Zajęcia realizowane w ramach projektu współfinansowanego ..., Notatki z Psychologia

Pobierz Zajęcia realizowane w ramach projektu współfinansowanego ... i więcej Notatki w PDF z Psychologia tylko na Docsity! Zajęcia realizowane w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nr WND- POKL.03.03.02-00-022/08 pt. „Nauczyciel przedmiotów zawodowych”, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli. © WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA W CZĘSTOCHOWIE Psychologia rozwo jowa i osobowości UNIA EUROPEJSKA Projekt współfinansowany KAPITAŁ LUDZKI EUROPEJSKI 23 ze środków Unii Europejskiej NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI PO w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego regres progres pateau kryzys MODEL CYKLICZNO – FAZOWY - schemat . czas cykl rozwoju progres plateau regres kryzys Regresprogres pateau kryzys PRAWO EPIGENETYCZNE Powyższy schemat oznacza, że w danym okresie życia (8 zasadniczych okresów: od niemowlęctwa do starości) określone poczucie pełni w nim rolę nadrzędną. Wszystko co rozwija się w nas w danym okresie jest podporządkowane temu nadrzędnemu poczuciu. Jednocześnie w późniejszych okresach efekt ukształtowanych wcześniej poczuć wciąż oddziaływuje na nasze życie i wpływa na szanse pozytywnego ukształtowania się kolejnych poczuć PRAWO EPIGENETYCZNE poszczególne okresy życia Eriksonowskie poczucie max. adekwatne rozwiązanie negatywne OKRES SENSYTYWNY Okres sensytywny Dolna granica Okres krytyczny I Okres optymalny Okres krytyczny II Górna granica KRYZYS SPOŁECZNO - PSYCHICZNY  przejście z jednej ery rozwoju do drugiej w ramach CYKLU ŻYCIA:  10-15 lat przejście z dzieciństwa do wczesnej adolescencji  20-25 lat przejście z późnej adolescencji do wczesnej dorosłości  30-35 lat przejście z wczesnej do środkowej dorosłości  60-65 lat przejście ze środkowej do późnej dorosłości zmiana pełnionych ról społecznych pod wpływem nowych oczekiwań społecznych zgodnych z ZEGAREM SPOŁECZNYM: krąg cywilizacyjny kultura społeczeństwo społeczność lokalna rodzina KRYZYS BIO - PSYCHICZNY  przejście z jednej fazy rozwoju do drugiej w ramach danej ERY:  (-)2 tyg - (+)2 tyg kryzys narodzin  1 rok koniec wieku niemowlęcego  3 rok koniec wczesnego dzieciństwa  6/7 rok koniec wieku przedszkolnego  10/12 rok koniec wieku szkolnego zmiana sposobu zachowania pod wpływem nacisków biologicznych i charakteru własnej aktywności zgodnych z ZEGAREM BIOLOGICZNYM kryzys jest efektem zmian tempa i dynamiki procesu dojrzewania oraz zmiany jakości (form) własnej aktywności człowieka KRYZYS PSYCHO - SPOŁECZNY  przejście z jednego „sposobu” życia (modus vivendi) do drugiego:  15-20 lat kryzys dorastania = budowanie filozofii życia = ustalanie się tożsamości indywidualnej  40-50 lat kryzys środka życia = rewizja dotychczasowej filozofii życia = dekonstrukcja i ponowna konstrukcja tożsamości indywidualnej zmiana SYSTEMU WARTOŚCI w efekcie czego zmienia się:  filozofia życia, „ideologia  stosunek do siebie jako osoby  stosunek do własnych form aktywności  stosunek do innych ludzi  stosunek do podejmowanych zadań Czynniki determinujące jakość relacji przywiązania Źródło: Brzezińska, A. I. (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańska: GWP. Sposób sprawowania opieki Wzór przywiązania dziecka Wsparcie społeczne Doświadczenia opiekuna z dzieciństwa Zasoby osobowość opiekuna Relacje małżeńskie wzorzec przywiązania w niemowlęctwie Prężność ego (elastyczność, wytrwałość, zaradność) Zależność od dorosłych Relacje rówieśnicze emapatia Poczucie własnej wartości Obszary konsekwencji wzroków przywiązania Źródło: Brzezińska, A. I. (2005). Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa. Gdańska: GWP. Okres Dzieciństwo, 1-3 lata Rozwijane poczucie Poczucie autonomii / wstyd i wątpliwości Czego dotyczy poczucie Dzieci muszą nauczyć się być autonomiczne: jeść i ubierać się samodzielnie, dbać o własną higienę, porażki tej niezależności mogą zmusić dziecko do zwątpienia we własne zdolności i poczucia wstydu. Zadania rozwojowe Osiągnięcie stabilności fizjologicznej, formowanie prostych pojęć dotyczących rzeczywistości społecznej i fizycznej Uczenie się emocjonalnego odnoszenia się do rodziców i rodzeństwa, uczenie się odróżniania dobra od zła. zagrożenia program żłobka i przedszkola a program wychowawczy rodziców Okres Wiek zabawy, 4-6 lat Rozwijane poczucie Poczucie inicjatywy / poczucie winy Czego dotyczy poczucie Dzieci usiłują zachowywać się jak „dorośli” i próbują wziąć na siebie odpowiedzialność, która przekracza ich aktualne możliwości; obierają sobie czasami cele, które są sprzeczne z celami reszty rodziny, konflikt, który w ten sposób powstaje, może budzić poczucie winy. Aby go pomyślnie rozwiązać, potrzebne jest wyważenie, tzn. dziecko musi utrzymać swoje poczucie inicjatywy, a równocześnie nauczyć się niełamania praw reszty rodziny. Zadania rozwojowe Opanowywanie sprawności fizycznych, koniecznych do gier i zabaw; uczenie się obcowania z rówieśnikami. Wyobraźnia i intuicja Strach Sumienie miłość do rodziców Mechanizm poczucia winy w wieku przedszkolnym Źródło: opracowanie własne Fazy rozwoju seksualnego dzieci • Faza wczesna – preedypalna do 3 roku • Faza identyfikacji płciowej 3-7 • Faza latentna 7-11/13 Po co? W celu prawidłowej identyfikacji płciowej, która w życiu dorosłym pozwoli podjąć rolę małżonka i mamy i taty Zachowania seksualne dzieci • zachowania masturbacyjne • Zachowania orientacyjne • Zachowania interakcyjne • Twórczość dziecka Okres Wiek szkolny, 6/7-12 lat Rozwijane poczucie Poczucie produktywności /poczucie niższości Czego dotyczy poczucie Dzieci muszą doskonalić ważne społeczne i szkolne sprawności; jest to okres, w którym dziecko porównuje się z rówieśnikami, wystarczająco produktywne dziecko będzie sobie radziło szkolnie i społecznie, zyskując w ten sposób pewność siebie, porażka w tych obszarach będzie prowadziła do poczucia niższości. Zadania rozwojowe Uczenie się odpowiedniej roli płciowej; rozwijanie sprawności czytania, pisania i liczenia; rozwijanie się sumienia, moralności, skali wartości; osiąganie niezależności osobistej; rozwijanie się postaw wobec grup i instytucji. kryzys trzeciego roku życia samowola krnąbrność upór negatywizm bunt deprecjacja Despotyzm/ zazdrość Kryzys młodzieńczy Rozpad poczucia ? zachowania ufności Jaki jest ten świat?, komu mogę zaufać, kto jest po mojej stronie negatywizm to co oni mówili/robili zbankrutowało obalenie autorytetów autonomii kim ja jestem? Co jest moje a co nie? - Błędne rozpoznawanie swoich zasobów i ograniczeń - przekraczanie granic omnipotencja vs nihilizm inicjatywy Co robić? Zachowania ryzykowne, popędowe kompetencji Po co coś robić? Porzucenie dotychczasowych celów. Kosmiczny sens życia ideologie Szanse i zagrożenia • Każdemu ulegają rozpadowi • Szansa na stworzenie nowej jakości • Podjęcie ciężkiej pracy – eksploracji i refleksji • Ułuda bezpieczeństwa w stagnacji, schemacie • Im więcej wysiłku i starań włożyli rodzice w wychowanie i rozwój dziecka, co oznacza dla niego pozytywne przejście wcześniejszych faz rozwoju, tym większe prawdopodobieństwo, że w okresie dorastania będą dla dzieci autorytetami - takimi osobami, których zdaniem warto się liczyć i z którymi warto tę więź utrzymywać. • Wówczas okres dorastania może być czasem konstruktywnych poszukiwań i wszechstronnego rozwoju i rodziców i dzieci, a nie czasem walki między nimi. Typy tożsamości eksploracja podjecie zobowiązania TOŻSAMOŚĆ OSIĄGNIĘTA eksploracja podjecie zobowiązania TOŻSAMOŚĆ MORATORYJNA pomieszanie TOŻSAMOŚĆ ROZPROSZONA TOŻSAMOŚĆ LUSTRZANA pomieszanie tożsamość negatywna zaburzenia Wsparcie TOŻSAMOŚCI MORATORYJNEJ o Szansą dla rozwoju młodego człowieka o TOŻSAMOŚCI MORATORYJNEJ jest przede wszystkim bogactwo i jakość oferty