Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej - Notatki - Historia, Notatki z Historia

Pobierz Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej - Notatki - Historia i więcej Notatki w PDF z Historia tylko na Docsity! Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej tworzą 4 kraje: Anglia, Walia, Szkocja i Irlandia Północna wraz z należącymi do nich wyspami. Common law i źródła prawa konstytucyjnego. Zjednoczone Królestwo nie ma konstytucji w znaczeniu uroczystego w swej formie aktu ustrojodawczego (nie ma konstytucji pisanej). Nie oznacza to jednak, że nie ma konstytucji w znaczeniu materialnym odnoszonym do norm regulujących problematykę ustroju państwa. Normy te mogą mieć charakter: - Normy prawa stanowionego- Wśród aktów prawa stanowionego znajdują się dokumenty wielu epok historycznych, np. Wielka Karta Wolności, ustawy regulujące prawo wyborcze, - Normy prawa powszechnego(common law)- mają charakter prawa precedensowego. Prawo powszechne ma nieco mniejsze znaczenie dla ustroju państwa, niż prawo ustawowe. Termin common law pojawił się w Anglii po podboju normandzkim i oznaczał prawo tworzone przez królewskich urzędników. Od końca XV w rozwijał się inny system prawa tworzony w orzecznictwie Sądu Kanclerskiego.Teraz common law znaczyło wszystko co nie było prawem sądów. Konkurencyjność obu systemów trwała do uchwalenia ustawy o sądownictwie w 1873r. Od tego czasu sądy mogły stosować normy jednego i drugiego systemu prawa. Obecnie określenie common law obejmuje oba rywalizujące dotąd systemy. Przez common law rozumiemy prawo powszechne, prawo dla każdego. Cammon law to wszystko co nie jest prawem stanowionym. Jest to prawo tworzone na podstawie orzeczeń sądowych. - Konwenanse konstytucyjne, czyli normy zwyczajowe, które nie są prawem tzn, nie mogą być egzekwowane w sądach, ale mogą być tam przywoływane lub uznawane w inny sposób. - Opinie wybitnych autorytetów, takich jak Dicley, Blackstone, – podobnie jak w przypadku konwenansów. Rola parlamentu w historii Anglii i geneza gabinetu. Na ustrój państwa składają się instytucje o nieprzerwanej historii sięgającej średniowiecza. Najstarszą z nich nie licząc monarchii, jest parlament. Już w XIV w był organem władzy państwowej. Parlament angielski wcześnie stał się organem równym monarsze w zakresie ustawodawca i rozwinął formy kontroli królewskich doradców. Zaczęto wykorzystywać procedurę impeachmentu do usuwania królewskich doradców. Impeachment to określenie postępowania o charakterze sądowym w parlamencie, gdzie jedna izba, ta którą kiedyś nazywano niższą wnosi oskarżenie, a izba wyższa występuje w roli trybunału. Impeachment nie był procedurą najwygodniejszą dla parlamentu, ponieważ trzeba było udowodnić popełnienie przestępstwa, a monarcha mógł zastosować prawo łaski lub rozwiązać parlament przed zakończeniem procesu. Impeachment spełniał ważną rolę w kształtowaniu systemu parlamentarno – gabinetowego, ograniczając swobodę działania ministrów i przyczyniając się do uznania zasady ich politycznej odpowiedzialności przed parlamentem. Walka parlamentu o kontrolę nad królewskim doradcami osłabiła pozycję Tajnej Rady. To nieformalne ciało zbierało się nieregularnie i nie posiadało określonych kompetencji. Parlament z powodu tajemnicy obrad nie mógł sprawować nad nim kontroli , nie wiedząc którego z doradców winić za określone decyzje. Instytucję gabinetu uznał parlament w XVII w. Monarcha zaczął powoływać członków gabinetu tak by tworzyli zespół mający poparcie większości w parlamencie. Na początku XVIII w nastąpił upadek politycznego znaczenia Tajnej Rady, wzrosła natomiast pozycja gabinetu. Wybory do Izby Gmin. Wybory odbywają się siedemnastego dnia od rozwiązania parlamentu nie licząc weekendów i dni światecznych. Parlament brytyjski nie ma dokładnie określonej kadencji, nie może jednak trwać dłużej niż 5 lat. Monarcha za radą premiera może rozwiązać parlament w każdym czasie. Wybory