Zachowania organizacyjne - Notatki - Psychologia, Notatki z Psychologia

Pobierz Zachowania organizacyjne - Notatki - Psychologia i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity!

Zachowania organizacyjne. zagadnienia do samodzielnego opanowania:

1. Co nazywamy osobowością – typy i rodzaje osobowości. 2. Główne podejścia teoretyczne do procesu osobowości. 3. Wady i zalety podejścia eksperymentalnego do badania osobowości.

osobowość jednostki a zachowania w organizacji – wybór zagadnień

Skąd pomysł osobowości? Ludzie od wieków zastanawiali się.......

Na czym polega specyfika nauki o osobowości?

 pozwala badać szczególność jednostek , jak i poszukiwać tego, co wspólne ; współcześnie to nie tylko wiedza o zjawiskach czy właściwościach, ale też procesach.

• koncepcje osobowości były obecne w: systemach filozoficznych

teoriach socjologicznych antropologii kulturowej literaturze pięknej, muzyce, sztukach plastycznych

• wizje osobowości tworzone w filozofii i tradycja literacka często wyprzedzały naukę
• to coś na kształt przekonań o tym, jaka jest natura człowieka
• psychologia osobowości – przełom XIX i XX wieku (narodziny psychoanalizy) jako nauka empiryczna skupiona na studiowaniu niepowtarzalności jednostki – lata 30 ‐te XX wieku

Główne kontrowersje współczesnej teorii osobowości

1. osobowość – konstrukt teoretyczny czy coś co istnieje realnie?
   2. motywacja świadoma czy nieświadoma?
   3. natura czy kultura?
   4. osoba czy sytuacja?
   5. programy realizowane przez człowieka biologiczne czy intencjonalne?
   6. podobieństwa czy różnice?

Ważne zagadnienia psychologii osobowości

• Filozoficzne ujęcie osoby – natura człowieka
• Wewnętrzne i zewnętrzne determinanty zachowań (dziś nacisk na interakcje osoba‐sytuacja)
• Sytuacyjna i czasowa spójność zachowania
• Jedność zachowania a obraz siebie
• Zmieniające się stany świadomości; pojęcie nieświadomości (narkotyki, religie Wschodu)
• Relacje pomiędzy poznaniem, afektem a zewnętrznym zachowaniem
• Wpływ przeszłości, teraźniejszości, przyszłości na zachowanie

Przedmiot psychologii osobowości ‐ definicje osobowości

OSOBOWOŚĆ (Oleś, 2003)

spójność myśli, uczuć i zachowań człowieka, ujawniająca się w różnych sytuacjach sytuacjach podlegająca określonym zmianom na przestrzeni czasu.

….. choć w różnych teoriach nieco różne rozumienie

OSOBOWOŚĆ (Allport, 1937) dynamiczna organizacja wewnątrz jednostki tych psychofizycznych systemów, które determinują unikalne przystosowanie do środowiska.

OSOBOWOŚĆ (Pervin) złożona całość myśli, emocji i zachowań, nadająca kierunek i wzorzec (spójność) życiu człowieka. Podobnie jak ciało, osobowość składa się zarówno ze struktur, jak i procesów, i odzwierciedla działanie zarówno natury, jak i środowiska. Pojęcie osobowości obejmuje również aspekt czasowy funkcjonowania człowieka, zawiera bowiem wspomnienia przeszłości, reprezentacje mentalne teraźniejszości oraz wyobrażenia i oczekiwania co do przyszłości

(a jak to się ma do klasycznych teorii?...)

Cele psychologii osobowości

 poznawczy – wyjaśnianie

• praktyczny – przewidywanie zachowania, wspieranie rozwoju osobowości, zapobieganie patologii

„Psychologia osobowości dotyczy całościowego funkcjonowania osoby, wskazując na źródła motywacji, szanse rozwoju osobistego osobistego ryzyko zaburzeń”.

