Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Przygotuj się do egzaminów
Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity
Otrzymaj punkty, aby pobrać
Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium
Społeczność
Odkryj najlepsze uniwersytety w twoim kraju, według użytkowników Docsity
Bezpłatne poradniki
Pobierz bezpłatnie nasze przewodniki na temat technik studiowania, metod panowania nad stresem, wskazówki do przygotowania do prac magisterskich opracowane przez wykładowców Docsity
Matematyka. Próbna Matura z OPERONEM. ZESTAW WYBRANYCH WZORÓW MATEMATYCZNYCH. OBOWIŃZUJŃCYCH OD ROKU 2010. (źród∏o: CKE) ...
Typologia: Egzaminy
1 / 8
WartoÊç bezwzgl´dnà liczby rzeczywistej x definiujemy wzorem:
x x
x x
dla dla
Liczba x jest to odleg∏oÊç na osi liczbowej punktu x od punktu 0. W szczególnoÊci:
Dla dowolnych liczb x, y mamy:
Ponadto, jeÊli y! 0 , to (^) yx^ = yx
Niech n b´dzie liczbà ca∏kowità dodatnià. Dla dowolnej liczby a definiujemy jej n-tà pot´g´: a n a ... a n razy
W szczególnoÊci, dla dowolnej liczby a zachodzi równoÊç: a 2 = a.
Pierwiastki stopni parzystych z liczb ujemnych nie istniejà.
Niech m, n b´dà liczbami ca∏kowitymi dodatnimi. Definiujemy:
a
mn 1 =n m
a r^ $ a s^ = ar^ +^ s a r^ a
s (^) r s b l = $ a
a (^) sr^ = ar^ -^ s _a $ b (^) i r^ =a r^ $br b
a b
d nr =arr Je˝eli wyk∏adniki r, s sà liczbami ca∏kowitymi, to powy˝sze wzory obowiàzujà dla wszystkich liczb a! 0 i b! 0.
podstaw´ a, aby otrzymaç liczb´ c: log (^) ac = b +a b= c Równowa˝nie: a log^ a^ c=c
log (^) a _ x $ y i = log (^) a x +logay log (^) ax r= r $logax log (^) a yx^ = log (^) a x - logay Wzór na zamian´ podstawy logarytmu:
log c (^) b
c b (^) a = a log x oraz lg x oznacza log 10 x.
Silnià liczby ca∏kowitej dodatniej n nazywamy iloczyn kolejnych liczb ca∏kowitych od 1 do n w∏àcznie: n! = 1 $ 2 $ ...$n Ponadto przyjmujemy umow´, ˝e 0! = 1
n! k (^) k n k = n d n (^) _ - i Zachodzà równoÊci:
...
n ... k (^) k
n n n n k 1 2 3
d
n
i i i (^) n k
n d n =^ dn - kn n d 0 n =^1 n d (^) n n=^1
n (^) n n 1 n k k n 1 n _ + i = d n + d n -^ + + d n -^ + + d (^) - n - +d n
(^2 2 ) _ + i = + + a b a 3 a b 3 ab b
(^3 3 2 2 ) _ + i= + + + a b a 2 ab b
(^2 2 ) _ -^ i =^ -^ + a^ b^ a^3 a^ b^3 ab^ b
(^3 3 2 2 ) _ -^ i=^ -^ +^ - Dla dowolnej liczby ca∏kowitej dodatniej n oraz dowolnych liczb a, b zachodzi wzór: a n^ - b n^ = _ a - b ib a n^ -^1 + a n^ -^2 b + ... + a n^ -^ k^ b k^ -^1 + ...+ ab n^ -^2 +bn-^1 l W szczególnoÊci: a 2 - b 2 = _ a - b i_ a +bi a 3 + b 3 = _a + b ib a 2 - ab +b^2 l a 3 - b 3 = _ a - b ib a 2 + ab +b^2 l a 2 - 1 = a - 1 i a+ 1 i a 3 + 1 = _a + 1 ib a 2 - a+ 1 l a 3 - 1 = _ a - 1 ib a 2 + a+ 1 l a n^ - 1 = (^) _a - (^1) ib 1 + a + ...+ an^ -^1 l
S
a a n
a n r 2 2 n
n = 1 +^ n $ = 1 +^ _^ - i $ Mi´dzy sàsiednimi wyrazami ciàgu arytmetycznego zachodzi zwiàzek: a
a a n 2
■ Ciàg geometryczny Wzór na n-ty wyraz ciàgu geometrycznego ` a (^) nj o pierwszym wyrazie a 1 i ilorazie q:
