procedury w ratownictwie, Skrypty z Ratownictwo medyczne

Pobierz procedury w ratownictwie i więcej Skrypty w PDF z Ratownictwo medyczne tylko na Docsity! 1 Pierwsza pomoc Opracował: Miczu. 2 SPIS TREŚCI 1.Badanie urazowe………………………………………………………………………………………4. 2. Prawidłowa i nieprawidłowa częstotliwość oddychania…………………….……..4. 3. Prawidłowe ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi tętniczej…………….…….5. 4. Częstotliwość pracy serca………………………………………………………………….……..5. 5. Temperatura głęboka ciała……………………………………………………………….……..5. 6. Odmrożenia……………………………………………………………………………………….…….5. 7. Oparzenia………………………………………………………………………….…………………….5. 8. Skręcenie…………………………………………………………………………………………….……6. 9. Zwichnięcie………………………………………………………………………………………….…..6. 10. Złamania…………………………………………………………………………………………….….6. 11. Zatrucia……………………………………………………………………………………………..…..7. 12. Wstrząs………………………………………………………………………………………………..12. 13. Odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia (NZK), zasada 4H i 4T……...13. 14. Zagadnienia medycyny katastrof……………………………………………………….…13. 15. Krwotoki……………………………………………………………………………………………...15. 16. Zaopatrywanie ran…………………………………………………………………………….…16. 17. Tlenoterapia………………………………………………………………………………………...16. 18. Śmiertelna dwunastka klatki piersiowej…………………………………………….…17. 19. Podstawowe skrótu używane w ratownictwie……………………………………...17. 20. Podstawowe najczęstsze objawy kliniczne…………………………………………...18. 21. Zasady unieruchamiania urazów układu ruchu………………………………….….21. 22. Zasady postępowania przy omdleniach………………………………………………..21. 23. Zasady udzielania pomocy dorosłemu w zadławieniu…………………………..22. 24. Zasady udzielania pomocy niemowlęciu w zadławieniu………………………..22. 25. Urazy czaszkowo-mózgowe………………………………………………………………….23. 26. Ocena stanu świadomości/śpiączki w skali Glasgow………………………..…..26. 27. Rany – zagadnienia szczegółowe………………………………………………………… 27. 28. Obrażenia elektryczne i chemiczne……………………………………………………….29. 29. Urazy termiczne…………………………………………………………………………………..31. 5 3. Prawidłowe ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi tętniczej. 0 – 1 lat  90/60mmHg 1 – 3 lat  95/65mmHg 3 – 6 lat  100/65mmHg 6 – 9 lat  105/65mmHg 9 – 12 lat  110/70mmHg 13 – 15 lat  120/80mmHg 4. Częstotliwość pracy serca. - Bradykardia bezwzględna - <40/min, - Bradykardia - <60/min, - Normokardia - >60 i <100/min, - Tachykardia - > 100/min. 5. Temperatura głęboka ciała. - Hipotermia – obniżenie do 35OC lub niższej, a) hipotermia głęboka – temperatura głęboka ciała poniżej 24OC, b) hipotermia umiarkowana – temperatura głęboka ciała pomiędzy 24OC a 32OC c) hipotermia łagodna – temperatura głęboka ciała powyżej 32OC a 35OC. 6. Odmrożenia. - I stopnia – zdrętwienie i zaczerwienienie skóry z wyraźnym białym lub żółtawym obszarem uszkodzonej tkanki, - II stopnia – powierzchownie pojawiają się na skórze pęcherze zawierające treść surowiczą lub mleczny płyn; otacza je zaczerwieniony obszar obrzęku, - III stopnia – na skórze tworzą się głębsze pęcherze zawierające purpurowy, podbarwiony krwią płyn; uszkodzenie dotyczy głębokich warstw skóry, - IV stopnia – dotyczy tkanek znajdujących się pod skórą, mięśni, kości; doprowadza do mumifikacji palców lub kończyn ( kryształki lodu w ciele ). 