Zarządzanie - Notatki - Ekonomia - Część 3, Notatki z Ekonomia

Pobierz Zarządzanie - Notatki - Ekonomia - Część 3 i więcej Notatki w PDF z Ekonomia tylko na Docsity! 25 Aby grupa mogła efektywnie działać, potrzebuje kogoś, kto pełniłby dwie podstawowe funkcje:  związane z zadaniami – rozwiązywanie problemów,  podtrzymujące trwałość grupy – społeczne (np. pośredniczenie w rozstrzyganiu sporów i doprowadzania do tego, aby poszczególne osoby czuły się docenione przez grupę). Style przywództwa – rozmaite wzory zachowań stosowane przez przywódców przy kierowaniu pracownikami i wywieraniu na nich wpływu. Istnieją kierownicy o stylu zorientowanym na zadania (sprawują ścisły nadzór nad pracownikami, aby dopilnować właściwego wykonania zadań) oraz kierownicy o stylu zorientowanym na pracowników. Skala zachowań przywódczych Kierownik podejmuje decyzję i ogłasza ją Kierownik namawia do akceptacji decyzji Kierownik przedstawia pomysł i zachęca do pytań Kierownik przedstawia projekt decyzji, który może ulec zmianie Kierownik przedstawia problem, uzyskuje propozycje i podejmuje decyzję Kierownik określa granice kompetencji, pyta grupę o decyzję Kierownik pozwala podwładnym na działania w granicach ustalonych przez przełożonego Siatka kierownicza – schemat opracowany przez Roberta Blake’a i Jane Mouton do pomiaru względnej troski kierownika o ludzi i o produkcję. Kierowanie zubożone – mała troska o ludzi i o zadania oraz o produkcję. docsity.com 26 Kierowanie klubowe – duża troska o pracowników, a małe zainteresowanie produkcją. Kierowanie autorytarne (autokratyczne) albo zadaniowe – duża troska o produkcję i sprawność działania, a mała o pracowników. Kierowanie zespołowe albo demokratyczne – duża troska zarówno o produkcję jak i o morale oraz zadowolenie pracowników. Kierowanie zrównoważone – przeciętna troska zarówno o pracowników, jak i o produkcję. Sytuacyjne podejście do przywództwa Podejście sytuacyjne to pogląd, ze najodpowiedniejsza do osiągnięcia celów organizacji metoda kierowania może być różna w zależności od sytuacji lub warunków. Teorie sytuacyjne skupiają uwagę na następujących czynnikach:  wymaganiach wynikających z zadań,  oczekiwaniach i zachowaniach kolegów,  cechach, oczekiwaniach i zachowaniach podwładnych,  kulturze i zasadach polityki organizacji. Ewolucyjny model przywództwa Herseya i Blancharda Model przywództwa opisujący, w jaki sposób przywódca powinien dostosowywać swój styl przywództwa w miarę rozwijania się pragnienia osiągnięć u podwładnych, zwiększania ich doświadczenia, umiejętności oraz chęci brania na siebie odpowiedzialności. Model ścieżki do celu Teoria przywództwa podkreślająca rolę przywódcy w wyjaśnianiu podwładnym, w jaki sposób mogą osiągnąć dużą efektywność i związane z nią nagrody. Model Victora Vrooma Style przywództwa: A I – kierownik sam rozwiązuje problem lub podejmuje decyzję, korzystając z informacji dostępnej w danym czasie. docsity.com 29 W poszczególnych przedsiębiorstwach kierownicy dążą do wdrożenia zasad „umowy społecznej” do swoich procesów decyzyjnych i do polityki swojej firmy. Ich decyzje i polityka mogą odzwierciedlać jedną z czterech postaw. 1. Postawa reaktywna – firma reaguje na zagadnienie społeczne dopiero wtedy, kiedy zaczyna ono utrudniać realizację jego celów. 2. Postawa obronna – firma działa tak, aby usunąć zagrożenie. 3. Postawa dostosowawcza – firma dostosowuje się do nakazów państwa i do opinii publicznej. 