Pobierz zagadnienia szkola w chmurze i więcej Zadania w PDF z Wychowanie fizyczne tylko na Docsity!
SPIS PRZEDMIOTÓW
- BIOLOGIA............................................................................................................
- CHEMIA................................................................................................................
- FIZYKA................................................................................................................
- GEOGRAFIA........................................................................................................
- HISTORIA...........................................................................................................
- INFORMATYKA...................................................................................................
- JĘZYK ANGIELSKI...............................................................................................
- JĘZYK FRANCUSKI..............................................................................................
- JĘZYK HISZPAŃSKI.............................................................................................
- JĘZYK NIEMIECKI..............................................................................................
- JĘZYK POLSKI.....................................................................................................
- JĘZYK ROSYJSKI..................................................................................................
- JĘZYK WŁOSKI....................................................................................................
- MATEMATYKA......................................................................................................
- PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI.................................................................
- RELIGIA............................................................................................................
Strona 2 z 106 Zakres Podstawowy Klasa 3
BIOLOGIA
ZAGADNIENIE 1:
Przeanalizuj treść zadania oraz poniższy schemat i odpowiedz na pytanie: Czy właściciele, którzy podejrzewają, że ojcem kociąt nie jest brązowy kocur, mają rację? Udowodnij ich tok rozumowania, przeprowadzając odpowiednią krzyżówkę genetyczną (możesz wykonać ją np. w Paint, Word, Excel). Pewnego dnia w wiejskim gospodarstwie kotka o cynamonowej sierści urodziła 8 kociąt. Połowa kociąt miała sierść czarną, a pozostałe kocięta – sierść czekoladową. Właściciele nie dowierzają, ponieważ wieloletnim partnerem kotki był ich drugi kot – samiec o sierści brązowej! Allele determinujące kolor umaszczenia: B > b > b’ typ dziki, sierść czarna sierść brązowa (czekoladowa) sierść jasnobrązowa (cynamonowa) najbardziej dominujący najmniej dominujący Fenotyp sierść czarna sierść brązowa sierść jasnobrązowa Genotyp B/_ b/b lub b/b’ b’/b’
Strona 4 z 106 BIOLOGIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 2:
GMO to jeden z tematów wywołujących poruszenie. Podaj przykłady produktów uzyskanych z wykorzystaniem organizmów genetycznie modyfikowanych. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Wyjaśnij pojęcia: GMO, organizm transgeniczny, genetyka, biotechnologia, inżynieria genetyczna.
- Wskaż zagrożenia i korzyści wynikające z zastosowania organizmów modyfikowanych genetycznie w rolnictwie, przemyśle, medycynie i badaniach naukowych.
- Jakie są zastosowania biotechnologii w medycynie, genetyce sądowej, i kryminalistyce.
- Jaka jest różnica między biotechnologią tradycyjną a biotechnologią molekularną?
- Czy dostrzegasz jakieś problemy społeczne i etyczne związane z rozwojem inżynierii genetycznej?
Strona 5 z 106 BIOLOGIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 3:
Przeprowadzono obserwację par, w których jedno z rodziców chorowało na daltonizm. Przedstaw odpowiednio wykonaną krzyżówkę genetyczną (możesz wykonać ją np. w Paint, Word, Excel) i oblicz prawdopodobieństwo wystąpienia tej cechy również u potomka. Rozważ wszystkie trzy warianty:
- wystąpienie daltonizmu u ojca;
- wystąpienie daltonizmu u matki;
- nosicielstwo. Jaką hipotezę postawisz przy przeprowadzeniu tej obserwacji? Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Wyjaśnij pojęcia: cecha, choroba genetyczna, cecha sprzężona z płcią, choroba sprzężona z płcią, fenotyp, genotyp, allele wielokrotne, kariotyp, czynnik mutagenny.
- Jakie znasz choroby genetyczne sprzężone z płcią? Czym się charakteryzują?
- Wymień czynniki mutagenne i podaj choroby, które one mogą wywoływać.
- Jakie zastosujesz u siebie działania prozdrowotne, które pomogą Ci ograniczyć prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę genetyczną?
- Na czym polegają badania profilaktyczne w kontekście chorób genetycznych?