7. Oparzenia. - I stopnia – dotyczy tylko naskórka i charakteryzuje się rumieniem, obrzękiem, brakiem tworzenia się pęcherzy – np. oparzenie słoneczne, - II stopnia – obejmuje skórę i jest oparzeniem niepełnej grubości. Dalej może być klasyfikowane jako oparzenie powierzchowne lub niepełne głębokie. W oparzeniach powierzchniowych nie zostają uszkodzone elementy skóry położone głębiej, takie jak mieszki 6 włosowe i gruczoły potowe. Charakterystyczne dla tego oparzenia są tworzenie się pęcherzy i ból, - III stopnia – jest oparzeniem pełnej grubości i obejmuje naskórek, skórę i tłuszcz podskórny. Skóra jest twarda i przybiera konsystencję skóry wyprawionej; widoczne mogą być zmienione zakrzepowo naczynia. Nie ma czucia. - IV stopnia – dotyczy uszkodzeń skóry oraz leżących pod nią struktur, takich jak powięzie, kości, mięsnie. „Reguła dziewiątek” - dzieli się powierzchnię ciała na obszary gdzie każdy z nich obejmuje 9% powierzchni ciała. Z różnicą u dzieci. Dorosły – 1% - krocze, 9% - głowa z szyją, kończyny górne, 18 % - korpus przód, plecy, kończyny dolne. Dziecko – 1% krocze, 9% - kończyny górne, 14% - kończyny dolne, 18% - korpus przód, plecy. „Reguła ręki” – przyjmuje się, że dłoń chorego z wyprostowanymi i przywiedzionymi palcami stanowi około 1% powierzchni jego ciała, po obliczeniu ilości powierzchni dłoni oblicza się ilość procentową oparzeń. Zaopatrywanie oparzeń: - usuń z kończyny wszelką biżuterię, - zasada 3x15 – 15 cm nad raną, przez 15 minut, wodą o temp. około 15OC. - nie smaruj rany żadnymi tłustymi kremami, nie przemywaj alkoholem! 8. Skręcenie. Skręcenie – uraz aparatu więzadłowego stawu spowodowane wymuszonym ruchem w stawie, przekraczającym fizjologiczny zakres ruchomości stawu. - I stopień – łagodny wylew krwawy i obrzęk z niewielką punktową tkliwością, bez patologicznej ruchomości stawu – zachowana stabilność, - II stopień – gdy częściowo są rozerwane więzadła, charakteryzuje się umiarkowanym wylewem krwawym, obrzękiem, tkliwością uciskową, bólem przy ruchach w stawie, utratą funkcji i nieznaczną wiotkością stawu, - III stopień – gdy więzadła są całkowicie rozerwane, początkowo objawy mogą być podobne do stopnia drugiego lecz po zniknięciu obrzęku pozostaje nieprawidłowa ruchomość stawu. 9. Zwichnięcie. - Zwichnięcie – gdy powierzchnie stawowe budujące staw są względem siebie całkowicie przemieszczone. - Podwichnięcie – gdy powierzchnie stawowe pozostaję wobec siebie w częściowym kontakcie. 7 10. Złamania. - złamania otwarte – z przerwaniem ciągłości tkanek ( skóry), - złamania zamknięte – bez przerwania tkanki skórnej. 11. Zatrucia. a) Wywiad: 1) Co? - Jakie leki pacjent/poszkodowany zażywa? - Do jakich leków pacjent/poszkodowany ma dostęp? - Na działanie jakich substancji chemicznych i toksyn pacjent/poszkodowany był narażony? - Jakie leki oraz opakowania po substancjach chemicznych i lekach były obecne na miejscu zdarzenia? - Co zdarzyło się po spożyciu szkodliwej substancji lub narażeniu się na jej działanie? 2) Jak dużo? - Ile było leków lub substancji chemicznych początkowo? - Ile leków lub substancji chemicznych pozostało w opakowaniu? 3) Kiedy? - Kiedy pacjent/poszkodowany był po raz ostatni widziany w swoim prawidłowym stanie? - Kiedy pacjent/poszkodowany mógł zażyć lek, substancję chemiczna lub toksynę albo mógł być narażony na ich działanie? NIERFAGUIE: Głośno wołaj o pomoc Udrożnij drogi oddechowe i sprawdź ćddech 4 BRAK OZNAK ŻYCIA? Tsuciśnięć klatki pierńowej 2 oddechy ratownicze ET aa Po | min RKO zadzwoń pod 112 lub 999 ałbo wezwij zespół resuscytacyjny 10 Zabiegi Resuscytacyjne u Noworodka O Poród Usuń mokre ręczniki | okryj Włącz * i rejestnuj czas Oceń i ) aiw iom = A JEżćaj westehnięda ) lub brak oddychania masyaai ye Rózwar AARONA WIEKES L 60 sek E zak ków facia) Zadowala jąca zz eweliw z mn 50% 3 min. 705%. 