4. Postawa proaktywna – firma uprzedza żądania, których jej jeszcze nie postawiono. Poziomy zagadnień etycznych w działalności gospodarczej Poziom społeczeństwa – zadajemy pytania dotyczące podstawowych instytucji społeczeństwa (czy pod względem etycznym poprawny jest panujący system społeczny; czy kapitalizm jest sprawiedliwym sposobem, dzielenia zasobów). Poziom interesariuszy (dostawców, klientów, akcjonariuszy) – zadajemy pytania, w jaki sposób firma powinna oddziaływać na grupy zewnętrzne, na które jej decyzje mają wpływ, a także jak interesariusze powinni oddziaływać na firmę. Poziom polityki wewnętrznej – jakiego rodzaju umowa o pracę jest sprawiedliwa, jakie prawa przysługują pracownikom itp. Poziom indywidualny – dotyczy wzajemnego traktowania się ludzi w obrębie danej organizacji. Instrumenty etyki Wartości – to co jest przedmiotem względnie trwałych pragnień, samo w sobie stanowiące dobro. Prawa – uprawnienia do podejmowania przez daną osobę określonych zasad. Obowiązki – zobowiązania do podejmowania określonych działań albo do posłuszeństwa wobec prawa. Normy moralne – zasady zachowań, często przyswajane jako wartości moralne. Wzajemne stosunki między ludźmi Powszechna moralność – zbiór norm moralnych rządzących powszechnymi problemami etycznymi (dotrzymywanie obietnic, unikanie stosowania siły fizycznej, pomoc wzajemna, szacunek dla człowieka, szacunek dla własności). docsity.com 30 12 pytań do sprawdzania decyzji w przedsiębiorstwie z punktu widzenia etyki 1. Czy precyzyjnie zdefiniowałeś problem? 2. Jak zdefiniowałbyś ten problem, gdybyś stał po drugiej stronie? 3. Z czego w ogóle wynikła ta sytuacja? 4. Wobec kogo i wobec czego jesteś lojalny jako człowiek i jako członek korporacji? 5. Jakie są Twoje intencje przy podejmowaniu decyzji? 6. Jak się przedstawiają te intencje w świetle prawdopodobnych skutków? 7. Komu może wyrządzić szkodę Twoja decyzja lub działanie? 8. Czy możesz przed podjęciem decyzji omówić problem z zainteresowanym? 9. Czy jesteś pewny, że Twoja decyzja będzie równie trafna w długim okresie, jak to się wydaje dzisiaj? 10. Czy mógłbyś bez wahania przedstawić swoją decyzję lub działanie Twojemu szefowi, dyrektorowi naczelnemu, radzie nadzorczej, Twojej rodzinie, całemu społeczeństwu? 11. Jakie jest potencjalne symboliczne znaczenie Twojego działania, jeżeli zostanie właściwie zrozumiane? A jeżeli zostanie zrozumiane niewłaściwie? 12. Pod jakimi warunkami zgodziłbyś się na odstępstwo od Twojego stanowiska? Odpowiedzialność społeczna korporacji: podejmowane przez organizację działania w celu wywarcia wpływu na społeczeństwo, w którym ta organizacja istnieje, na przykład udział w dobrowolnych akcjach charytatywnych. Etyka: nauka o prawach i o tym, kto odniesie – lub kto powinien odnieść – korzyści albo poniesie szkody w wyniku określonego działania. Etyka to nauka o wpływie naszych decyzji na innych. Andrew Carnegie – Ewangelia bogactwa (1899) Poglądy oparte na dwóch podstawach: zasadzie miłosierdzia i zasadzie włodarstwa. Obydwie stawiały właścicieli przedsiębiorstw w roli zbliżonej do roli rodziców względem podobnych do dzieci pracowników i klientów, którym brakuje umiejętności działania w najlepiej pojętym interesie własnym. Zasada miłosierdzia: doktryna odpowiedzialności społecznej wymagająca, aby szczęśliwsi członkowie społeczeństwa wspomagali mniej szczęśliwych. Zasada włodarstwa: doktryna wymagająca, aby przedsiębiorstwa i zamożne osoby traktowały siebie wyłącznie jako włodarzy powierzonego im majątku, działających na rzecz całego społeczeństwa. Oświecony interes własny: zdawanie sobie przez organizację sprawy, że w jej własnym interesie