wymiarowanie.pdf, Publikacje z Rysunek techniczny

Pobierz wymiarowanie.pdf i więcej Publikacje w PDF z Rysunek techniczny tylko na Docsity!

ZAPIS UKŁADU WYMIARÓW. RODZAJE

RYSUNKÓW

Rysunek przedmiotu wykonany w rzutach prostokątnych lub aksonometrycznych przedstawia jedynie jego kształt. W celu wykonania przedmiotu, niezbędne jest podanie jego wymiarów. Układ wymiarów stanowi liczbowy zapis cech konstrukcyjnych przedmiotu

Na wymiar rysunkowy składają się następujące elementy: linia wymiarowa, pomocnicza linia wymiarowa, liczba wymiarowa, znaki wymiarowe. Linia wymiarowa jest to cienka linia zakończona grotami dotykającymi ostrzem linii rysunkowych lub ich przedłużenia.

Rys. 1. Linie wymiarowe

Pomocnicza linia wymiarowa jest linią cienką, która stanowi przedłużenie linii rysunku lub jest styczna do linii rysunku co pozwala umieszczać wymiary poza zarysem przedmiotu. Pomocnicze linie wymiarowe

Rys. 2. Pomocnicze linie wymiarowe

Groty linii wymiarowych

Rys. 3. Różne postacie grotów linii wymiarowych

Groty można zastępować cienkimi kreskami o długości co najmniej 3,5 mm i nachylonymi pod kątem 45o^ do pomocniczych linii wymiarowych lub kropkami o średnicy ok. 1 mm.

Rys. 4. Przykłady zakończenia linii wymiarowych

Podczas konstruowania zaleca się przyjmować wymiary z tzw.

ciągów normalnych. Ciąg o niższym wskaźniku jest uprzywilejowany względem ciągu o wyższym wskaźniku. Tablica 1. Fragment tablicy wymiarów normalnych

Zapis liczb wymiarowych na rysunkach

Do opisu małych wymiarów można używać linii odniesienia

• Ra 5 Ra 10 Ra 20 Ra 40 Ra 5 Ra 10 Ra 20 Ra 40 Ra 5 Ra 10 Ra 20 Ra Rys. 7. Przykład zapisu małych wymiarów
• 1,0 1,0 1,0 1,0 - 1,05 10,5 - 1,1 1,1 - 1,15 11,5
  • 1,2 1,2 1,2 - 1,3
    • 1,4 1,4
      • 1,5
• 1,6 1,6 1,6 1,6 - 1,7 - 1,8 1,8 - 1,9
  • 2,0 2,0 2,0 - 2,1
    • 2,2 2,2
      • 2,4
• 2,5 2,5 2,5 2,5 - 2,6 - 2,8 2,8 - 3,0
  • 3,2 3,2 3,2 - 3,4
    • 3,6 3,6
      • 3,8
• 4,0 4,0 4,0 4,0

Należy przerwać linie rysunku w przypadku kolizji z liczbą wymiarową

Rys. 8. Zapis liczb wymiarowych w przypadku kolizji z liniami rysunku

Linia wymiarowa przedmiotu przerwanego nie jest przerwana

Rys. 9. Zapis wymiaru w przypadku przerwania przedmiotu na rysunku

W przypadku gdy liczba wymiarowa nie odpowiada podziałce rysunku to należy ją podkreślić

Rys. 10. Zapis wymiaru w przypadku braku zgodności liczby wymiarowej z rzeczywistą wartością wymiaru na rysunku

3. Wymiarowanie jest przejrzyste jeżeli wymiary są rozmieszczone na tych rzutach, na których elementy wymiarowane są najlepiej widoczne, czyli raczej na przekrojach a nie na widokach. W przypadku przedmiotów obrotowych wskazane jest rozmieszczanie wymiarów w rzucie przedmiotu na płaszczyznę równoległą do jego osi.

Rys. 12. Rozmieszczanie wymiarów na widokach i przekrojach

4. Linie wymiarowe średnic przecinają się w ich środku

Rys. 13. Wymiarowanie średnic okręgów współśrodkowych

5. Należy unikać niewidocznych zarysów i powierzchni przedmiotów narysowanych liniami kreskowymi. W takim przypadku wskazane jest wykonanie dodatkowego rzutu.

WYMIAROWANIE CHARAKTERYSTYCZNYCH

FRAGMENTÓW PRZEDMIOTÓW

WYMIAROWAN IE ŚREDNIC POWIERZCHNI OBROTOWYCH

Dla oznaczania średnicy liczbę wymiarową poprzedza się

znakiem wymiarowym (symbolem) . Znaku  nie podaję

się przy wymiarowaniu średnic gwintów oraz w przypadku podawania średnicy w postaci symbolu literowego np. d lub D.

