Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy, Streszczenia z Historia muzyki

Pobierz Zagrożenia i profilaktyka w środowisku pracy i więcej Streszczenia w PDF z Historia muzyki tylko na Docsity!

TEMAT: Zagrożenia i profilaktyka

w środowisku pracy

PRZEZNACZONY DLA: uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu

„Kultura bezpieczeństwa”

CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnych

POZIOM WIEDZY

POCZĄTKOWEJ: wiedza i umiejętności z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej

oraz doświadczenia życiowe

POMOCE

DYDAKTYCZNE: – rzutnik pisma,

• foliogramy,
• karty ćwiczeń.

CELE EDUKACYJNE

OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia się

uczeń powinien:

• rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe

w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych

czynników,

• potrafić wymienić metody likwidacji lub ograniczania wpływu

tych czynników,

• wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku pracy,
• rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie.

SPIS JEDNOSTEK

TEMATYCZNYCH: 1. Czynniki występujące w środowisku pracy

2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych

3. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Promieniowanie

4. Drgania mechaniczne – wibracje. Hałas w środowisku pracy

5. Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka

6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy

7. Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy

8. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

9. Środki ochrony indywidualnej

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

MODUŁ III

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

LEKCJA 6

Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi

w środowisku pracy

Czas realizacji:

• 1 godzina lekcyjna

Cele operacyjne: Uczeń po zrealizowaniu lekcji powinien:

• umieć określić czynniki biologiczne,
• wymienić główne grupy czynników biologicznych,
• znać zagrożenia czynnikami biologicznymi,
• znać podstawowe zasady, jakich należy przestrzegać, aby uchronić się przed zagrożeniami czynnikami biologicznymi.

Treści:

1. Pojęcie czynników biologicznych.
2. Główne grupy czynników biologicznych.
3. Zagrożenia czynnikami biologicznymi.
4. Badania środowiska pracy i pracowników.
5. Podstawowe zasady chroniąąące przed zagroce przed zagro żeniami czynnikami biologicznymi.

Pomoce dydaktyczne:

• materiał źrrróó dłowy,
• rzutnik pisma,
• foliogramy,
• scenariusz zajęć.

Spis foliogramów Nr Tytuł

54. Wirus HIV.
55. Pędzlak.
56. Kleszcz łąłąłąkowy.kowy.
57. Pierwotniak.
58. Przywra żytnia.
59. Grupy czynników biologicznych.

LITERATURA:

1. B. Rączkowski:BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998.

2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002.

3. Uczciwek T.:Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy.

COSTiW SEP, Warszawa 2000.

4. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002.

5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.:Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym.

Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993.

6. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa 2002.

7. Zagrożenia elektromagnetyczne. CIOP, Warszawa 2002.

8. Hałas. CIOP, Warszawa 2002.

9. Drgania mechaniczne. CIOP, Warszawa 1997.

10. D. Koradecka:Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999.

11. Kodeks pracy i inne akty prawne.

12. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.

13. Psychofizjologiczne problemy człowieka w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.

14. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy i ryzykiem. CIOP, Warszawa 2002.

15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000.

16. Środki ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa, 2002.

MODUŁ III MODUŁ III

Plan zajęć:

Lp. Treść Metoda nauczania Czas realizacji

1. Sprawy organizacyjno – –– integracyjne. Cele lekcjiintegracyjne. Cele lekcji Wykład 3 min.
2. Pojęcie czynników biologicznych. Łańcuch skojarzeń 6 min. Najczęściej spotykane choroby
3. Gtówne grupy czynników biologicznych oraz zagrożenia Rozmowa kierowana 5 min. zawodowe spowodowane tymi czynnikami
4. Wybrane choroby wywoływane czynnikami występującymi w środowisku pracy. Burza mózgów 10 min. Badania środowiska pracy i pracowników.
5. Prace wzbronione młodocianym i kobietom w ciąży Dyskusja 3 min.
6. Metody zabezpieczenia się przed chorobami wywoływanymi przez czynniki biologiczne. Rozmowa kierowana^ 12 min. Podkreślenie roli pracodawcy w profilaktyce medycznej
7. Podsumowanie - prawidłowo prowadzona profilaktyka Dyskusja 6 min. ogranicza zachorowania spowodowane czynnikami biologicznymi