odbywają się w okręgach jednomandatowych, system wyborczy większościowy. Nie można zrzec się mandatu. Można przestać być posłem tylko wtedy gdy staje się na czele innego urzędu państwowego. Wybory dodatkowe są w sytuacji gdy posłowie odchodzą z parlamentu lub umierają. Czynne prawo wyborcze mają osoby, które ukończyły 18 lat, mieszkają w Zjednoczonym Królestwie i są obywatelami Zjednoczonego Królestwa. Prawo głosowania mają także obywatele mieszkający za granicą, ale tylko w ciągu 15 lat od opuszczenia kraju. Nie mogą głosować do Izby Gmin członkowie Izby Lordów, a także osoby przebywające w zakładach karnych. Po spełnieniu formalności można głosować za pośrednictwem poczty, a w szczególnych sytuacja życiowych przez pełnomocnika. Bierne prawo wyborcze mają osoby które ukończyły 21 lat i są obywatelami Zjednoczonego Królestwa.. Nie mogą zasiadać w Izbie Gmin: członkowie Izby Lordów, dłużnicy uznani przez sąd za bankrutów, osoby skazane i odbywające karę co najmniej 12 miesięcy więzienia, osoby winne korupcji, dotknięte chorobą psychiczną. Nie można piastować mandatu zajmując stanowiska np. sędziów, wojskowych, policjantów. Aby móc kandydować trzeba uzyskać poparcie dziesięciu wyborców z danego okręgu i wpłacić kaucję 500 funtów. Zasada suwerenności parlamentu – kompetencje parlamentu są nieograniczone,- nie ma takiego prawa, którego parlament nie mógłby uchwalić lub zmienić, - nikt, nie wyłączając sadów nie może ogłaszać ustawy parlamentu za nieważną. Kompetencje i skład Izby Lordów Od 1911r ograniczono ustawodawcze kompetencje Izby Lordów:- ustawy uznane przez Spikera Izby Gmin za mające charakter finansowy stają się prawem już po miesiącu od przesłania do Izby Lordów , bez względu na to , czy ta zaakceptuje projekt czy nie. - wszystkie inne ustawy za wyjątkiem tych przedłużających kadencję parlamentu, mogą stać się prawem bez zgody Izby Lordów, jeśli zostaną uchwalone przez Gminy na dwóch sesjach, a między czytaniami na sesjach nie upłynął rok. Ustawodawcze kompetencje Izby Lordów sprowadzają się tylko do prawa weta z wyłączeniem ustaw o charakterze finansowym. Od początku w Izbie Lordów obok osób świeckich zasiadali duchowni. W 1958r. monarcha otrzymał prawo dożywotniego powoływania w jej skład mężczyzn i kobiet zasłużonych na polu nauki, polityki, służby wojskowej, sztuki, administracji itp. Po zmianach w 1958 r. skład Izbę Lordów tworzą:- lordowie duchowni, są jedynymi członkami, którzy nie zasiadają w Izbie aż do śmierci, a tracą przywilej po przejściu na emeryturę, - parowie dziedziczni, posiadający różne tytuły szlacheckie, do tej grupy należy 5 parów – członków najbliższej rodziny królewskiej,- parowie dożywotni (zasłużeni)- lordowie prawa powoływani dożywotnio do pełnienia funkcji sędziowskich, po przejściu na emeryturę pozostają członkami Izby. Obecnie w Izbie Lordów zasiada ponad 700 osób. Spiker i rola partii w Izbie Gmin Przewodniczącym i główną postacią w Izbie Gmin jest Spiker. Spikera wybiera się spośród członków partii rządzącej, ale po wyborze rezygnuje on z członkostwa partii i stara się tak sprawować urząd aby być zawsze bezstronnym. Spiker raz wybrany sprawuje urząd aż do emerytury. Spiker decyduje w parlamencie o kolejności mówców, rozstrzyga wnioski formalne, dysponuje różnymi możliwościami skracania postępowania i kształtowania porządku obrad. Poza posiedzeniami decyduje między innymi o finansowym charakterze projektu ustawy, powołuje przewodniczących niektórych komisji, zarządza wybory uzupełniające. Nie bierze udziału w dyskusji i głosowaniu. Drugą osobą w Izbie jest Lider Izby Gmin mianowany spośród posłów przez premiera i zasiadający w gabinecie, jego zadaniem jest czuwanie nad realizacją rządowego programu ustawodawczego w Izbie. Whip – dba o dyscyplinę partyjną, czuwa nad zapewnieniem większości w czasie głosowania. W obu partiach jest po kilkunastu whipów, którzy zapewniają kontakty ze swymi posłami. Organizacja pracy parlamentu.