Zbiór zadań z Różnorodności roślin - zadania maturalne., Ćwiczenia z Biologia

Pobierz Zbiór zadań z Różnorodności roślin - zadania maturalne. i więcej Ćwiczenia w PDF z Biologia tylko na Docsity!

RÓŻNORODNOŚĆ ROŚLIN – ZBIÓR ZADAŃ

GŁÓWNE KIERUNKI ROZWOJU ROŚLIN LĄDOWYCH

Zadanie 1 Ryniofity to najpierwotniejsze rośliny lądowe. Najbardziej znanym ich przedstawicielem jest dewońska rynia. Współczesne widłakowe to prawdziwe, żyjące skamieniałości o planie budowy niezmienionym od ponad 300 mln lat. Korzystając z zamieszczonych rysunków, podaj jedną cechę budowy wspólną dla widłaka i rynii. Podaj dwie różnice w budowie między skórką okrywającą części nadziemne a skórką korzenia roślin zielnych. Odpowiedź: − zarodnie umieszczone w szczytowych częściach rośliny / pędu − widlasty / dychotomiczny typ rozgałęzienia pędów TKANKI ROŚLINNE, BUDOWA I FUNKCJE KORZENIA, ŁODYGI I LIŚCI Zadanie 2

Odpowiedź: Zadanie 3 Odpowiedź: Zadanie 4 Odpowiedź:

Odpowiedź: Zadanie 7 Odpowiedź: Zadanie 8 Po zakończeniu wzrostu komórki roślinne się różnicują. W trakcie tego procesu jest budowana wtórna ściana komórkowa, w skład której mogą wchodzić różne substancje wpływające na właściwości ściany komórkowej, takie jak kutyna, lignina lub suberyna.

Podkreśl nazwy tych tkanek roślinnych, których przystosowanie do pełnionej funkcji polega na obecności ścian komórkowych zbudowanych głównie z ligniny. drewno korek kolenchyma łyko miazga sklerenchyma Odpowiedź: Zadanie 8 Na rysunku przedstawiono fragment budowy anatomicznej korzenia. a) Podaj nazwy oraz funkcje tkanek oznaczonych na rysunku literami A i B. b) Spośród cech budowy korzenia widocznych na rysunku podaj jedną, która świadczy o tym, że zilustrowano na nim budowę pierwotną tego organu. Odpowiedź: a) Łyko (pierwotne) / (proto)floem – transport asymilatów / związków organicznych Drewno (pierwotne) / (proto)krylem – transport wody z solami mineralnymi b) Przykłady poprawnej odpowiedzi:

• obecność skórki z włośnikami / skórki / włośników
• naprzemianległy / radialny układ wiązek przewodzących
• występuje śródskórnia i okolnica Zadanie 9

Odpowiedź: Zadanie 11 Cebule tulipanów zimują w gruncie, a wiosną wyrastają z nich liście asymilacyjne i kwiaty. Ogławianie cebulowych roślin ozdobnych jest zabiegiem pielęgnacyjnym polegającym na usuwaniu przekwitniętych kwiatów, ale pozostawianiu liści asymilacyjnych aż do ich zaschnięcia. Latem rośliny wchodzą w stan spoczynku. Aby uzyskać większe cebule, producenci cebul tulipanów ogławiają rośliny już na początku ich kwitnienia. Na poniższej ilustracji przedstawiono pokrój rośliny nieogłowionej i ogłowionej oraz budowę jej cebuli. Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości struktur. a) Wyjaśnij, dlaczego ogławianie tulipanów skutkuje zwiększeniem masy cebul tych roślin. Odpowiedź: Przykładowe rozwiązania:

• Ogławianie roślin cebulowych pozwala na ograniczenie transportu asymilatów do owoców i nasion oraz zwiększenie transportu asymilatów z liści do cebul. Większa zawartość materiałów zapasowych dostarczanych do cebul zwiększa ich wielkość.
• Ogławianie roślin cebulowych pozwala na zwiększenie transportu asymilatów z liści do cebul, co wpływa pozytywnie na ich rozwój. Jest to możliwe dlatego, że roślina nie gromadzi zasobów w nasionach.
• Gdy ogłowi się tulipana, substancje odżywcze, które byłyby zużyte do wytworzenia kwiatów, będą magazynowane w liściach spichrzowych rośliny, przez co cebula tulipana zwiększy swoje rozmiary. b) Podaj nazwę organu rośliny, którego modyfikacją jest piętka cebuli. Odpowiedź: Łodyga

Zadanie 12 Liściokwiat (Phyllanthus) to rodzaj roślin występujących na obszarach tropikalnych i subtropikalnych na całym świecie. Na rysunku przedstawiono pęd liściokwiatu ze zmodyfikowanymi łodygami bocznymi. Liście u tej rośliny mają postać kolczastych łusek. Na podstawie rysunku określ, na czym polega modyfikacja łodyg bocznych u liściokwiatu, i podaj, jaką funkcję pełnią te łodygi. Odpowiedź: Przykładowe odpowiedzi:

• Modyfikacja bocznych łodyg liściokwiatu polega na spłaszczeniu ich, co przypomina liście, które pełnią funkcje asymilacyjne/fotosyntetyczne.
• Łodygi boczne liściokwiatu są spłaszczone i zielone/zawierają chloroplasty i dlatego pełnią one funkcję asymilacyjną. Zadanie 13 Na schematach przedstawiono w uproszczeniu budowę anatomiczną korzenia i łodygi rośliny okrytonasiennej. a) Podaj nazwy tkanek oznaczonych na schematach cyframi 1–4 i określ funkcję tkanki oznaczonej cyfrą 4. Odpowiedź:

• Kłącze kosaćca pozwala na lepsze umocowanie rośliny w glebie.
• Są organami przetrwalnikowymi. MSZAKI – ROŚLINY O DOMINUJĄCYM GAMETOFICIE Zadanie 15 Odpowiedź: Zadanie 16 Poniżej przedstawiono rycinę obrazującą budowę mszaka.

a) Podaj, które pokolenie mszaka jest zdolne do samożywności. Odpowiedź uzasadnij. Odpowiedź: Gametofit, ponieważ posiada on listki zawierające chloroplasty, dzięki czemu jest zdolny do fotosyntezy. Sporofit natomiast czerpie substancje odżywcze od gametofitu. b) Układ listków w gametoficie jest skrętoległy. Wyjaśnij, jaki ma to związek z intensywnością fotosyntezy. Odpowiedź: Skrętoległy układ listków powoduje, że nie blokują sobie nawzajem dostępu do światła. Zwiększa to efektywną powierzchnię asymilacyjną, dzięki czemu wzrasta intensywność fotosyntezy. c) Sporofit mszaków jest odpowiedzialny głównie za rozmnażanie. Wyjaśnij, dlaczego sporofit zwykle obumiera po wysypaniu zarodników. Odpowiedź: Sporofit jest całkowicie uzależniony od gametofitu, ponieważ nie jest w stanie odżywiać się samodzielnie. Zatem po spełnieniu swojej funkcji obumiera, aby nie narażać rośliny na niepotrzebne i nadmierne wydatki energetyczne. Zadanie 17 Schemat: Splątek mchu. W cyklu rozwojowym mchu występuje płożący się po podłożu splątek. Splątki rozwijają się w liczne ulistnione gametofity, dzięki czemu tworzą się zwarte skupiska mchów.

Zadanie 19 Skrzyp polny (Equisetum arvense) jest uciążliwym chwastem na polach i w ogrodach. Wytwarza rozgałęziające się w glebie kłącza, z których wyrastają dwa rodzaje pędów: letnie – zielone, rozgałęzione pędy asymilacyjne, wiosenne – bezzieleniowe, jasnobrązowe pędy zarodnionośne, na których szczytach znajdują się kłosy zarodniowe, zbudowane z tarczowatych sporofili (liści zarodnionośnych). Na spodniej stronie sporofili tworzą się workowate zarodnie, w których po mejozie powstają zarodniki, opatrzone elaterami – krzyżującymi się taśmami, które wykonują ruchy higroskopijne, tzn. zwijają się i rozwijają w zależności od wilgotności środowiska. Zarodniki skrzypu są jednakowe morfologicznie, jednak różnią się fizjologicznie, ponieważ z jednych wyrastają przedrośla żeńskie, z innych – męskie. Przedrośla są łatkowate i samożywne. Na rysunku przedstawiono pęd asymilacyjny skrzypu polnego (1), pęd zarodnionośny (2), tarczowate liście zarodnionośne (3), pojedynczy zarodnik ze zwiniętymi elaterami (4) oraz kilka zarodników opatrzonych rozwiniętymi elaterami (5). a) Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy określ ploidalność (n lub 2n) wymienionych poniżej struktur skrzypu polnego. Odpowiedź: Pęd zarodnionośny: 2n zarodnik: n przedrośle: n pęd asymilacyjny: 2n b) Na podstawie przedstawionych informacji wymień dwa sposoby rozmnażania się sporofitu skrzypu polnego. Odpowiedź: 1 – za pomocą zarodników / przez zarodniki / przez spory 2 – wegetatywnie / za pomocą kłączy Zadanie 20 Na schemacie przedstawiono cykl rozwojowy jednego z gatunków paproci.

a) W odpowiedni prostokąt na schemacie wpisz literę „R” oznaczającą moment zachodzenia mejozy. Odpowiedź: b) Wymień nazwy organów płciowych oznaczonych na schemacie cyframi 1 i 2. Odpowiedź: 1 - rodnia 2 - plemnia c) Podaj, w jaki sposób u paproci są przekazywane gamety męskie podczas rozmnażania płciowego: uwzględnij budowę plemników i środowisko, w którym ten proces zachodzi. Odpowiedź: Plemniki posiadają wici, za pomocą której przemieszczają się w wodzie do rodni / przedostają się do rodni się aktywnie, poruszając się w wodzie za pomocą wici. Zadanie 21 Na schemacie przedstawiono cykl rozwojowy paprotki zwyczajnej (Polypodium vulgare).

