Rimsko pravo 3--Skripta-Pravni - Univerzitet u Tuzli, Rezime od Rimsko pravo

Preuzmite Rimsko pravo 3--Skripta-Pravni - Univerzitet u Tuzli i više Rezime u PDF od Rimsko pravo samo na Docsity! V E R B A L N I K O N T R A K T I F o rm al n o - s ve ča n im iz g o va ra n je m r ije či , A b st ra kt n S L U Ž I Z A N A S T A JE S T IP U L A T IO O sn iv a n je o b ve za ( p la ća n je k u p o vn in e , p o vr a t za jm a ), S ve ča n im p ita n je m b u d u će g v je ro vn ik a ( st ip u la to r) i n e p o sr e d n Je d n o st ra n o o b ve zu ju ći k o n tr a kt s tr ic ti iu ri s, u g o va ra n je m ir a za , ko d n a sl je d n o g p ra va . su kl a d n im o d g o vo ro m d u žn ik a ( p ro m is so r) . Is p rv a a p st ra kt n a o b ve za je r n ije m o ra la n a vo d iti p ra vn i r a zl o g B io je o b ič a j d a s e u z st ip u la ci ju s a st a vl ja p is m e n a is p ra va o b ve ze ( C a u sa ), a u J u st in ija n u k a u za ln a ( n iš ta va b e z ca u se ) (c a u tio ) sa s a d rž a je m s tip u la ci je , ko ja je p rv o s lu ži la k a o d o ka z o iz vr še n o j s tip u la ci ji a k a sn ije je n a d o m je št a o i sa m u s tip u la ci ju D O T IS D IC T IO N e p o st o ji za J u st in ija n a v iš e je r je t a d s va ko n e fo rm a ln o o b e ća n je O b e ća n je m ir a za O b e ća n je m ir a za je d n o st ra n im iz g o va ra n je m f o rm u le , u z m ir a za p o st a lo u tu ži vo . n a zn a ku m ir a zn ih p re d m e ta . P R O M IS S IO IU R A T A L IB E R T I P ri se g a o sl o b o đ e n ik a b iv še m g o sp o d a ru n a p o d a va n ja i sl u žb e . P ri se g o m o sl o b o đ e n ik a n a ko n m a n u m is ije L IT E R A L N I K O N T R A K T I F o rm al n o - o d re đ en o m p is m en o m f o rm o m N O M E N T R A N S S C R IP T IC IU M ( E X P E N S IL A T IO ) Je d n o st ra n a o b ve za n a p la te ž o d re đ e n e n o vč a n e s vo te ( ve ći n o m U p is iv a n je m u v je ro vn ik o vu b la g a jn ič ku k n jig u ( C o d e x a cc e - Je d n o st ra n o o b ve zu ju ći k o n tr a kt s tr ic ti Iu ri s, s a m o z a r im lja n e . ko d Z a jm a ) p ti e t e xp e n si ) ko ju je o b ič n o v o d io p a te r fa m ili a s u p is iv a ju ći tu k re ta n je i st a n je n o vc a . N o m in a A rc ar ia - u p is u is tin u is p la će n e s vo te ( n p r. k o d Z a jm a ), o b ve za n e n a st a je s a m im u p is o m v e ć p ra ti ka o d o ka z p ra vn i p o sa o ko ji se n a n ju n a d o ve zu je ( n p r. z a ja m sk a p o g o d b a ). N o m in a T ra n ss cr ip ti ci a - o b ve za n a st a je s a m im u p is o m , b e z o b zi ra je li Z a ja m u is tin u is p la će n . C H IR O G R A P H A I S Y N G R A P H A E P is m e n i k o n tr a kt u o b lik u z a d u žn ic e g d je d u žn ik p ri zn a je s vo ju Z a P e re g ri n e . A p st ra kt n a o b ve za ( Z a ja m n e m o ra b iti is p la će n ). o b ve zu iz f ik tiv n o g z a jm a . Z a m je n ila g a S tip u