wesele notatka piekna, Notatki z Język polski

Pobierz wesele notatka piekna i więcej Notatki w PDF z Język polski tylko na Docsity!

„WESELE”

1. Autor: Stanisław Wyspiański (1869-1907)
2. Premiera sztuki: 16 marca 1901r. w Krakowie
3. Epoka: Młoda Polska
4. Geneza: Wyspiański napisał „Wesele” zainspirowany autentycznym wydarzeniem , ślubem poety Lucjana Rydla z chłopką, Jadwigą Mikołajczykówną. Wydarzenie to miało miejsce 20 XI 1900r. w podkrakowskich Bronowicach, w domu malarza – Włodzimierza Tetmajera. Na uroczystość przybyła elita krakowska oraz bronowiccy chłopi.
5. Czas akcji: 20/21 listopada 1900r.
6. Miejsce akcji: Bronowice (wieś pod Krakowem) w chacie malarza Włodzimierza Tetmajera.
7. Budowa: a. AKT I. – realistyczna komedia społeczno – obyczajowa b. AKT II. – dramat fantastyczny i symboliczny c. AKT III. – dramat narodowy, symboliczno – wizyjny
8. Wątki: REALISTYCZNY, FANTASTYCZNY.
9. Bohaterowie – kto jest kim? Bohaterowie Wesela są przedstawicielami dwóch różnych środowisk. Mamy tutaj zderzenie światu chłopstwa i inteligencji. Dramat narodowy w treści Dramat symboliczny w formie

CHŁOPSTWO

 Panna Młoda –Jadwiga Mikołajczykówna  Gospodyni – Anna Tetmajerowa (żona Włodzimierza  Marysia – Maria Mikołajczyk (siostra panny młodej)  Jasiek – Jan Mikołajczyk (brat Jadwigi)  Kuba – Jakub Mikołajczyk  Ojciec – Jacenty Mikołajczyk  Czepiec – Błażej Czepiec (wuj panny młodej, wójt gminy, starosta weselny)  Kasper – Kasper Czepiec (syn Błażeja)  Isia – córka Anny i Włodzimierza Tetmajerów

INTELIGENCJA

 Pan Młody – Lucjan Rydel  Poeta – Kazimierz Tetmajer  Dziennikarz – Rudolf Starzewski  Radczyni – Antonina Domańska (ciotka Rydla)  Haneczka – Anna Rydlówna (siostra Rydla)  Maryna i Zosia – Maria i Zofia Pareńskie  Nos – Tadeusz Noskowski/ Stanisław Czajkowski  Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer (10 lat mieszka w Bronowicach)

10. Wnioski wynikające z realistycznej części „Wesela”
11. Cechy chłopów i inteligencji.

CHŁOPI INTELIGENCJA

• Brak poczucia niższości;
• Zainteresowanie światem;
• Brak skrępowania;
• Siła fizyczna i moralna;
• Trzeźwy realizm;
• Porywczość, nieufność;
• Gotowość do powstania;
• Inteligentni;
• Impulsywni i niepohamowani.
  • Obawa przed powstaniem;
  • Zainteresowanie folklorem;
  • Ignorancja;
  • Poczucie wyższości;
  • Dekadentyzm;
  • Pogarda, brak autentyzmu;
  • Lekceważenie;
  • Idealizacja świata;
  • Sztuczność.

Wyście sobie, a my sobie, każdy sobie rzepkę skrobie – między chłopstwem a inteligencją nie może zaistnieć porozumienie, bo grupy te

bardzo się od siebie różnią, są podzieleni. Są to różnice: ŚWIATOPOGLĄDOWE, SPOŁECZNE , wynikające z PODEJŚCIA

DO ŻYCIA I WARTOŚCI. Szczególnym wydarzeniem dzielącym te dwa środowiska jest RABACJA GALICYJSKA z 1846r.

Środowisko Chłopów

a) Chłopi interesują się polityką , wydarzeniami rozgrywającymi się poza wsią. Nie tworzą zamkniętej społeczności. b) Chłopi są otwarci, ciekawi, gotowi przyjąć nowości; pamiętają przy tym o przeszłości!, mają krytyczny stosunek do inteligencji. c) Chłopi są pełni dystansu wobec gości z miasta , właściwie oceniają spotkanie. d) Wśród chłopów brakuje indywidualisty, silnej osobowości, przywódcy , który mógłby we właściwy sposób wykorzystać potencjał i silę drzemiącą w tej grupie.