Znak wymiarowy 

Rys. 14. Przykłady zapisu średnicy z użyciem znaku wymiarowego 

oraz symbolu literowego „d”

WYMIAROWANIE PROMIENI KRZYWIZNY

Przy wymiarowaniu promieni przed liczbą wymiarową pisze się znak wymiarowy R. Linie wymiarową prowadzi się od środka krzywizny do linii zarysu krzywizny.

Znak wymiarowy R

Rys. 17. Przykłady zastosowania znaku wymiarowego „R” do wymiarowania promieni

WYMIAROWANIE ŚREDNIC I PROMIENI POWIERZCHNI

KULISTYCH

Wymiary średnic i promieni powierzchni kulistych należy poprzedzić literą S

Rys. 18. Oznaczanie średnic i promieni powierzchni kulistych

WYMIAROWANIE KĄTÓW

Przy wymiarowaniu kąta linia wymiarowa jest łukiem zatoczonym z wierzchołka kąta, pomocnicza linia wymiarowa jest przedłużeniem kąta. Liczba wymiarowa powinna być napisana prostopadle do dwusiecznej kąta. Kąty można również podawać na rysunkach za pomocą wymiarów liniowych.

Rys. 19. Przykłady wymiarowania kątów

Kąty stożków, ostrosłupów, klinów można wymiarować za pomocą zbieżności lub pochylenia.

Symbol pochylenia Symbol zbieżności

Rys. 20. Wymiarowanie zbieżności i pochylenia

W takim przypadku pomocnicze linie wymiarowe mogą się przecinać

2

2 tg L

d 1 d 2 C



  2 L tg 2

d 1 d 2 C



 

WYMIAROWANIE POGŁĘBIANYCH OTWORÓW

Rys. 23. Wymiarowanie pogłębień otworów

WYMIAROWANIE ROWKÓW WPUSTOWYCH

Rys. 24. Wymiarowanie rowków wpustowych

WYMIAROWANIE ELEMENTÓW O PRZEKROJACH

KWADRATOWYCH

Na rysunku 25 pokazano różne warianty wymiarowania elementów, których przekrój jest kwadratem w zależności od położenia względem rzutni.

Rys. 25. Przykłady wymiarowania elementów o przekroju kwadratowym

ZASADY WYMIAROWANIA

1. Zasada wymiarów koniecznych Należy podać wszystkie wymiary niezbędne do wykonania narysowanego przedmiotu, a w szczególności wymiary gabarytowe. 2. Zasada niepowtarzania wymiarów Każdy wymiar powinien być podany tylko raz, niezależnie od liczby rzutów ani liczby arkuszy, na których jest przedmiot narysowany.

3. Zasada niezamykania łańcucha wymiarowego Łańcuch wymiarowy jest to układ wielu wymiarów odpowiednio uporządkowanych. Łańcuch taki powinien być otwarty tzn. zawierać wszystkie wymiary z wyjątkiem jednego najmniej ważnego, który można obliczyć. 4. Zasada pomijania wymiarów oczywistych Wymiary oczywiste wynikające z prostopadłości i równoległości linii rysunkowych oraz z symetrii przedmiotu należy pominąć. 5. Zasada wymiarowania od baz Wymiarowanie powinno uwzględniać proces konstruowania, wykonania przedmiotu i pomiary w trakcie kolejnych faz tego procesu. Należy obrać odpowiednie powierzchnie przedmiotu jako bazy pomiarowe niezbędne w trakcie jego wykonania. Rozróżnia się w związku z tym bazy: konstrukcyjne, obróbkowe, pomiarowe.

Łańcuch wymiarowy prosty jest to układ wymiarów położonych jeden za drugim Łańcuch wymiarowy złożony jest to układ wymiarów dowolnie skierowanych

Rys. 27. Łańcuch wymiarowy prosty

Łańcucha wymiarowego nie należy zamykać, najmniej ważny wymiar powinien być wymiarem „wyliczonym” !!! W szczególnych przypadkach wymiar „domykający” podaje się w nawiasach.

Rys. 28. Łańcuch wymiarowy złożony

Wymiary przekreślone są wymiarami „domykającymi” i nie należy ich podawać

Wymiarowanie szeregowe - polega na podawaniu wymiarów jeden za drugim

Wymiarowanie szeregowe we współrzędnych prostokątnych

W takim przypadku można podać wymiar „domykający”

Rys. 31. Wymiarowanie szeregowe w prostokątnym układzie współrzędnych

Wymiarowanie szeregowe we współrzędnych bie gunowych

Rys. 32. Wymiarowanie szeregowe w biegunowym układzie współrzędnych

Wymiarowanie szeregowe jest stosowane w przypadku potrzeby uzyskania dokładnego położenia elementów przedmiotu względem siebie a nie względem wybranej bazy.

Wymiarowanie mieszane (szeregowo-równoległe) stanowi połączenie obydwu metod wymiarowania, jest najczęściej stosowane ponieważ pozwala na uniknięcie ich wad a równocześnie umożliwia uwzględnienie wymogów procesu technologicznego.

Rys. 33. Przykład wymiarowania mieszanego