Wzór na sum´ S (^) n = a 1 + a 2 + ...+ anpoczàtkowych n wyrazów ciàgu geometrycznego:
S a^ q
q
n a
q q
dla dla
n
n 1 1
Mi´dzy sàsiednimi wyrazami ciàgu geometrycznego zachodzi zwiàzek:
■ Procent sk∏adany Je˝eli kapita∏ poczàtkowy K z∏o˝ymy na n lat w banku, w którym oprocentowanie lokat wynosi p% w skali rocznej, to kapita∏ koƒcowy K (^) n wyra˝a si´ wzorem:
K (^) n K 1 100 p
n = $e + o
2 _ i = _ - i + , gdzie p = - 2 ba, q = - 4 Δa, Δ = b 2 - 4 ac Wykresem funkcji kwadratowej jest parabola o wierzcho∏ku w punkcie o wspó∏rz´dnych _ p q, i. Ramiona paraboli skierowane sà do góry, gdy a > 0 , do do∏u, gdy a < 0. Liczba miejsc zerowych funkcji kwadratowej f (^) _ x (^) i = ax 2 + bx +c(liczba pierwiastków trójmianu kwadratowego, liczba rzeczy-
wistych rozwiàzaƒ równania ax 2 + bx + c = 0 ), zale˝y od wyró˝nika Δ = b 2 - 4 ac:
ny, równanie kwadratowe ma dok∏adnie jedno rozwiàzanie rzeczywiste): x 1 = x 2 = - 2 ba
f _ x i = a x - x 1 j
x - x 2 j
DE
mi´dzy tymi parami boków sà przystajàce, np. DE
sin (^) sin sin
a (^) = b (^) = c (^) = 2 R a (^) b c ■ Twierdzenie cosinusów a 2 = b 2 + c 2 - 2 bc cosa b 2 = a 2 + c 2 - 2 accosb c 2 = a 2 + b 2 - 2 abcosc ■ Trójkàt równoboczny a – d∏ugoÊç boku, h – wysokoÊç trójkàta
h = a 23 P a 43
2 D= ■ Wzory na pole trójkàta PD (^) ABC = 21 $ a $ h (^) a = 21 $ b $ h (^) b = 21 $ c $hc P (^) D ABC = 21 a $ b$sinc
sin P a sin^ sin^ R sin sin sin 2
ABC
a
b c (^) a b c D P^ R
abc (^) rp p p a p b p c DABC =^4 =^ =^ ^ -^ i^ -^ i^ _ - i ■ Twierdzenie Talesa Je˝eli proste równoleg∏e AA' i BB' przecinajà dwie proste, które przecinajà si´ w punkcie O, to OA' '
O
B
B '
A A '
O
B
A B '
A '
a b
c b a
A c B
C
a b
c b a
A c B
C
D
hc
A B
C
D E
F
A B
C
D E
F
5
■ Twierdzenie odwrotne do twierdzenia Talesa
Je˝eli proste AA' i BB' przecinajà dwie proste, które przecinajà si´ w punkcie O oraz OA' '
= , to proste AA' i BB' sà równoleg∏e. ■ Czworokàty Trapez Czworokàt, który ma co najmniej jednà par´ boków równoleg∏ych. Wzór na pole trapezu: P = a^2 + b^ $h
Równoleg∏obok Czworokàt, który ma dwie pary boków równoleg∏ych. Wzory na pole równoleg∏oboku: P = ah = a $ b $ sin a = 21 $ AC $ BD $sin{
Romb Czworokàt, który ma dwie pary boków równoleg∏ych jednakowej d∏ugoÊci. Wzory na pole rombu: P = ah = a 2 $ sina= 21 $ AC $ BD
Deltoid Czworokàt, który ma oÊ symetrii, zawierajàcà jednà z przekàtnych. Wzór na pole deltoidu: P = 21 $ AC $ BD
Ko∏o Wzór na pole ko∏a o promieniu r: P = rr 2 Obwód ko∏a o promieniu r: Obw. = 2 rr
Wycinek ko∏a Wzór na pole wycinka ko∏a o promieniu r i kàcie Êrodkowym a wyra˝onym w stopniach: P = rr 2 $ 360 ac D∏ugoÊç ∏uku wycinka ko∏a o promieniu r i kàcie Êrodkowym a wyra˝onym w stopniach: l = 2 rr 360 ac ■ Kàty w okr´gu Miara kàta wpisanego w okràg jest równa po∏owie miary kàta Êrodkowego, opartego na tym samym ∏uku. Miary kàtów wpisanych w okràg, opartych na tym samym ∏uku, sà równe.