jest działanie w sposób, który społeczność uznaje za odpowiedzialny. Keith Davis: istnieje „żelazne prawo odpowiedzialności stwierdzające, iż ci, którzy w długim okresie nie korzystają ze swojej władzy w sposób uznany przez społeczeństwo za docsity.com 31 odpowiedzialny, z czasem prawdopodobnie ją utracą”. Społeczne reakcje korporacji: teoria odpowiedzialności społecznej, skupiająca uwagę raczej na tym, w jaki sposób firmy reagują na zagadnienia społeczne, niż na dążeniu do określenia ich ostatecznej odpowiedzialności wobec społeczeństwa. Robert Ackerman był jednym z pionierów poglądu, że celem dążeń społecznych korporacji powinno być reagowanie, a nie ponoszenie odpowiedzialności. Społeczna efektywność korporacji: jednolita teoria społecznej działalności korporacji, obejmująca jej społeczne zasady, procesy, politykę. W poszczególnych przedsiębiorstwach kierownicy dążą do wdrożenia zasad „umowy społecznej” do swoich procesów decyzyjnych i do polityki swojej firmy. Ich decyzje i polityka mogą odzwierciedlać jedną z czterech postaw. 5. Postawa reaktywna – firma reaguje na zagadnienie społeczne dopiero wtedy, kiedy zaczyna ono utrudniać realizację jego celów. 6. Postawa obronna – firma działa tak, aby usunąć zagrożenie. 7. Postawa dostosowawcza – firma dostosowuje się do nakazów państwa i do opinii publicznej. 8. Postawa proaktywna – firma uprzedza żądania, których jej jeszcze nie postawiono. Poziomy zagadnień etycznych w działalności gospodarczej Poziom społeczeństwa – zadajemy pytania dotyczące podstawowych instytucji społeczeństwa (czy pod względem etycznym poprawny jest panujący system społeczny; czy kapitalizm jest sprawiedliwym sposobem, dzielenia zasobów). Poziom interesariuszy (dostawców, klientów, akcjonariuszy) – zadajemy pytania, w jaki sposób firma powinna oddziaływać na grupy zewnętrzne, na które jej decyzje mają wpływ, a także jak interesariusze powinni oddziaływać na firmę. Poziom polityki wewnętrznej – jakiego rodzaju umowa o pracę jest sprawiedliwa, jakie prawa przysługują pracownikom itp. Poziom indywidualny – dotyczy wzajemnego traktowania się ludzi w obrębie danej organizacji. docsity.com 34 Motywacja – czynności, które powodują, wytyczają i podtrzymują zachowania ludzkie zmierzające w określonym kierunku. Motywowanie – proces kierowniczy polegający na wpływaniu na zachowania ludzi, z uwzględnieniem wiedzy o tym, co powoduje takie, a nie inne postępowanie człowieka. Motywacja i motywowanie odnoszą się do zachowań ludzkich, mieszczących się między dwiema skrajnościami:  działaniami odruchowymi, takimi jak kichnięcie czy mrużenie powiek,  wyuczonymi nawykami, jak na przykład czyszczenie zębów albo charakter pisma. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA DOTYCZĄCE MOTYWACJI I MOTYWOWANIA 5. Powszechnie uznaje się motywację za coś pozytywnego. 6. Motywacja jest jednym z kilku czynników składających się na efektywność danej osoby. Ważne są także takie czynniki, jak uzdolnienia, zasoby i warunki. 7. Występuje niedobór motywacji i trzeba ją okresowo uzupełniać. 8. Motywacja jest narzędziem, za pomocą którego menedżerowie mogą układać stosunki pracy w organizacji. Pracowników motywuje się za pomocą czterech reguł gry 5. Chcemy dotrzymać naszych zobowiązań wynikających z umowy o pracę. 6. Chcemy pozbyć się stałych stanowisk pracy. Chodzi o to, żeby ludzie psychologicznie nie popadali w rutynę wykonywania w kółko tej samej pracy, ale aby zastanawiali się, co chcą osiągnąć w swojej pracy i jak chcą pokierować swoim życiem. 