funkcji: m.in. obronną, reprezentacyjną oraz użytkową. Kolegiata [łac.], kościół nie będący katedrą, przy którym istnieje kolegium kanoników; duchowieństwo kolegiaty ma przywileje honorowe wyróżniające je spośród duchowieństwa innych kościołów w danej miejscowości. Latarnia arch. okrągła lub wieloboczna wieżyczka nad dachem lub kopułą, z gęsto rozmieszczonymi oknami, zwieńczona hełmem; Maszkaron fr. mascaron, wł. mascherone, szt. plast. dekoracja w formie stylizowanej głowy ludzkiej lub na pół zwierzęcej, o zdeformowanych groteskowo rysach i fantastycznej fryzurze; Oculus [łac.], okrągły otwór w ścianie lub sklepieniu (najczęściej w szczytowej części kopuły) przepuszczający do wnętrza światło; Rozeta [fr.< łac.], różyca, arch. w średniowiecznej architekturze kościelnej duży kolisty otwór okienny, na ogół w fasadzie lub innej ścianie szczytowej (np. transeptu); Galeria dzieł sztuki