■ Twierdzenie o kàcie mi´dzy stycznà i ci´ciwà
Dany jest okràg o Êrodku w punkcie O i jego ci´ciwa AB. Prosta AC jest styczna do tego okr´gu w punkcie A. Wtedy ]AOB = 2 $]CAB, przy czym wybieramy ten z kàtów Êrodkowych AOB, który jest oparty na ∏uku znajdujàcym si´ wewnàtrz kàta CAB.
■ Twierdzenie o odcinkach siecznej i stycznej Dane sà: prosta przecinajàca okràg w punktach A i B oraz prosta styczna do tego okr´gu w punkcie C. Je˝eli proste te przecinajà si´ w punkcie P, to PA PB PC
2 $ =
■ Okràg opisany na czworokàcie Na czworokàcie mo˝na opisaç okràg wtedy i tylko wtedy, gdy sumy miar jego przeciwleg∏ych kàtów wewn´trznych sà równe 180 c: a + c = b + d= 180 c
■ Okràg wpisany w czworokàt W czworokàt wypuk∏y mo˝na wpisaç okràg wtedy i tylko wtedy, gdy sumy d∏ugoÊci jego prze- ciwleg∏ych boków sà równe: a + c = b +d
a
b h
D
A E B
C
a
b
D
A B
C
a
h {
a
D
A B
C
h a
D
B
A C
r O
r
A
O
B
a
A
O 2 a B
a
a a
A
O
B
C A
O
B
C A
B
C P
A
B
D
C
a
b
d
c
A
B
D
C
r
a
b
c
d
■ Funkcje sumy i ró˝nicy kàtów Dla dowolnych kàtów a, b zachodzà równoÊci: sin _ a + b i = sin a cos b +cos a sinb sin _ a - b i= sin a cos b - cos a sinb cos (^) _ a + b (^) i = cos a cos b - sin a sinb cos (^) _ a - b (^) i= cos a cos b +sin a sinb Ponadto mamy równoÊci: tg (^) tg tg
tg tg
a b (^) a b
a b _ i tg (^) tg tg
tg tg
a b (^) a b
a b _ i które zachodzà zawsze, gdy sà okreÊlone i mianownik prawej strony nie jest zerem. ■ Funkcje podwojonego kàta sin 2 a = 2 sin a cosa cos 2 a = cos 2 a - sin 2 a = 2 cos 2 a - 1 = 1 - 2 sin^2 a
równa
n $ _ n - 1 $ ... $_ n - k + 1 = (^) n - n!k! _
i i i ■ Permutacje
■ Kombinacje
P (^) _Ω i = 1 Ω – zdarzenie pewne P (^) _Q i = 0 Q – zdarzenie niemo˝liwe (pusty podzbiór Ω)
P _ A ' i = 1 - P _Ai, gdzie A' oznacza zdarzenie przeciwne do zdarzenia A P _ A , B i = P _ A i + P _ B i - P _A +Bi, dla dowolnych zdarzeƒ A, B 1 Ω
■ Twierdzenie: Klasyczna definicja prawdopodobieƒstwa Niech Ω b´dzie skoƒczonym zbiorem wszystkich zdarzeƒ elementarnych. Je˝eli wszystkie zdarzenia jednoelementowe sà jedna-
kowo prawdopodobne, to prawdopodobieƒstwo zdarzenia A 1 Ωjest równe P A
_ i = Ω, gdzie A oznacza liczb´ elementów
zbioru A, zaÊ Ω – liczb´ elementów zbioru Ω.
■ Ârednia wa˝ona Ârednia wa˝ona n liczb a 1 , a 2 , …, a (^) n, którym przypisano odpowiednio dodatnie wagi w 1 , w 2 , …, w (^) n jest równa:
...
w w w
w a w a w a n
n n 1 2
■ Ârednia geometryczna Ârednia geometryczna n^ nieujemnych liczb a 1 , a 2 , …, a^ n jest równa: n^ a^1 $^ a^2 $^ ...$a^ n ■ Mediana
a a a a a a n
a a a 2 1 n (^) n a
2 2
2 2 1
2 2
v -
`j j j i Odchylenie standardowe v jest pierwiastkiem kwadratowym z wariancji.
a (^) 7 A c sin a cos b a (^) 7 A c sin a cos b