Zagadnienia na egzamin z literatury staropolskiej, Egzaminy z Historia i teoria literatury

Pobierz Zagadnienia na egzamin z literatury staropolskiej i więcej Egzaminy w PDF z Historia i teoria literatury tylko na Docsity!

Józef B. Zimorowic- starszy brat Szymona, wydał on jego wiersze po śmierci, w sielankach składa hołd bratu -ukazały się one drukiem 1663 -na karcie tytułowej imię Szymona Zimorowica- był to jednak mistyfikacja autorska jego brata

• Sielanka - to nazwa, która przyjęła się w Polsce na oznaczenie poezji bukolicznej (idyllicznej). Rozwijała się od połowy XVI w. do początków romantyzmu. Rozkwit gatunku przypada na przełom XVI i XVII w. W literaturze europejskiej termin „ idylla” czy „bukolika” określano pogodna obrazki z życia pasterzy. Tacy pasterze-bohaterowie byli postaciami na tyle niekonkretnymi, że nadawali jego maski dla różnych osobistych wynurzeń, a nawet jako wykładowcy etyki, religii czy polityki. *Wyróznikiem sielanki jest specyficzna postawa podmiotu- chęć ucieczki od rzeczywistości neakceptowanej i odbieranej jako zło. Konsekwencją takiej postawy jest prośba analizy wewnętrznego życia człowieka wraz ze sferą przeżyć religijnych i poczuciu związku z przyrodą oraz kreowanie bohatera jako mieszkańca świata sztuki.
• Ważne miejsce w sielance poświęca się muzyce, poecji i śpiewaniu

-Autor sielanek wnikliwy obserwator przyrody- Zimorowic zainteresowanie ziemią ruską – dowód miłości do tego rejonu

-Bóg w dwóch postaciach jako ojciec stwórca i jako starotestamentowy Bóg karzący. Nie ma lęku przed nim, ale silne przekoananie o opiece nad światem

-Podejście do miłości jest poważne i dalekie od rubaszności. Brak motywów zmysłowych. Miłość wypływa z głębokiej potrzeby serca, nie przychodzi z zewnątrz. Aprobatą jest otoczona tylko miłość małżeńska- żona jako wierna towarzyszka, dobra gospodyni i dobry przyjaciel.

Cechy przeczące idylli w zbiorze Zimorowica- silne zabarwienie historią, kolorytem wojennym, konkretne miejsca(Lwów), opisywanie tragedii ludzkich w sposób realistyczny (niejako reportaż wojenny). Przekonanie, że nie ma możliwości odnalezienia Arkadii na ziemi, dopiero śmierć zapewnia szczęście i poczucie bezpieczeństwa.

1. Obmowa
2. Utwór zaczyna się nawiązaniem do utworu Jana Kochanowskiego – Sobie śpiewam. Poeta wylicza w jaki sposób pokazują świat inni artyści. Malarz maluje piękne obrazy , miernik rysuje, kreśli mapy. On natomiast chce wyrazić piękno swoich „kątów” poprzez poezje. Podkreśla, że jego mistrzem jest brat Szymon –wskazuje na zażyłość jaka ich łączyła. Autor przekazuje, że brat zostaje porwany przez

Bellerofona( mitologicznego syna króla Koryntu, potomka Syzyfa). Zapewne autorowi chodzi o przedwczesną śmierć brata( miał 20 lub 21 lat). Brat zostaje wyniesiony „ na sam wierzch Libertyjskiej gory ” (Liberta to miasto, w pobliżu którego znajdowała się grota i źródło poświęcone Muzom). Końcówka utworu to opinia autora- nie jest dla niego ważne, co pomyśli czytelnik o jego dziele. On sam cierpi z powodu śmierci brata i nie przejmuje się odbiorem swej twórczości.

2.Trużeńicy -dialog 3 postacie. Leszko i Samujło przybywają do Miłosza w odwiedziny (nie jest podane konkretnie co to za miejsce). Jednocześnie ich podróż jest związana z dniem św. Jerzego. Obchody tego dnia przyciągają tłumy ludzi. - Mężczyźni witają się ze sobą. Samujło i Leszko pytają Miłosza jak mu się widzie w życiu, jak miewa się jego rodzina. Miłosz opowiada o swojej tragedii - miał czwórkę dzieci, ale żadne nie przeżyło. Liczy, że Bóg wynagrodzi to jemu i jego żonie hojnymi plonami. Następnie Miłosz zaczyna opowiadać o życiu wiecznym człowieka. Przedstawia obraz zaświatów, w którym połączone jest wyobrażenie ze starożytnych mitów (Prut - rzeka powstała z łez i lamentów ludzi zmarłych to odpowiednik Kokytosu, rzeki płynącej w Hadesie) z wyobrażeniami chrześcijańskimi. - Samujło i Leszko chcą się dowiedzieć, dlaczego Miłosz zamieszkał na tych terenach. Miłosz zaczyna opowiadać o swoim „sielankowym” życiu w zielonej dolinie nieopodal miasta. Jest to miejsce, w którym chce zamieszkać każdy mądry gospodarz, ponieważ są tam żyzne grunty. Miłosz jest posiadaczem sadu, ogrodu, winnicy, lasu i pola. To daje mu duży zyski. Miasto nieopodal jest dodatkowym atutem - może tam sprzedawać swoje owoce, warzywa etc., a także dostać wszystko to, czego sam potrzebuje: kwiaty, ryby, jajka. Miasto ma dostęp do morza, co daje dostęp do rozwiniętej żeglugi i oczywiście pięknego widoku. Miłosz po wymienieniu wszystkich tych bardziej przyziemnych atutów jego miejsca zamieszkania przechodzi do bardzo obrazowej opowieści o krajobrazie, który roztacza się wokół jego domu. Dowiadujemy się, że jest to zielona dolina położona wśród niskich gór. Miłosz maluje obraz tej doliny w różnych porach dnia, np.: „Tu dzień najdłuższy, który lubo rano świta, Lubo ustaje, ptastwo żegna, i wita.” Cały obraz jest przepełniony metaforami i epitetami. Wspomniani zostają bogowie - Febus (Apollo identyfikowany z Heliosem, bogiem Słońca, poruszał się po niebie rydwanem zaprzężonym w cztery konie), Echo i oready - nimfy górskie. - Samujło i Leszko