Strona 7 z 106 BIOLOGIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 5:
Przedstaw działania, jakie podejmuje człowiek (lub powinien podejmować), aby wspierać bioróżnorodność na naszej planecie. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Wyjaśnij pojęcia: bioróżnorodność, zrównoważony rozwój, populacja, ochrona przyrody, nisza ekologiczna, siedlisko.
- Wymień cechy populacji.
- Wskaż jakie człowiek podjął działania, w tym działania prawne, w celu ochrony przyrody i bioróżnorodności na Ziemi.
- Omów wpływ działalności człowieka na różnorodność biologiczną. BIBLIOGRAFIA GRAFIK: ● Źródło: Kl3_PP_BIO_I.jpeg – Praca własna (z wykorzystaniem iOS Preview.app) Veterinary Genetics Laboratory, Chart showing the effects of the B Locus allelic series on a cat with solid (non-Agouti) eumelanin pigmentation, Veterinary Medicine Resources, University of California, Davis Campus, ● vgl.ucdavis.edu/resources/cat-coat-color, na podstawie licencji edukacyjnej [dostęp: 01.08.2023] (zmodyfikowane) ● Źródło: Kl3_PP_BIO_IV.png – Praca własna (z wykorzystaniem iOS Preview.app oraz canva.com) ● Dyderski M. K., Występowanie gatunków, ACADEMIA magazyn Polskiej Akademii Nauk 2/70/2022, 38-41, Źródło: journals.pan.pl/dlibra/show-content?id=124721, na podstawie licencji edukacyjnej [dostęp: 01.08.22] (zmodyfikowane) ● Źródło: Kl3_PP_BIO_V.png – Praca własna (z wykorzystaniem iOS Preview.app oraz canva.com) ● Gutowski J. M. (red.), Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K., Drugie Życie Drzewa, WWF Polska, Hajnówka, 2004, 48, na podstawie licencji edukacyjnej (zmodyfikowane)
Strona 8 z 106 Zakres Podstawowy Klasa 3
CHEMIA
ZAGADNIENIE 1:
„Bez naturalnych polimerów nie byłoby życia, bez syntetycznych – jego jakości”. Czy zgadzasz się ze słowami noblisty, prof. Alana Hegera? Opowiedz o tym, podając trzy przykłady różnych polimerów naturalnych i syntetycznych. Podczas egzaminu zaprezentuj wzory tych sześciu polimerów (przygotuj je na slajdzie lub zdjęciu). Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Podaj definicję polimeru.
- Gdzie możemy spotkać wymienione przez Ciebie polimery?
- Które naturalnie występujące związki chemiczne są polimerami? Z jakich podjednostek się składają? Które z nich stanowią elementy budulcowe organizmów żywych? Czy są one niezbędne do życia?
- Co ma wspólnego ziemniak ze styropianem?
- Jaki jest główny składnik papieru i do jakiej grupy związków organicznych należy?
- Rozejrzyj się wokół siebie – które przedmioty codziennego użytku są chemicznie polimerami?
- Z czego zazwyczaj wytwarza się polimery syntetyczne? Jakie dostrzegasz zagrożenia związane z ich istnieniem? Czym różni się mikroplastik od plastiku? Co, według Ciebie, oznacza sformułowanie: „mikroplastik = makroproblem”?
Strona 10 z (^106) CHEMIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 3:
Poczuj chemię! Pracujesz w laboratorium chemicznym. Masz przeprowadzić syntezę nowego związku organicznego. Wchodzisz na zaplecze po substraty a tam, o zgrozo! Zniknęły wszystkie etykiety! Nie wiesz, które substancje masz w butelkach. Jedyne, czym dysponujesz, to Twój nos. Czy po zapachu jesteśmy w stanie odróżnić alkohol, aldehyd, keton, kwas karboksylowy i ester? Podaj charakterystyczny zakres zapachów dla danej grupy związków. Czy sam zapach wystarczy, aby je odróżnić? Czy wszystkie estry lub aldehydy pachną tak samo czy raczej zapach jest charakterystyczny dla konkretnego związku chemicznego? Podczas egzaminu zaprezentuj slajd lub zdjęcie przedstawiający wzory grup funkcyjnych zidentyfikowanych substancji. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Podaj po jednym przedstawicielu z każdej grup związków występujących w zagadnieniu – wzór i nazwę systematyczną (przygotuj slajd lub zdjęcie zawierający te informacje do zaprezentowania podczas egzaminu).