SCENARIUSZ ZAJĘĆ

Wskazówki metodyczne dla nauczyciela mają za zadanie ułatwić mu przekazanie uczniom wiadomości na temat zagrożeń czynnikami biologicznymi w środowisku pracy. Lekcja do przeprowadzenia w formie dyskusji, łańcucha skojarzeń, rozmowy kierowanej, burzy mózgów. Nauczyciel powinien:

• zapoznać uczniów z celami lekcji,
• zachęcić do aktywnego uczestnictwa w dyskusji i burzy mózgów,
• wykorzystać załąłąłączone w poradniku foliogramy,czone w poradniku foliogramy,
• zwrócić szczególną uwagę na:
  • zagrożenia czynnikami biologicznymi,
  • obowiąąązek pracodawcy informowania pracownikzek pracodawcy informowania pracownik ów o zagrożeniach w środowisku pracy,
  • korzyści wynikające ze stosowania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych, stosowaniaąące ze stosowania podstawowych zasad higieniczno-sanitarnych, stosowania odzieży ochronnej i środków ochrony indywidualnej.

Ad. 1.

• sprawdź listę obecności,
• zadaj uczniom pytanie: Jak się czująąą??

Ad. 2.

• zapoznaj uczniów z celami lekcji,
• zachęć do zadawania pytań.

Ad. 3.

• zachęć uczniów do podawania najczęściej występujących chorąących chor ób,
• odpowiedzi należy zapisywać na tablicy.

Ad. 4.

• wykorzystaj wiedzę uczniów i naprowadź na poprawną odpowiedź.

LITERATURA:

1. B. Rączkowski:BHP w praktyce. ODDK Gdańsk 1998.

2. Zagrożenia mechaniczne. CIOP, Warszawa 2002.

3. Uczciwek T.:Dozór i eksploatacja instalacji oraz urządzeń elektroenergetycznych. Poradnik szkoleniowy.

COSTiW SEP, Warszawa 2000.

4. Energia elektryczna i elektryczność statyczna. CIOP, Warszawa 2002.

5. Buuehl R., Majak A., Seferna J., Strużyna J.:Porażenia i oparzenia prądem i łukiem elektrycznym.

Etiologia i pomoc przedlekarska. WNT, Warszawa 1993.

6. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. CIOP, Warszawa 2002.

7. Zagrożenia elektromagnetyczne. CIOP, Warszawa 2002.

8. Hałas. CIOP, Warszawa 2002.

9. Drgania mechaniczne. CIOP, Warszawa 1997.

10. D. Koradecka:Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999.

11. Kodeks pracy i inne akty prawne.

12. Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.

13. Psychofizjologiczne problemy człowieka w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 2002.

14. Zarządzanie bezpieczeństwem pracy i ryzykiem. CIOP, Warszawa 2002.

15. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza elektrycznego. ODiDK, Gdańsk 2000.

16. Środki ochrony indywidualnej. CIOP, Warszawa, 2002.

MODUŁ III MODUŁ III

MATERIAŁ ŹRÓDŁOWY DLA UCZNIA

Temat: Zagrożenie czynnikami biologicznymi

w środowisku pracy

CZYNNIKI BIOLOGICZNE

Czynniki biologiczne, które mogą stanowić zagrożenie dla człowieka, to żywe organizmy, substancje wy- twarzane przez te organizmy lub części organizmów żywych, np. alergeny pochodzenia zwierzęcego lub ro- ślinnego, z którymi człowiek może się zetknąć w procesie pracy.