la ci ja k a d s e c iv iln o p ra vo p ro ši ri lo n a c j. ca rs tv C h ir o g ra p h a - ko n ci p ir a n a s u b je kt iv u p rv o m li cu g d je d u žn ik p ri z L is tin e s a st a vl je n e u p rv o m li cu . S yn ag ra p h ae - u t re će m li cu p re d s vj e d o ci m a . L is tin e s a st a vl je n e u t re će m li cu p re d s vj e d o ci m a . R E A L N I K O N T R A K T I N ef o rm al n o - p re d aj o m s tv ar i u im o vi n u O b ve zn ik a n as ta je o b ve za d a vr at i, K au za ln i, Iu ri s G en ti u m M U U T U M ( Z A JA M ) d a va n je Z a jm a i n je g o vo v ra ća n je . Z a jm o d a va c p u te m T ra d ic ije p re d a je u v la sn iš tv o Z a jm o p ri m cu Je d n o st ra n o o b ve zu ju ći k o n tr a kt s tr ic ti iu ri s. n o va c ili d ru g e Z A M JE N JI V E s tv a ri s u g la vk o m d a m u o va j v ra ti je d n a ku k o lič in u s tv a ri is te v rs te i ka kv o će ( n e n e št o d ru g o i n e tu is tu s tv a r ko ju je i p ri m io ). D u žn ik iz d a je Z a jm o d a vc u z a d u - žn ic u k o ja s lu ži z a jm o d a vc u k a o d o ka z d a je z a ja m iz ru či o . F ID U C IJ A F id u ci a c u m C re d ito re - r a d i o si g u ra n ja v je ro vn ik o ve t ra žb in e d u žn ik F id u ci ja rn i u g la va k u z M a n ci p a ci ju il i I n iu re c e ss iju ( ko jim a s e Is p rv a n e u tu ži v i z a vi st a n s a m o o d f id u ci ja re va p o št e n ja . p re n o si n a n je g a v la sn iš tv o s tv a ri s u g la vk o m d a m u o va j v ra ti o p e t. p re n o si lo v la sn iš tv o s tv a ri ) g d je s e s tje ca te lj (f id u ci ja r) o b ve zu K a sn ije s e o d va ja o d m a n ci p a ci je i in iu re C e ss ije i p o st a je s a m o s- F id u ci a c u m A m ic o - u s vr h u p o h ra n e il i p o ra b e . d a ć e v la sn iš tv o s tv a ri r e m a n ci p a ci jo m il i i n iu re c e ss ijo m ta la n k o n tr a kt k o ji je u tu ži v. N e st a je n e st a n ko m m a n ci p a ci je i ce ss ij p re n ije ti o p e t n a tr a g n a o tu đ iv a o ca ( fid u ci ja ra ) ka d s e is p u n i a z a m je n ju ju g a p ig n u s, h ip o te ka , d e p o si tu m , co m m o d a tu m . d o g o vo re n a s vr h a . (D E P O S IT U M ) O S T A V N A P O G O D B A , P O H R A N A ču va n je , p o h ra n a D e p o n e n t p re d a je d e p o zi ta ru p o kr e tn e s tv a ri s u g la vk o m d a ih D vo st ra n o o b ve zn i u g o vo r, p re m a n a če lu I u d ic ia B o n a e F id e i b e sp la tn o č u va i n a z a h tje v ili p o is te ku u g o vo r. r o ka p o vr a ti, U K la si čn o m p ra vu p o g o d b a m o ra b iti b e sp la tn a . za je d n o s p ri ra št a je m i p lo d o vi m a . U J u st in ija n a , n e m o ra b iti b e sp la tn a . P o st o ja le s u i tr i p o se b n e v rs te d e p o zi ta s a p o se b n im p ra vi lim : D e p o si tu m M is e ra b ile - p o se b n a p re to rs ka a kc ija i za št ita d e p - o n e n ta k a d a je d e p o zi t u či n je n p