- Podaj po dwa zastosowania ketonów i estrów.
- Czy z alkoholu można otrzymać aldehyd lub kwas karboksylowy? Zaproponuj równanie reakcji.
- Gdzie można spotkać związki zaprezentowane w zagadnieniu – w laboratorium czy naturalnie w przyrodzie? Kto lub co je wytwarza i w jakim celu?
- Jakie znasz inne metody odróżniania związków organicznych od siebie?
Strona 11 z (^106) CHEMIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 4:
„Wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną. Tylko dawka czyni truciznę” – powiedział Paracelsus. Obecnie jedną z najczęściej stosowanych substancji leczniczych o właściwościach przeciwbólowych, przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych jest ibuprofen. Czy stosowanie ibuprofenu bez ograniczeń zagraża Twojemu zdrowiu? Jedna tabletka zawiera 200 mg substancji czynnej. Lekarz przepisał Ci stosowanie 2 tabletek 4 razy na dobę. Maksymalna dobowa dawka leku wynosi 1200 mg. Czy zalecenia lekarza są prawidłowe? Wykonaj odpowiednie obliczenia. Przygotuj wcześniej i podczas egzaminu przedstaw slajd zawierający rozwiązanie zadania. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- W jaki sposób prawidłowo obliczyć dawkę leku przeciwbólowego i od czego ona zależy?
- Czym są dawki: lecznicza, dobowa, śmiertelna?
- Od czego zależy działanie lecznicze substancji? Co oznacza sformułowanie zapisane na ulotce: „Podczas terapii ibuprofenem powinno się stosować jak najmniejszą skuteczną dawkę leku”.
- W jaki sposób powinno się podzielić dobową dawkę leku, aby była bezpieczna i skuteczna?
- Jakie, oprócz zażywania tabletki, znasz inne formy podawania leków? W jakich sytuacjach się sprawdzają?
Strona 13 z 106 Zakres Podstawowy Klasa 3
FIZYKA
ZAGADNIENIE 1:
Jakie rozwiązania należy wprowadzić przy projektowaniu torów kolejowych, linii energetycznych, czy w budownictwie ze względu na konsekwencje zjawiska rozszerzalności cieplnej? Podaj przykłady łączenia materiałów, które zapobiegają niekorzystnym skutkom rozszerzalności cieplnej. Omów zastosowanie i zasadę działania bimetalu. W odpowiedzi warto odwołać się do pojęć takich jak: energia wewnętrzna, ciepło, praca, temperatura, współczynnik rozszerzalności cieplnej, gęstość. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- W jaki sposób zmiany temperatury wpływają na substancje i materiały obecne w naszym otoczeniu? Podaj przykłady ciał stałych, cieczy lub gazów o podobnych i różnych wartościach współczynnika rozszerzalności cieplnej.
- Czym różni się rozszerzalność cieplna ciał stałych od rozszerzalności gazów i cieczy?
- W jaki sposób rozszerzalność cieczy i gazów wpływa na zmianę ich gęstości. Jak można wyjaśnić zjawisko konwekcji?
- W jaki sposób zmiana energii wewnętrznej wiąże się ze zjawiskiem rozszerzalności cieplnej?
- Jakie są konsekwencje związane z rozszerzalnością cieplną dla przechowywania substancji, takich jak ciecze i gazy, w różnych warunkach temperaturowych?
Strona 14 z 106 FIZYKA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 2:
Wyjaśnij zjawisko rezonansu mechanicznego. Kiedy zachodzi? Jakie są jego zastosowania, a jakie niepożądane skutki? Podaj trzy przykłady. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Czym charakteryzuje się siła sprężystości?
- W oparciu o wybrany przykład ruchu drgającego wyjaśnij, czym jest amplituda, okres i częstotliwość drgań.
- Jaki warunek musi być spełniony, aby wystąpiło zjawisko rezonansu mechanicznego? Na czym ono polega i jakie są jego konsekwencje?