Inteligencja

e) Inteligencja to grupa, której nierealne marzenia, puste frazesy całkowicie wystarczają. f) Są niechętni wszelkim zmianom i zdecydowanie odrzucają myśl o autentycznym zbrataniu się z chłopami. g) Traktują wieś jako arkadię, idealizują jej obraz. h) Wyspiański ukazuje zainteresowanie wsią jako zwykłą LUDOMANIĘ , a więc sposób uleganie chwilowej modzie. i) Traktują chłopów lekceważąco , a nawet obraźliwie, inteligencja ironizuje, ma drwiący stosunek ( Wiecie choć, gdzie Chiny leżą? Ja myślę, że na waszej parafii świat dla was aż dosyć szeroki. Byle polska wieś zaciszna, byle polska wieś spokojna – Dziennikarz do Czepca).

(poezja tyrtejska), a on uprawia dekadentyzm, który jest szkodliwy i pusty (Wyspiański krytykuje dekadentyzm). Hetman – Franciszek Ksawery Branicki, hetman wielki koronny, współtwórca konfederacji targowickiej (jej efektem był II. Rozbiór Polski). Pan Młody – autor dramatu „Zaczarowane koło”, którego bohaterem jest Hetman Branicki (sprzedał Polskę za pieniądze i pozycję). Hetman zarzuca Panu Młodemu zdradę swojego stanu społecznego, bo ożenił się z chłopką. Uświadamia Młodego, że ludomania to kwestia mody, a nie szczere bratanie się z ludem. „Polska to wszystko chołota, tylko im złota!” – Hetman ocenia Polaków jako skłonnych do zdrady, materialistów, którzy za pieniądze są w stanie nawet sprzedać swój kraj. Kojarzony ze zdradą, hańbą narodową.

• symbol szlacheckiej prywaty, kosmopolityzmu. Upiór – zjawa Jakuba Szeli, przywódcy rabacji galicyjskiej z 1846r. Dziad – brał udział w rabacji, wspomina ją z Ojcem. Upiór próbuje zmyć krew, by poczuć ulgę i bawić się na weselu. Krew ta jest krwią Polaków – braci. To bardzo duże obciążenie psychiczne dla Upiora. Zjawa przypomina fakty, o których wszyscy chcieliby zapomnieć i ostrzega: „co było może przyjść”. Symbol krwawej zemsty chłopów na szlachcie – Wyspiański daje do zrozumienia, że chłopi nigdy nie porozumieją się z inteligencją , bo pamięć o rabacji jest źródłem nieufności i różnic. Wernyhora – półlegendarny kozak, wróżbita, bohater ukraiński; prorok zmartwychwstania Polski; jego obraz wisi nad biurkiem Gospodarza; przybywa, by zjednoczyć polskie społeczeństwo: „Wybrałem weselisko, boście są tu jakoś wraz”. Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer. Zostaje wybrany na przywódcę powstania, ale nie wykonuje swojego zadania. Wernyhora daje 3 rozkazy: rozgłosić, by ludzie zebrali się pod kościołem, zebrać ich tam i zadąć w złoty róg. Wernyhora nawołuje do powstania, którego przywódcą będzie Gospodarz, ponieważ łączy dwa środowiska (pochodzi z inteligencji, żyje wśród chłopów). Głos rogu to sygnał nawołujący do walki, jednoczący i motywujący do działania. Wyspiański uświadamia inteligencji, że to ona powinna być odpowiedzialna za przywództwo, ale niestety nie dorosła jeszcze do tego Symbol suwerenności, niepodległości ojczyzny.
• solidarna walka o wolność.

14. Wnioski

 Weselnicy mieli rano ruszyć do Krakowa i rozpocząć walkę o odzyskanie niepodległości.

 Nie usłyszeli sygnału do rozpoczęcia działań, gdyż Jasiek zgubił złoty róg.

 Do powstania nie dojdzie. Polacy nie są w tym momencie gotowi do walki (chocholi taniec), nie potrafią zrealizować sprawy

narodowej (chochoł jako krzak bez życia). Inteligencji brak odpowiedzialności (Gospodarz przekazuje róg Jaśkowi, który gubi

go). Chłopi przedkładają dobro własne nad narodowe (Jasiek gubi złoty róg, gdy sięga po czapkę z piór).

 Ale nadejdzie właściwy moment (wyjmą kosy) i Polacy staną do walki , której efektem będzie odzyskanie niepodległości.

Wolność przyjdzie jak wiosna po zimie (czasach niewoli) i rozkwitnie w całej okazałości (chochoł osłania różę – symbol nadziei

na wolność tak jak ożywa krzak, tak i Polska odzyska swoją wolność).