ri t e šk im n e p o g o d a m a , je r o vd e RIMSKO PRAVO III PARCIJALA n e p o st o ji sl o b o d n i i zb o r p o vj e rl jiv e o so b e . D e p o si tu m I rr e g u la re - u p o h ra n u s e m o g a o d a ti n o va c i d ru g e za m je n jiv e s tv a ri a č u va r ih s m ije u p o tr ije b iti i p o vr a tit i j e d n a ku sv o tu o d n . ko lič in u i vr st u s tv a ri . S e kv e st ra ci ja - V iš e o so b a p re d a je s tv a r se kv e st ru u p o h ra n u s tim e d a je o va j i m a iz ru či t sa m o p o d o d re đ e n im u sl o vi m a , n p r. ko d p a rn ic e o n o m k o p o b je d i u p a rn ic i. C O M M O D A T U M ( P O S U D B A ) P o su d b a s tv a ri n a b e sp la tn u u p o tr e b u P o su d ila c p re d a je p o su d o vn ik u n e p o tr o šn u s tv a r (p o kr e tn u il i D vo st ra n o o b ve zn i u g o vo r, p re m a n a če lu I u d ic ia B o n a e F id e i n e p o kr e tn u ) n a b e sp la tn u u p o tr e b u , s tim e d a je v ra ti n a ko n o d re đ e n o g v re m e n a il i u p o tr e b e s a p ri ra št a je m i p lo d o vi m a . K a o i ko d d e p o zi ta , p o su d ila c n e m o ra b iti v la sn ik n i p o sj e d n ik st va ri , st va r m o že d ru g o m e p o su d iti i n a ja m n ik . P IG N U S ( R U Č N O -Z A L O Ž N A P O G O D B A ) P re d a ja s tv a ri u Z a lo g r a d i o si g u ra n ja v je ro vn ik o ve t ra žb in e D u žn ik p re d a je v je ro vn ik u s tv a r (p o kr e tn u il i n e p o kr e tn u ) u D vo st ra n o o b ve zn i u g o vo r, p re m a n a če lu I u d ic ia B o n a e F id e i Z a lo g r a d i o si g u ra n ja v je ro vn ik o ve t ra žb in e s t im e d a o va j v ra ti ka d p re st a n e z a lo žn o p ra vo . V je ro vn ik u p ri p a d a n a t o j s tv a ri p ra vo n a p o sj e d ( Iu s P o ss id e n d i) z a št ić e n o in te rd ik tim a . P ig n u s Ir re g u la re - u z a lo g s e m o g a o d a ti n o va c i d ru g e za m je n jiv e s tv a ri a v je ro vn ik ih s m ije u p o tr ije b iti i p o vr a tit i j e d n a ku sv o tu o d n . ko lič in u i vr st u s tv a ri ( o vd e v je ro vn ik u p ri p a d a i vl a sn iš tv o n a d s tv a ri ). K O N S E N U Z A L N I K O N T R A K T I N ef o rm al n i p ak tu m i u zd ig n u ti u r ed k o n tr ak at a D vo st ra n o o b ve zn i u g o vo r, p re m a n a če lu I u d ic ia B o n a e F id e i O b ve za n as ta je s p o ra zu m o m ( co n se n su s) n a b ilo k o ji n ač in N jim a s u s e m o g li sl u ži ti i p e re g ri n i. K U P N JA , K U P O P R . P O G O D B A ( E M P T IO V E N D IT IO ) P ra vn i r a zl o g ( ca u sa ) za p re n o s st vr i ( p re d m e ta i ci je n e ) T ra d ic ijo m V e n d ito r o b e ća je E m p to ru p re p u st iti n e ku s tv a r, a E m p to r o b e - D vo st ra n o o b ve zn i u g o vo r, p re m a n a če lu I u d ic ia B o n a e F id e i ća je V e n d ito ru p la tit i o d re đ e n u s vo tu n o va ca k a o k u p o vn in u . S tr a n ke s e m o ra ju s p