Główne grupy czynników biologicznych Wirusy - mają zdolność wzrostu i rozmnażania się jedynie wewnąąątrz zakatrz zaka żonej komórki, którą niszczą. Choroby wirusowe rozprzestrzeniają się najczęściej drogą kropelkową, tzn. przy kichaniu, kaszlu lub głośnym mówieniu osoby chorej. Do zakażenia może również dojść przez przewód pokarmowy (np. wirusowe zapalenie wąąątroby typu A), przeztroby typu A), przez bezpośredni kontakt z wydalinami chorego lub przez spożycie zakażonych pokarmów oraz drogą pozajelitową przez zakażone igły, strzykawki, narzędzia chirurgiczne, stomatologiczne, zakażoną wirusami krew oraz drogą płciową (np. AIDS). Inne wirusy przenoszone są przez kłująąące stawonogi, takiece stawonogi, takie jak kleszcze i komary. Najczęściej występująąącece w środowisku szpitalnym zakażenia wirusowe to wirusowe za- palenie wąąątroby typu B, wirusowe zapalenie spojtroby typu B, wirusowe zapalenie spoj ówek na oddziałach okulistycznych. Wirus opryszczki, wirus półpaśca i wirus cytomegalii wywołują zakażenia o ciężkim przebiegu klinicznym u chorych ze zmniejszoną odpornością. Wśród chorób wywoływanych przez wirusy odzwierzęce, jak niesz-towica, ospa krów, pryszczy- ca przeważają ospopodobne choroby skóry i grypopodobne zakażenia u rolników przeważnie o łagodnym przebiegu. Wirus rzekomego pomoru drobiu może powodować u hodowców drobiu ostre zapalenie spojówek określane jako choroba Newcastle. Należy także wspomnieć o wirusach występująąących u zwierzcych u zwierz ąąąt,t, jak wirus wścieklizny, kleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, na które są narażeni leśnicy, we- terynarze, pracownicy ogrodów zoologicznych, ferm lisów itp. Bakterie - są to drobnoustroje jednokomórkowe, rozmnażająąące sice si ę przez podział. Bakterie występująąącece u człowieka można podzielić na podstawie ich zdolności barwienia się metodą Grama na bakterie G/-/ i G/+/. Niektóre z nich mają zdolność tworzenia form przetrwalnikowych w warunkach nie sprzyjająąących dalszemucych dalszemu wzrostowi komórki. Mogą one ponownie przejść w formy rozwojowe wówczas, gdy warunki zewnętrzne staną się sprzyjająąące. Miejscami wniknice. Miejscami wnikni ęcia są najczęściej drogi oddechowe, układ pokarmowy, uszkodzone błony śluzowe i skóra. Wśród Gram-ujemnych pałeczek wywołująąących choroby odzwierzcych choroby odzwierz ęce największe znaczenie mają pałeczki wywołująąące cice ci ężką chorobę narząąądowdow ą -brucelozę. Wiele bakterii znajduje się stale w organizmie człowieka, a do wystąpienia objawów chorobowych dochodzi w odpowiednich warunkach, takich jak obniżenie odporności organizmu, zaburzenia biocenozy w przewodzie pokarmowym lub po zakażeniu wirusowym. Bak- terie chorobotwórcze cechują się zdolnością do wytwarzania toksyn oraz zdolnością do rozprzestrzeniania się w organizmie i rozmnażania w nim. Grzyby - mogą powodować zarówno zakażenia uogólnione, jak i zmiany miejscowe, np. na skórze i bło- nach śluzowych. U dzieci, zwłaszcza u noworodków i niemowląąąt, dot, do ść często spotyka się zakażenie drożdża- kiem Candida Albicans. Szczególnie ciężki przebieg mają zakażenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego wywołane przez Cryptococcus neoformans. Zarówno Candia albicans jak i Cryptococcus wywołują nadkaże- nia u osób ciężko chorych leczonych antybiotykami i chorych z rozległymi oparzeniami. Zmiany chorobowe mogą również wywoływać mykotoksyny, glukany wytwarzane przez grzyby. Riketsje - są to drobnoustroje bakteriopochodne. Zajmują pośrednie miejsce między wirusami i bakteriami. Swoimi wSwoimi wSwoimi włł aściwościami zbliżają się z jednej strony do wirusów (pasożytnictwo wewnąąątrzkomtrzkom órkowe), z drugiej zaś do bakterii (budowa komórkowa). Przenoszone są one na człowieka przede wszystkim przez wszy, pchły i kleszcze. Do najczęściej spotykanych chorób należą: dur plamisty, gorąąączka Q, gorczka Q, gor ąąączka Gczka G ór Skalistych. Stawonogi - a szczególnie ich wydaliny mogą powodować powstawanie chorób alergicznych układu od- dechowego. Należą do nich skorupiaki, pajęczaki i owady. Mykoplazmy - są drobnoustrojami mniejszymi od bakterii, mają jednak metabolizm podobny do bakteryj- nego. U człowieka wywołują, tzw. nietypowe zapalenie płuc.