Odpowiedź: Rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od wody poprzez wykształcenie łagiewki pyłkowej. Wykształciły również rozbudowany system korzeniowy, w postaci korzenia głównego i licznych korzeni bocznych, zbierający wodę z głębokich warstw gleby. Jako pierwsze wykształciły nasienie, jako organ przetrwalnikowy, mogący przetrwać niekorzystne warunki środowiska. Zadanie 23 Odpowiedź: Zadanie 24

Odpowiedź: Zadanie 25 Odpowiedź: Zadanie 26 Odpowiedź:

Zadanie 29 Na rysunku przedstawiono budowę kwiatu pewnego gatunku rośliny okrytonasiennej. I. Poniższym opisom (1.–3.) przyporządkuj odpowiednie elementy budowy kwiatu wybrane z rysunku (A–E). Odpowiedź: 1.Elementy okwiatu A i B

2. Struktura, w której powstają mikrospory C
3. Struktura, z której powstaje owocnia D II. Określ, czy przedstawiony kwiat jest obupłciowy, czy – jednopłciowy. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do jego budowy. Odpowiedź: Jest to kwiat obupłciowy, ponieważ ma słupek (żeński organ płciowy) i pręciki (męskie organy płciowe). III. Wyjaśnij, dlaczego w barwnych i pachnących kwiatach najczęściej wytwarzany jest lepki pyłek. W odpowiedzi uwzględnij znaczenie adaptacyjne wymienionych cech: zarówno kwiatu, jak i pyłku. Odpowiedź:
   • Barwne i pachnące kwiaty przywabiają owady, a lepki pyłek przyczepia się do ich ciała i może być przeniesiony na słupek kwiatu innej rośliny. Lub

• Jest to przystosowanie do zapylania przez zwierzęta – zapach i barwa je przywabiają, a lepki pyłek przyczepia się do ich ciała i jest przenoszony na inne kwiaty. Zadanie 30 Gorczyca biała (Sinapis alba) to uprawiana w Polsce roślina zielna z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Liczba chromosomów w komórkach somatycznych gorczycy wynosi 2n = 24. W nasionach gorczycy białej występuje związek organiczny – synalbina, z której w wyniku hydrolizy uwalniają się olejki gorczyczne. Związki te hamują kiełkowanie i wzrost siewek niektórych innych gatunków roślin. W czasie owocowania gorczyca biała jest rośliną trującą dla zwierząt, np. u koni i bydła olejki gorczyczne powodują stany zapalne błon śluzowych.

Uzupełnij tabelę – wpisz liczbę chromosomów znajdujących się w komórkach podanych struktur owocu gorczycy. Odpowiedź: 24, 24, 36 Zadanie 31 Pełnik europejski (Trollius europaeus) to roślina zielna występująca głównie na mokrych łąkach, przy brzegach strumieni oraz w wilgotnych lasach liściastych. Mimo że roślina produkuje dużo nasion, rzadko spotyka się siewki w sąsiedztwie kęp pełnika, gdyż ich rozwojowi nie sprzyja konkurencja ze strony innych gatunków łąkowych. Odsłanianie gleby wokół kęp pełnika sprawia, że łatwiej zachodzi kiełkowanie jego nasion. Stanowiska pełnika chroni się także poprzez regularne koszenie łąk, co zmniejsza udział gatunków ekspansywnych, takich jak np. pokrzywa zwyczajna lub ostrożeń polny. W Polsce pełnik jest objęty ochroną gatunkową. Kwiaty pełnika są okazałe, żółte i zapylane głównie przez kilka gatunków muchówek z rodzaju Chiastocheta. Muchówki wchodzą do kwiatu, gdzie zjadają pyłek i nektar. W kwiecie dochodzi też do kopulacji tych owadów i składania jaj. Wylęgające się larwy wgryzają się do słupków i wyjadają tam część zawiązków nasion. Przed przepoczwarzeniem larwy wydostają się z kwiatów i spadają na powierzchnię gleby. Na poniższych ilustracjach przedstawiono pokrój ogólny pełnika oraz – w powiększeniu – typowy liść łodygowy. Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3. Pełnik europejski należy do klasy roślin