o ra zu m je ti o P re d m e tu i o C ije n i. S a m o m p o g o d b o m s e n a k u p ca n e p re n o si v la sn iš tv o n iti p o s- S tv a ri m o ra ju b iti R e s in C o m m e rc io i O tu đ iv e ( tje le sn e i n e tje le sn e , je d s tv a ri , n e g o s a m o n a st a je o b ve za d a s e is p u n e d u žn o st i, p o kr e tn e i n e p o kr e tn e ). o d n o sn o p ra vn i r a zl o g ( ca u sa ) za p re n o s st va ri ( T ra d ic ijo m ). C ije n a m o ra : sa st o ja ti se iz n o vc a , O d re đ e n a , O zb ilj n o m iš lje n a , te S a m p re n o s st va ri i n o vc a d o g a đ a s e T ra d ic ijo m . p o J u st in ija n u n e m a n ja o d p o la p ra ve v ri je d n o st i ( u K la si ci n e ), . U z ku p n ju m o g li su s e u g o vo ri ti i n e fo rm a ln i u g la vc i ( p a ct u m ): L e x C o m m is so ri a - p ro d a va la c si p ri d rž a va p ra vo o d st u p iti o d u g o vo ra a ko k u p a c n a v ri je m e n e is p la ti ku p o vn in u . In D ie m A d d ic tio - k u p n ja p o d p ri d rž a je m b o lje g k u p ca , d a s e d o o d re đ e n o g r o ka n e će n a ći b o lji k u p a c. P a ct u m D is p lic e n tia e - k u p n ja n a p ro b u g d je k u p a c im a p ra vo u n u ta r o d re đ e n o g r o ka o d u st a ti o d k u p n je a ko m u s e n e s vi đ a . P a ct u m d e R e tr o e m e n d o - p ri d rž a j n a za d ku p n je . P a ct u m d e R e tr o ve n d e n d o - p ri d rž a j n a za d p ro d a je . P a ct u m P ro m is e o s - p ri d rž a j p ra va p rv o ku p a , g d je p ro d a va c im a p ra vo p rv i d a k u p i s tv a r a ko b i k u p a c je h tje o p ro d a ti. N A JA M , N A JA M N A P G D B A ( L O C A T IO C O N D U C T IO ) n a ja m , za ku p , u g o vo r o s lu žb i, u g o vo r o d je lu . N a ja m i Z a ku p ( L o ca tio C o n d u ct io R e i) - s va ka n e p o tr o šn a s tv r D vo st ra n i u g o vo r, u vj e k n a p la ta n , p o I u d ic ia B o n a e F id e i. Je d n a s tr a n ka o b ve zu je s e z a o d re đ e n u n o vč a n u n a p la tu p re p u st iti d ru g o j s tr a n ci n a k o ri št e n je o d re đ e n u s tv a r. U g o vo r o S lu žb i ( L o ca tio C o n d u ct io O p e ra ru m ) - sa m o r u čn i r a d Je d n a s tr a n ka o b ve zu je s e z a o d re đ e n u n o vč a n u n a p la tu d a ti d ru g o j s tr a n ci n a r a sp o la g a n je s vo ju r a d n u s n a g u . U g o vo r o D je lu ( L o ca tio C o n d u ct io O p e ri s) - p re d m e t je d je lo Je d n a s tr a n ka o b ve zu je s e z a o d re đ e n u n o vč a n u n a p la tu A ct io C o m m o d a ti D ir e ct a - p ro tu za h tje v n a n a kn a d u š te te i iz d a ta ka . A ct io C o m m o d a ti C o n tr a ri a - z a h tje vi n a n a kn a d u in d ir e kt n ih t ro šk o va o ko o d rž a va n ja s tv a ri k o je je d u ža n v je ro vn ik n a d o kn a d iti , je r re d o vn e t ro šk o v n a d o kn a đ u je d u žn ik . D u žn ik o d g o va ra z a s va ku k ri vn ju i p ro p