proponowanej przez społeczeństwo i kulturę. Dobrych wyborów można dokonać jedynie mając w ofercie dobre propozycje (autorytety, wartości, kultura masowa, itp.) o Ponadto dorośli mogą pomóc dorastającemu ustalić to, jakie są stabilne aspekty jego tożsamości (co jest dla niego naprawdę ważne, jakie ma atrybuty itp.), na których może budować resztę konstrukcji (integrować doświadczenia z różnych obszarów). o Aby tak się stało, dorośli mogą pomóc mu uświadomić sobie to, dokąd zmierza, jakich dróg i sposobów używa. o Przede wszystkim jednak dorośli muszą być osobami znaczącymi i wykazać się dużą cierpliwością. Korzyści rozwojowe związane z wyborem tożsamości negatywnej Przezwyciężenie rozproszenia: pozwala odzyskać poczucie spójności, co sprzyja większej aktywności w działaniu; dużo bardziej komfortowym stanem jest poczucie bycia złym i społecznie napiętnowanym, czy wręcz odrzuconym przez ogół społeczności, niż całkowita dezorientacja co do tego, kim się jest czy poczucie bycia kimś miernym Zyskiwanie autonomii względem rodziców czy szkoły, co gwarantuje większą niezależność w podejmowaniu decyzji  Kształtowanie się gotowości do obdarzania akceptacją i kontaktowania się z osobami odmiennymi, również z tymi uważanymi powszechnie za „złe”  Zyskiwanie dojrzałego stosunku do norm obyczajowych i prawnych dzięki możliwości odniesieniu się do nich z pewną dozą dystansu Powstawanie tendencji do mniej emocjonalnego a bardziej realistycznego ustosunkowywania się wobec tego, co powszechnie uznawane jest za złe: zamiast reagować lękiem czy gniewem można np. starać się rozumieć przyczyny zła. CZYNNIKI GROŻĄCE POWSTANIEM TRWAŁEJ NEGATYWNEJ TOŻSAMOŚCI • Zastosowanie zbyt dotkliwej i dalekosiężnej sankcji: tym sposobem zachowanie, które mogło być wyrazem potencjalnie jedynie czasowej tożsamości rodzi konsekwencję w postaci „uwiązania” młodej osoby do negatywnej roli na stałe • Upowszechnianie skrajnie negatywnych wzorców przez media i uprawomocnianie ich: powoduje to wzrost tendencji do uciekania się do skrajnie niebezpiecznych zachowań czasem prowadzących do nieodwracalnych konsekwencji • Społeczna marginalizacja jako następstwo braku dostępności pozytywnych ofert: np. może służyć strukturalne bezrobocie dotykające przede wszystkim ludzi młodych • Dyskryminacja na tle rasowym lub narodowościowym: narzucająca określonym osobom negatywną etykietę np. „brudasa”, „złodzieja”, „lenia”. swobodnie organizująca się całość (wholeness)  granice przepuszczalne, otwartość na „nowe”, elastyczny dystans, równowaga projekcji – introjekcji  heterogeniczność doświadczenia, współistnienie elementów niepodobnych do siebie, ale dobra wewnętrzna organizacja i uporządkowanie doświadczenia, wyraźna hierarchia  wyraźny element centralny, zróżnicowany, dobrze uporządkowany, stabilny system wartości, podatny na modyfikacje EFEKT: spostrzeganie świata jako uporządkowanego  podejmowanie elastycznych decyzji, gotowość do ich modyfikacji przy zmianie warunków działania  trafność decyzji, także w sytuacjach trudnych (gotowość do konsultacji z innymi)  umiejętność kierowania ludźmi, tworzenia warunków do rozwiązywania przez nich konfliktów, duża efektywność pracy takich zespołów  duża gotowość do uczenia się, otwartość na pomysły innych ludzi  umiejętność godzenia własnego interesu i interesów innych ludzi Zaburzenia okresu dorastania • Zaburzenia zachowania • Zaburzenia obsesyjno kompulsyjne Zaburzenia emocjonalne • Zaburzeia odżywiania • Zaburzenia afektywne Pomoc specjalisty Dziękuję za uwagę Dr M.Kuźnik zajęcia przeprowadzone w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego nr WND-POKL.03.03.02-00-022/08 pt. „Nauczyciel przedmiotów zawodowych”, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet III. Wysoka jakość systemu oświaty, Działanie 3.3. Poprawa jakości kształcenia, Poddziałanie 3.3.2 Efektywny system kształcenia i doskonalenia nauczycieli.