- Wymień i krótko omów przynajmniej dwa praktyczne zastosowania rezonansu mechanicznego (np. w muzyce czy medycynie).
- Omów sytuację, w której zjawisko rezonansu może stanowić zagrożenie. Jak można mu zapobiec?
ZAGADNIENIE 3:
Opisz, na czym polega efekt Dopplera. Gdzie i w jaki sposób można go zaobserwować dla fal mechanicznych i elektromagnetycznych? Które zwierzęta i w jaki sposób wykorzystują go do poruszania się? Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- W jakich sytuacjach w życiu codziennym możesz spotkać się z efektem Dopplera? Jak można go zaobserwować?
- W jaki sposób ruch źródła dźwięku wpływa na zmianę częstotliwości odbieraną przez nieruchomego obserwatora? Kiedy częstotliwość ta będzie wzrastać, a kiedy maleć?
- Za jaki efekt dźwiękowy odpowiada częstotliwość, a za jaki amplituda fali dźwiękowej? Jak zmienia się słyszany przez przechodnia dźwięk syreny karetki, gdy rozpędzony pojazd go mija?
- Podaj przykłady praktycznego zastosowania efektu Dopplera.
- W jaki sposób efekt Dopplera jest wykorzystywany przez nietoperze podczas polowania?
Strona 16 z 106 Zakres Podstawowy Klasa 3
GEOGRAFIA
ZAGADNIENIE 1:
Piękno Polski to jej różnorodność. Możemy wypoczywać nad morzem, chodzić po górach czy żeglować po jeziorach. Pod powierzchnią naszej ziemi kryją się rozmaite surowce mineralne a klimat Polski cechuje duża zmienność. Wymień i wskaż na mapie pasy rzeźby terenu Polski oraz surowce mineralne. Powiedz także, jaki klimat występuje w Polsce i czym się charakteryzuje.
Strona 17 z 106 GEOGRAFIA Zakres Podstawowy Klasa 3 Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Przedstaw najważniejsze cechy ukształtowania powierzchni Polski.
- Wskaż na mapie makroregion fizycznogeograficzny, w którym mieszkasz. Czym charakteryzuje się jego rzeźba terenu?
- Wymień trzy formy rzeźby polodowcowej i wskaż na mapie miejsce ich występowania.
- Wymień surowce mineralne występujące w Polsce. Określ, jakie jest ich znaczenie gospodarcze.
- Jakie masy powietrza napływają nad obszar Polski i czym się charakteryzują? Jak myślisz, które masy powietrza kształtują dzisiejszą pogodę?
- Porównaj cechy klimatu nadmorskiego i górskiego (średnie wartości temp. powietrza w lipcu, średnie wartości temp. powietrza w styczniu, roczne sumy opadów atmosferycznych i długość okresu wegetacyjnego).
Strona 19 z 106 GEOGRAFIA Zakres Podstawowy Klasa 3
- Kiedy i dlaczego w Polsce występują powodzie? Jak możemy im zapobiegać?
- Przedstaw aktualny stan środowiska Morza Bałtyckiego. Wymień 3 przykłady form ochrony wód w Polsce.
Strona 20 z 106 GEOGRAFIA Zakres Podstawowy Klasa 3
ZAGADNIENIE 3:
Społeczeństwo w Polsce zmieniło się pod względem miejsca zamieszkania, stylu życia i demografii, a wystarczyło zaledwie 50 lat. Omów rozmieszczenie i liczbę ludności Polski, strukturę wieku i płci oraz migracje. Wykorzystaj poniższe wykresy. Jakie pytania lub polecenia możesz usłyszeć na egzaminie?
- Na podstawie mapy omów, jak wygląda rozmieszczenie ludności w Polsce i jakie czynniki na to wpłynęły? W których województwach gęstość zaludnienia jest najmniejsza, a w których największa?
- Omów migracje zewnętrzne i wewnętrzne na terytorium Polski. Podaj ich przyczyny i skutki. Czym jest emigracja, imigracja, repatriacja? Gdzie żyje najliczniejsza Polonia?
- Jak wygląda aktywność zawodowa Polaków (również na tle innych krajów europejskich) i od jakich czynników zależy? Przedstaw problem bezrobocia w Polsce.