Cele naukowej teorii osobowości:

Ogólnie – ma wyjaśniać jacy są ludzie i dlaczego zachowują się tak jak się zachowują

• dostarczanie języka (kategorii pojęciowych) do opisu i analizy zachowania
  • sformułowanie modelu wyjaśniającego przyczyny zachowania (np. cech, mechanizmów motywacyjnych)
  • określenie istotnych różnic między ludźmi (pod względem strukturalnym lub procesualnym)
  • przewidywanie przyszłego zachowania, wyjaśnianie patologii

Według Pervina teoria osobowości powinna uwzględniać i wyjaśniać następujące elementy:

• struktura (cechy, organizacja pewnych właściwości) – teorie cech
• dynamika (zachowanie jako proces: popędy, podniety, homeostaza i wzrost, potrzeba spójności, potrzeba poznawania) – rewolucja kognitywna; Walter Mischel
• wzrastanie i rozwój
• psychopatologia (natura i przyczyny zaburzeń)
• zmiana (jak się dokonuje, dlaczego ludzie nieraz opierają się zmianom)

„Teoria dostarcza narzędzi rozumienia rzeczywistości w postaci modelu, określonej terminologii, zasad gromadzenia danych i łączenia faktów oraz hipotez do przetestowania. Nie może być hermetyczna, niezrozumiała i niepozwalająca na sprawdzenie wynikających z niej hipotez.” (Oleś, 2003).

Główne podejścia teoretyczne (1) Podejście teorii cech

osobowość jako struktura cech cecha jako skrótowy opis spójności zachowania cechy a czynniki

• Podejście teorii uczenia się

osobowość jako produkt uczenia się (historia wzmocnień, modelowanie) stałość zachowania – podobieństwo środowiska

• Podejścia psychodynamiczne

psychoanaliza klasyczna i neo‐ osobowość jako produkt przeszłych doświadczeń

Główne podejścia teoretyczne (2)

• Podejście humanistyczne

osobowość jako system dążący do realizacji swego potencjału

• Podejście poznawcze

osobowość jako system poznawczy (system wiedzy) osobowość jako „urządzenie do przetwarzania informacji” osobowość jako źródło znaczeń obraz samego siebie – centralny składnik osobowości

SPOSOBY BADANIA OSOBOWOŚCI

1. Badania kliniczne i studia przypadków

• ważne w początkowym stadium rozwoju teorii (badania pacjentów, żołnierzy podczas wojny), obszerne opisy poszczególnych

osób

Przedstawiciele (1)

• Jean Charcot

• możliwość badania wielu izolowanych zmiennych
  • możliwość badania wzajemnych powiązań między zmiennymi (tabela korelacji)
  • możliwość systematycznego porównywania osób i grup

Wady metody korelacyjnej

• badanie współwystępowania a nie zależności przyczynowo‐skutkowych
• niepewność rzetelność i trafności metod kwestionariuszowych
• zawężenie przedmiotu poznania do tego co mierzalne
  • silny wpływ potrzeby aprobaty społecznej (skale kłamstwa) 3. Podejście eksperymentalne
• charakterystyczne dla podejścia dynamicznego, skupionego na procesie

Przedstawiciele (1)

• Wilhelm Wundt

uważał psychologię za naukę eksperymentalną bliską przyrodniczym, definiował ją jako naukę o bezpośrednim doświadczeniu, badał związki pomiędzy zmianami bodźca a doznaniami człowieka

• Herman Ebbinghaus

badania nad pamięcią, metoda sylab nonsensownych

Przedstawiciele (2)

• John Jon. Watson

przeciwstawił metodzie introspekcji obiektywne badanie związków bodziec – reakcja

• Clark Hull, B. F. Skinner

redukcja popędu, modyfikacja zachowania

• Podejście poznawcze

procesy nieświadome, Ja, motywacja, badanie osobowości z punktu widzenia zachodzących w niej procesów poznawczych poznawczych przetwarzania In formacji

Zalety podejścia eksperymentalnego

• precyzja naukowa – możliwość kontroli i manipulacji zmiennymi
• możliwość ścisłej replikacji gdy znane procedury (a te łatwe do opisania i powielenia)
  • badanie zależności przyczynowo‐skutkowych

Wady podejścia eksperymentalnego

• ograniczenie przedmiotu pomiaru do tego, co da się badać eksperymentem
  • nienaturalność warunków (ale można szukać analogii)
  • poznanie aspektowe, nie daje całościowego obrazu funkcjonowania człowieka

PODSTAWOWE METAFORY OPISUJĄCE OSOBOWOŚĆ

• FORMA

• MECHANIZM

• ORGANIZM

• KONTEKST

• UMYSŁ