4 mr 8096 5 min 85% 10m 5084 Oceniaj Rze 030 sek Golan p Pacc a. WBA (<66) laki 11 Automatyczna Defibrylacja Zewnętrzna 12 15 TAK Poszkodowany chodzący ZIELONY NIE NIE Czy oddycha po udrożnieniu CZARNY dróg oddechowych? TAK Powyżej 30/min lub Pomiędzy 10 a 30/min? poniżej 10/min? LUB TAK Tętno na t. Powrót włośniczkowy? NIE promieniowej? CZERWONY TAK Poniżej 2s Powyżej 2 s Czy spełnia polecenia? NIE TAK CZERWONY ŻÓŁTY CZERWONY - Segregacja rannych podczas wypadku masowego lub katastrowy według systemu START. 16 15. Krwotoki. a) Skala utraty krwi według ATLS ( Advanced Trauma Life Support ): Io – utrata do 15% objętości krwi, IIo – utrata od 15 – 30% objętości krwi, ( charakterystyczne tętno około 120/min.) IIIo – utrata od 30 – 40% objętości krwi, IVo – utrata 40 % i więcej objętości krwi. W Io ( 750 ml ) – wszystkie parametry życiowe są prawidłowe. Może wystąpić ortostatyczny spadek ciśnienia krwi. W IIo – ( 1500ml ) – występuje spadek amplitudy ciśnienia skurczowego do ciśnienia rozkurczowego, brak charakterystycznych objawów. W IIIo – występują objawy wstrząsu hipowolemicznego. b) Podział krwotoków: - krwotoki zewnętrzne opanowane, - krwotoki zewnętrzne nieopanowane, - krwotoki wewnętrzne. I. Krwotok zewnętrzny opanowany: 1. Połóż poszkodowanego na wznak, ewentualnie unieś kończyny dolne ( autotransfuzja ). 2. Zabezpiecz drożność dróg oddechowych metodą przyrządową. 3. Podaj do oddychania tlen ( 80 – 100% ) o jak największym przepływie w zależności od metody. 4. „Pakuj i jedź”! 5. Załóż dwa obwodowe wkłucia dożylne stosując śluzę o jak największej średnicy. 6. Zabezpiecz poszkodowanego przed utratą ciepła. II. Krwotok zewnętrzny nieopanowany i krwotok wewnętrzny. 1 Standard postępowania jak wyżej. 2. Uwaga ! - Nie wolno stosować pneumatycznej odzieży przeciwwstrząsowej! - Przetocz krystaloid w takiej objętości aby utrzymać ciśnienie skurczowe krwi w przedziale 90-100 mmHg – kontrolowana hipotensja. Przeciwwskazania do stosowania pneumatycznej odzieży przeciwwstrząsowej: - krwotok wewnętrzny, - krwotok zewnętrzny nieopanowany, - ciąża, - istniejący zagrażający życiu obrzęk płuc lub mózgu. 17 16. Zaopatrywanie ran. - Większość krwawień można opanować dzięki bezpośredniemu uciskowi i uniesieniu. - Nie należy zdejmować przesiąkających opatrunków. - Opatrunki nakłada się „na celbulkę” – jeden na drugi, UWAGA – należy unikać grubych materiałów opatrunkowych ponieważ utrudniają i osłabiają one bezpośredni ucisk oraz mogą absorbować duże ilości krwi, czyniąc trudną do oceny utratę krwi. - Z ran nie należy wyciągać ani wpychać do wewnątrz żadnych ciał obcych, mogą one tamować krwotok, 17. Tlenoterapia. a) Tlen jest lekiem, i można go przedawkować. Zwykle 100%, tlenoterapia może być czynna – respirator lub worek samorozprężalny, bierna – z zachowaniem własnego oddechu poszkodowanego. Metody tlenoterapii biernej – wąsy tlenowe, maska twarzowa, maska z zaworem wrotnym i rezerwuarem, maska z workiem samorozprężalnym. Wąsy – nie więcej niż 35% tlen, przepływ 5l/min. Maska – 60 – 80% tlen, 8-10l/min. Maska z workiem i rezerwuarem – 100% tlen, 10-15l/min. ( zwykle stosuje się 15l/m u poszkodowanych urazowych ) Metody zabezpieczania drożności dróg oddechowych : - bezprzyrządowa – odchylenie głowy do tyłu, wysunięcie żuchwy, - przyrządowa – rurka ustno-gardłowa, rurka nosowo-gardłowa, maska krtaniowa, rurka krtaniowa, rurka Combitube, rurka intubacji dotchawiczej. - zabiegowe: - tchawica – tracheotomia, tracheostomia, - krtań – konikopunkcja, konikotomia. Typowe przyczyny niedrożności górnych dróg oddechowych: - pozycja głowy – przygięcie, - krew, - wymioty, - ciała obce, - ucisk z zewnątrz ( krwiak lub ropień szyi ), - obrzęk śluzówki dróg