łacina koniugacja 1 i 2, Notatki z Biologia

Pobierz łacina koniugacja 1 i 2 i więcej Notatki w PDF z Biologia tylko na Docsity!

Lectio – 17. Argumentum: Czasowniki koniugacji I i II Terminologia:  Indicativus - tryb oznajmujący / Infinitivus - bezokolicznik / Imperativus

• tryb rozkazujący  Praesens (G.sg. praesentis) - czas teraźniejszy  Activum (G.sg. activi) - strona czynna 1. Koniugacja 1 A). Przykłady:  am o , ama-re - kochać***  cant o , canta-re - śpiewać  narr o , narra-re - opowiadać *** (str. 22)  labor o , labora-re - pracować  aegrot o , aegrota-re - chorować  cur o , cura-re - leczyć  cogit o , cogita-re - myśleć Forma podstawowa czasownika = 1) 1sg (ja) =amo 2). Bezokolicznik =amare Temat czasownika uzyskujemy przez odcięcie od bezokolicznika końcówki - RE; np. ama-re, tzn. temat = ama- B). Definicja Do koniugacji 1 należą czasowniki, których  temat kończy się na –a  bezokolicznik kończy sie na – are  1sg kończy się na - o

Wzór odmiany Temat+ końcówki Singularis Pluralis -o -s -t -mus -tis -nt amo , ama-re (temat: ama-) Singularis pluralis 1p. Amo 2p. Ama- s 3p. Ama- t 1p. Ama-mus 2p. Ama-tis 3p. Ama-nt IMPERATIVUS – tryb rozkazujący 2sg (tu) - temat; Ama! (kochaj!) 2pl (vos) temat + TE; ama-TE! (kochajcie!) Ora et labora! - Módl sie i pracuj! Cogito ergo sum - Myślę, więc jestem (Kartezjusz)

2. Koniugacja 2 A). Przykłady czasowników koniugacji 2:  Sedeo, sedē -re - siedzieć  *Video, vidē -re - widzieć  Rideo, ridē -re - śmiać sie  Doleo, dolē -re - cierpieć  Doceo, docē -re - uczyć (kogoś), nauczać  Studeo, studē -re - uczyć się  Debeo, debē -re - być winnym, musieć 1 sg / bezokolicznik

e. Doletis - (doleo, dolere) ; indicativus praesentis activi; 2 pl; cierpicie f. Narrare - ( narro, narrare ); bezokolicznik = i- nfinitivus; opowiadać g. Cura - ( curo, curare ); tryb rozkujący - 2sg – lecz! Medice, cura te ipsum! - Lekarzu, ulecz się sam! Zadanie domowe: Przetłumacz:

1. Kocha – 3sg – ama t ; (amo, ama-re),
2. Leczysz - 2sg; cura s (curo, cura-re)
3. Cierpimy - 1pl; dole mus (doleo, dole-re)
4. Uczę się - 1sg; studeo ( studeo , studere)
5. Śmiejemy się - 1pl; ride mus (rideo, ride-re)
6. Siedzieć - sedere; bezokolicznik(sedeo, sedere)
7. Pracują i myślą. - 3pl; Labora nt et cogita nt. (laboro, labora-re; cogito, cogita-re) 2. Uzupełnij odpowiednią formą czasownika: a.Discipuli magistras et magistros ama nt. (amo, ama-re). - kochają - 3pl b.Nautae multas terras visita nt (visito, visita-re). - odwiedzają - 3pl c.Medicus aegrotos cura t. (curo, cura-re). Leczy - 3sg d.Puella canta t. (canto, canta-re). śpiewa 3sg e.Tu in schola labora s .(laboro, labora-re). - pracujesz – 2sg 1. Poeta odwiedza Rzym Poëta Romam visitat. / visito, visitare - sg/ Roma, ae - 2. Nauczyciel chwali ucznia (laudo, lauda-re). Magister discipulum lauda t ./ discipulus,i 3. Nauczyciel uczy wielu uczniów. Magister discipulos docet. (doceo, doce-re) - 3sg