TEMAT: Zagrożenia i profilaktyka

w środowisku pracy

PRZEZNACZONY DLA: uczniów szkół ponadgimnazjalnych w ramach przedmiotu

„Kultura bezpieczeństwa”

CZAS REALIZACJI: 10 godzin lekcyjnych

POZIOM WIEDZY

POCZĄTKOWEJ: wiedza i umiejętności z zakresu szkoły podstawowej i gimnazjalnej

oraz doświadczenia życiowe

POMOCE

DYDAKTYCZNE: – rzutnik pisma,

• foliogramy,
• karty ćwiczeń.

CELE EDUKACYJNE

OGÓLNE: W wyniku zorganizowanego procesu nauczania−uczenia się

uczeń powinien:

• rozpoznawać czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe

w środowisku pracy oraz umieć zidentyfikować źródła tych

czynników,

• potrafić wymienić metody likwidacji lub ograniczania wpływu

tych czynników,

• wiedzieć, jak ocenić ryzyko zawodowe na stanowisku pracy,
• rozróżniać środki ochrony indywidualnej i znać ich przeznaczenie.

SPIS JEDNOSTEK

TEMATYCZNYCH: 1. Czynniki występujące w środowisku pracy

2. Zagrożenia od urządzeń elektrycznych

3. Oświetlenie pomieszczeń i stanowisk pracy. Promieniowanie

4. Drgania mechaniczne – wibracje. Hałas w środowisku pracy

5. Zagrożenia czynnikami chemicznymi w środowisku pracy i profilaktyka

6. Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy

7. Czynniki psychofizyczne w środowisku pracy

8. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

9. Środki ochrony indywidualnej

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

MODUŁ III

ZAGROŻENIA I PROFILAKTYKA W ŚRODOWISKU PRACY

Pierwotniaki - s ą to jednokomórkowe organizmy zwierzęce. Pierwotniaki chorobotwórcze wydzielają do środowiska enzymy hemokrytyczne, a także toksyczne substancje, które s ą przyczyną objawów klinicznych choroby. Najczęstsze zakażenia pierwotniakowe u człowieka to toksoplazmoza, lambliaza i pierwotniakowe zapalenie ptuc. Robaki pasożytnicze - działanie chorobotwórcze wykazują zarówno pasożyty dojrzałe, jak i ich stadia larwalne. Za każenie (tzw. inwazja) następuje zwykle drogą pokarmową, przez połknięcie jaj lub larw pasożyta. Najczęstsze robaczyce przewodu pokarmowego to owsica, glistnica, tasiemczyca.