7. Chcemy się pozbyć mentalności pracownika najemnego. Każdy myśli i działa jak właściciel. 8. Chcemy tworzyć bogactwo i dzielić się nim. Efektywność wzrośnie jeśli w organizacji ludzie w coraz większym stopniu będą sobie pomagać. TEORIA POTRZEB Zgodnie z teorią potrzeb człowiek ma motywację, jeżeli jeszcze nie osiągnął określonego poziomu zaspokojenia potrzeb w swoim życiu. Hierarchia potrzeb według Abrahama Maslowa – teoria motywacji, według której ludzi motywuje pięć typów potrzeb uszeregowanych hierarchicznie. Według Maslowa daną osobę motywuje dążenie do zaspokojenia potrzeby dominującej, czyli w danej chwili najsilniej przez nią odczuwanej. docsity.com 35 Potrzeby fizjologiczne Potrzeby bezpieczeństwa Potrzeby przynależności Potrzeby uznania Potrzeby samorealizacji TEORIA ERG Clayton Alderfer 3. Alderfer dzielił potrzeby na trzy kategorie:  egzystencjalne,  dotyczące powiązań (potrzeby związane z innymi ludźmi),  rozwoju (potrzeby osobistej twórczości lub efektywności). 4. Alderfer podkreślał, że kiedy wyższe potrzeby nie są zaspakajane, powracają niższe, choć już wcześniej zostały zaspokojone. Maslow twierdził, że potrzeba już zaspokojona traci zdolność do motywowania zachowań. TRZY POTRZEBY John Atkinson U osób cechujących się motywacją występują trzy podstawowe siły napędowe:  potrzeba osiągnięć,  potrzeba władzy,  potrzeba przynależności, czyli bliskich powiązań z innymi ludźmi. Równowaga tych sił jest różna u poszczególnych osób. DWUCZYNNIKOWA TEORIA MOTYWACJI Frederick Herzberg Czynniki wywołujące niezadowolenie z pracy: wynagrodzenie, warunki pracy, polityka firmy (wszystko to, co wpływa na środowisko pracy). docsity.com 36 Czynniki wywołujące zadowolenie (motywujące): osiągnięcia, uznanie, odpowiedzialność, awanse. TEORIA SPRAWIEDLIWOŚCI Teoria sprawiedliwości – podkreśla rolę, jaką dla efektywności i zadowolenia danej osoby odgrywa przekonanie o sprawiedliwości nagród i kar. Według teorii sprawiedliwości motywacja danej jednostki jest skutkiem odczuwania przez nią zadowolenia z tego, co otrzymuje w zamian za poniesiony wysiłek, proporcjonalnie do tego wysiłku. TEORIA OCZEKIWAŃ David Nadler i Edwar Lawler Według teorii oczekiwań ludzie wybierają określone zachowanie spośród różnych możliwości na podstawie oczekiwań, co mogą uzyskać w wyniku każdego z nich. Założenia dotyczące zachowań ludzi w organizacji:  zachowanie jest wyznaczone przez kombinację czynników występujących u danej osoby i w jej środowisku;  ludzie podejmują świadome decyzje o swoich zachowaniach w organizacji;  ludzie mają odmienne potrzeby, pragnienia i cele;  ludzie dokonują wyboru spośród rozmaitych możliwych zachowań na podstawie oczekiwań, że dane zachowanie doprowadzi do pożądanego wyniku. Główne składniki modelu oczekiwań:  oczekiwania dotyczące wyników zachowań – ludzie spodziewają się pewnych konsekwencji swoich zachowań; te oczekiwania wywierają z kolei wpływ na ich decyzje dotyczące sposobu zachowania się;  wartość (siła motywacyjna) – wynik określonego działania ma określoną wartość, czyli siłę motywacyjną, odmienną dla różnych ludzi;  przewidywania dotyczące wysiłku i efektywności – przewidywany stopień trudności efektywnego działania wpływa na decyzje dotyczące zachowań. Jeżeli to zrobię, to jaki będzie wynik dla mnie? Czy wynik ten jest wart mojego wysiłku? Jakie mam szanse uzyskania wyniku, który będzie dla mnie opłacalny? Poszczególne osoby mają motywację, jeżeli dostrzegają sprzyjającą im kombinację tego, co dla nich jest ważne, i tego, czego oczekują jako nagrody za ich wysiłek. docsity.com