oddechowych. Czynniki zwiększające ryzyko niedrożności górnych dróg oddechowych: - zaburzenia świadomości ( uraz głowy, wpływ alkoholu i/lub leków), - urazy twarzoczaszki, - urazy szyi, - zachłyśnięcie się dymem lub płomieniem, - niektóre wady wrodzone, 20 Objaw Battle'a – objaw pojawiający się w przypadku złamania w obrębie dołu środkowego podstawy czaszki, polegający na pojawieniu się krwiaka podskórnego zlokalizowanego ponad wyrostkiem sutkowatym (za małżowiną uszną). Pojawia się do paru dni po urazie. Występowanie – złamania kości podstawy czaszki. Objaw Blumberga - ostry ból brzucha odczuwany w chwili nagłego zwolnienia ucisku powłok brzucha. Występowanie - zapalenie otrzewnej. 21 Objaw Chvostka - skurcz mięśni mimicznych po opukiwaniu policzka w miejscu przebiegu n. twarzowego (przed przewodem słuchowym zewnetrznym). Występowanie – teżyczka Objaw Cullena – „błękitny pępek” – krwiak pępka, który powstaje w skutek przeświecania krwistej zawartości jamy brzusznej. Występowanie – krew w jamie brzusznej. Objaw Goldmana – ból powstający podczas wstrząsania okolicy lędźwiowej. Występowanie – choroby nerek. Objaw Rowsinga – ból w prawym dolnym kwadrancie jamy brzusznej powstający przy uciskaniu lewego dolnego kwadrantu jamy brzusznej Występowanie – ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. Objaw sztywności karku – opór pojawiający się podczas biernego pochylania głowy ku przodowi, przy znacznej sztywności może dojść do wygięcia głowy ku tyłowi. Występowanie – zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 22 21. Zasady unieruchamiania urazów układu ruchu. I zasada Potta: aby unieruchomić złamaną kość należy unieruchomić co najmniej dwa sąsiadujące stawy. II zasada Potta: aby unieruchomić uszkodzony staw należy uruchomić wszystkie kości które go tworzą. Urazy dzielimy na: - tępe – powodują pęknięcie i zmiażdżenie narządów wewnętrznych przy często nieuszkodzonych powłokach ciała. Jest krwotok wewnętrzny - drążące – powodowane są ostrymi przedmiotami lub przedmiotami poruszającymi się z dużą prędkością np. pocisk z broni palnej. Rodzaje urazów w wypadkach: - zderzenie czołowe – ciało ofiary uderza o pojazd, bardzo ciężkie urazy zewnętrzne i wewnętrzne – urazy czaszkowo-mózgowe, kręgosłupa szyjnego, jamy brzusznej, kończyn. - zderzenie boczne – urazy kręgosłupa, uszkodzenia rdzenia kręgowego, klatki piersiowej. - uderzenie w tył pojazdu – urazy kręgów szyjnych - dachowanie – ciężkie urazy zwykle dotyczące pasażerów z tyłu pojazdu. - wypadnięcie przez przednią szybę – mniej wypadków odkąd jest obowiązek jeżdżenia w pasach. Urazy kręgosłupa szyjnego, miednicy. 22. Zasady postępowania przy omdleniach. Omdlenie- krótkotrwała, przemijająca utrata przytomności, spowodowana nagłym rozszerzeniem naczyń krwionośnych. W wyniku tego zmniejsza się napływ krwi do mózgu i dochodzi do jego niedokrwienia. Objawy - osłabienie „mroczki” przed oczami, szum w uszach, bladość skóry. Postępowanie: - Ułożyć poszkodowanego na plecach w pozycji czterokończynowej. Ma to za zadanie poprawienie perforacji mózgowej poprzez centralizacje krążenia (zwiększenie powrotu krwi żylnej do serca). - U kobiet ciężarnych należy zastosować pozycje z uniesionym prawym biodrem, czyli ułożenie na lewym boku. - Zapewnij dostęp świeżego powietrza, - Nie bij po twarzy!!!!!! - nie wlewać wody do ust!!!! 25 Najczęstsze przyczyny:  Wstrząśnienia i stłuczenia mózgu,  Napinania, przerwania rusztowania nerwowo – naczyniowego pnia mózgu,  Rozległe uszkodzenia aksonów istoty białej mózgu,  Uraz bokserski w podbródek  Stłuczenie biegunów płatów czołowych