a st s tv a ri . A ct io P ig n e ra tic ia C o n tr a ri a - p ro tu za h tje v n a n a kn a d u š te te i iz d a ta ka . A ci tio P ig n e ra tic ia D ir e ct a - z a h tje v n a p o vr a t st va ri č im p re st a n e z a lo žn o V je ro vn ik je d u ža n č u va ti st va r i o d g o va ra z a s va ku k ri vn ju . p ra vo , ka o i za h tje v n a v iš a k o d p ro d a je n a ko n n a m ir e n ja d u žn ik a a ko je za lo g p ro d a t. A ct io V e n d iti A ct io E m p ti K u p če va o b ve za : P la tit i K u p o vn in u , P re u ze ti ku p lje n u s tv a r. P ro d a vč e va o b ve za : Č u va ti i o d g o va ra ti za s tv a r d o p re d a je , Iz ru či ti je E xc e p tio D o li - a ko k u p a c n ije p la tio ku p cu t j. p ri b a vi ti m u m ir n i p o sj e d s tv a ri ( d a m u je n ik o n e m o že o d u ze ti re vi n d ik a ci jo m ), O d g o va ra ti za E vi kc iju n a ko n p re d a je ( a ko k u p cu n e ko st va r o d u zm e - a li n e i p o ku ša o d u ze ti - re vi n d ik a ci jo m ), O d g o va ra ti za sk ri ve n e m a n e n a ko n p re d a je . E xc e p tio D o li - a ko p ro d a va c n ije iz ru či o s tv a r ku p cu . A ct io L o ca ti - p ri p a d a z a ku p o d a vc u ( lo ka to ru ) A ct io C o n d u ct i - p ri p a d a z a ku p cu ( ko n d u kt o ru ). K o n d u kt o ro va o b ve za : P la tit i n a ja m n in u , S tv a r ču va t i u p o tr e b lja va t p ri m je - L o ka to ro va o b ve za : P re d a ti st va r i o m o g u ći ti p o ra b u , U zd rž a va t je u p o tr e re n o , M o že z b o g n e p o g o d a t ra ži t o tp u st il s m a n je n je i d a ti st va r u p o d n a jm . b lji vo m i p la ća ti d a će , Ja m či t za m ir n u p o ra b u . A ct io L o ca ti - p ri p a d a o n o m k o ji iz d a je s vo ju r a d n u s n a g u ( lo ka to ru ). A ct io C o n d u ct i - p ri p a d a o n o m k o u n a jm lju je t u đ u r a d n u s n a g u . K o n d u kt o r d u ža n : P la tit . L o ka to r o b ve za n : o b a vl ja ti ra d p o u p u ta m a i u g o vo ru , R a d it o so b n o . U g o vo r p re st a je lo ka to ro vo m s m rć u . A ct io L o ca ti - p ri p a d a n a ru či o cu d je la ( lo ka to ru ). A ct io C o n d u ct i - p ri p a d a iz vr ši o cu d je la ( ko n d u kt o ru ). K o n d u kt o r o b ve za n : D je lo iz vr ši t i n a v ri je m e p re d a t, O d g o va ra z a s va ku L o ka to r o b ve za n : P la tit . kr iv n ju i st ru čn u n e sp o so b n o st i kr iv n ju p o m o ćn ik a . O b ve za n e p re st a je sm rć u k o n d u kt o ra v e ć p re la zi n a n je g o ve n a sl je d n ik e . A ct io p ro S o ci o A ct io p ro S o ci o A ct io M a n d a ti D ir e ct a A ct io M a n d a ti C o n tr a ri a A ct io P ra e sc ri p tis V e rb is A ct io P ra e sc ri p tis V e rb is A ct io d e P e cu n ia C o n st itu ta E xc e p tio A ct io R e ce p tic ia E xc e p tio A ct io in F a ct u m E xc e p tio A ct io in F a ct u m E xc e p tio C o n d ic tio e x L e g e