Zagrożenie pracownika czynnikami biologicznymi Środowisko pracy, jako składowa środowiska zewnętrznego człowieka, stwarza tzw. ryzyko zawodowe, które w szczególnych przypadkach umożliwia pośrednie lub bezpośrednie wtargnięcie zarazka chorobowego do organizmu człowieka, wykonująąącego praccego prac ę zawodową w tym środowisku. Czynniki biologiczne wywierają niekorzystny wpływ na organizm ludzki i mogą być przyczyną chorób uznanych za zawodowe. Wyżej wymienione czynniki biologiczne (wirusy, bakterie, grzyby itd.) mogą wywoły- wać zawodowe choroby zakaźne i inwazyjne. Należą do nich:

• bruceloza - odzwierzęca choroba zakaźna, na którą s ą narażeni pracownicy zajmująąący sicy si ę hodowlą zwie- rząąąt,t, lecznictwem medycznym i weterynaryjnym,
• leptospirozaleptospiroza - odzwierzęca choroba zakaźna zagrażająąąca przede wszystkim hodowcom zwierzca przede wszystkim hodowcom zwierz ąąąt futerko-t futerko- wych i dro biu, pracownikom przemysłu mięsnego, rolno-spożywczego, rolnictwa, melioracji, kanalizacji, robót ziemnych, personelowi zootechnicznemu i weterynaryjnemu,
• wirusowe zapalenie wwirusowe zapalenie wąąąąąątroby typu A lub Btroby typu A lub Btroby typu A lub Btroby typu A lub B - choruje głównie personel medyczny, ze szczególnym zagroże- niem grup zawodowych, tzw. specjalnego ryzyka: pracownicy oddziałów zakaźnych, stacji krwiodawstwa, oddziałów zabiegowych laboratoriów,
• schorzenia układu oddechowegoadu oddechowego - powodowane przez drobnoustroje, które, np. w trakcie procesów magazynowania, przetwarzania i użytkowania różnych surowców roślinnych uwalniają się wraz z pyłem i stanowią zagrożenie, np. dla rolników, pracowników spichrzów, młynarzy, pracowników zatrudnionych w słodowniach, wytwórniach pasz, tartakach itp.,
• choroby uczuleniowechoroby uczuleniowe powodowane przez alergeny pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, np.:
  • alergeny roślinne: mąka i otręby, pył zbożowy i paszowy, ziarno rycynowe, zarodniki grzybów, pleśni i drożdży, włókna roślinne, pył drzewny, żywice roślinne i olejki aromatyczne, pyłki kwiatów i drzew, aler- geny zawarte w truskawkach i poziomkach, pył surowego ziarna kawy i kakao, pył herbaty, pył słodowy, zarodniki widłaków, pył tytoniu, alergeny zawarte w szyszkach chmielowych,
  • alergeny zwierzęce: enzymy proteolityczne zawarte w detergentach, futro, sierść i łupież zwierząąąt ho-t ho- dowlanych, laboratoryjnych i łownych, pióra i białko ptasie, włosy ludzkie i łupież, roztocza, insekty, pasożyty przewodu pokarmowego, jad żmii, pył jedwabiu naturalnego. Narażeni na nie s ą przeważnie pracownicy hodowli i przetwórstwa zwierzęcego, pracownicy zakładów zielarskich itp.,
• choroby pasochoroby pasożytniczeytnicze - wywołane przez pierwotniaki i robaki.

Ochrona pracy młodocianych Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których źródłem zakażenia lub zarażenia może być chory człowiek lub materiał zakaźny pochodzenia ludzkiego, tj. krew, mocz, kał itp., w tym w szcze- gólności wszelkie prace w szpitalach (oddziałach) zakaźnych oraz dla nerwowo i psychicznie chorych. Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat w celu nauki zawodu w placówkach służby zdrowia (z wyjąąątkiem plactkiem plac ówek wymienionych powyżej) w wymiarze do 6 godzin na dobę. Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których występują zagrożenia czynnikami biologicznymi, przenoszonymi na człowieka przez kontakt ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwie- rzęcego. Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat, w celu nauki zawodu rymarza, kalet- nika, cholewkarza, obuwnika, kuśnierza, przy ręcznym i maszynowym krojeniu skór w wymiarze do 3 godzin na dobę. Wzbronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach, przy których występują zagrożenia czynnikami biologicznymi pochodzenia roślinnego lub mikroorganizmami przenoszonymi przez rośliny.