i skroniowych  Rozerwanie żył mostkowych (mózg – zatoki opony twardej) – krwiaki podtwardówkowe. Urazy z opóźnienia  Hamowanie wolniejsze - obrażenia mniejsze. Urazy z przyspieszenia i opóźnienia (typu bicza)  W wypadkach komunikacyjnych - najechanie samochodu od tyłu lub po zderzeniu czołowym,  Zgięcie i wyprostowanie kręgosłupa – przyspieszenie i opóźnienie – względny ruch mózgu – utrata przytomności,  Uszkodzenie rdzenia kręgowego, korzeni nerwowych, aparatu kostno – więzadłowego szyjnego odcinka kręgosłupa (I pomoc – kołnierz). Wpływ na wielkość urazu maja:  Powłoki czaszki: skóra + włosy  Odwracalność odkształcenia kości czaszki,  Wielkość i twardość przedmiotu. Okolice narażone na uraz:  Bieguny płatów skroniowych,  Bieguny i podstawa płatów czołowych 2. Urazy czaszki. a) Obrażenia skóry:  Otarcia  Stłuczenia  Rany  Tłuczone  Szarpane  Cięte  Płytkie  Głębokie 26 b) Złamania kości czaszki  Linijne  Wieloodłamowe  Wgłobienia  Podstawy czaszki  Otwarte  Zamknięte 3. Obrażenia wewnątrzczaszkowe.  Wstrząśnienie mózgu,  Stłuczenie mózgu,  Pourazowy obrzęk mózgu  Krwiaki śródczaszkowe:  Nadtwardówkowy,  Podtwardówkowy,  Śródmózgowy,  Krwawienie podpajeczynówkowe.  Uszkodzenia nerwów czaszkowych,  Wodogłowie pourazowe,  Padaczka pourazowa,  Zespół powstrząśnieniowy mózgu. 4. Krwiak śródmózgowy.  Wynaczynienie krwi do miąższu tkanki mózgowej,  Często po urazie czaszki,  Czasem z powodu:  Malformacji naczyniowych (naczyniaki),  Pęknięcia naczynia przy nadciśnieniu tętniczym. Krwiaki:  Pierwotne – bezpośrednio po urazie  Wtórne – po kilku dniach, tygodniach po urazie,  Pojedyncze,  Mnogie.  Najczęściej – okolice płata:  Czołowego,  Skroniowego. 4. Mechanizm powstawania krwiaka.  W ognisku stłuczenia – wybroczyny i krwotoki,  Zakrzepy drobnych naczyń,  W efekcie – niedotlenienie i regionalna kwasica,  Wzrost przepuszczalności włośniczek, 27 Objawy zależą od:  Lokalizacji – niedowłady kończyn, mięśni twarzy, napady padaczkowe,  porażenia, śpiączka, zaburzenia mowy,  Efektu masy (zwykle 200 ml) – wgłobienie, wklinowanie  Objawów stłuczenia i obrzęku mózgu,  Objawów krwawienia podpajeczynówkowego. a) We wczesnej fazie - krwiak skrzepły, b) Po kilku dniach – upłynnia sie i zaczyna wchłaniać, c) Po kilku tygodniach – może całkowicie sie wchłonąć, Powstaje:  Blizna glejowa (mały krwiak),  Torbiel śródmiąższowa (duży krwiak),  Jama poencefaliczna ( torbiel wypełnia sie płynem mózgowo rdzeniowym lub łączy,  sie z układem komorowym). 5. Krwawienie podpajęczynówkowe  Po urazach czaszki  Krew z drobnych naczyń sklepistości mózgu  Krew miesza sie z płynem m.– rdz.( nie krzepnie)  Okolice:  Oczodołowe powierzchnie płatów czołowych,  Bieguny płatów skroniowych.  U osób w stanie nietrzeźwym – częstsze urazy głowy, wzrost ciśnienia (RR) tętniczego. Objawy krwiaka.  Dominują objawy stłuczenia mózgu,  Bóle głowy, wzrost temperatury,  Bóle okolicy lędźwiowej. 26. Ocena stanu świadomości/śpiączki w skali Glasgow. 30 1. Obrażenia elektryczne dzielimy w zależności na:  Napięcie robocze – dotknięcie instalacji lub urządzenia pod napięciem,  Napięcie dotykowe – uszkodzenie izolacji części metalowej urządzenia pod napięciem,  Napięcie krokowe – różnica potencjałów elektrycznych na jednej powierzchni w niewielkiej odległości.  Porażenie piorunem  Natężenie prądu ważniejsze niż napięcie – powyżej 0,1 A natężenie niebezpieczne,  120 – 500 Volt – szczególnie niebezpieczne,  Natężenie = Napięcie / Opór,  Opór zmniejsza się w wilgoci,  Różna oporność tkanek. 2. Obrażenia elektryczne.  Wczesne:  Objawy tężcopodobne – uszkodzenie mięśni, złamania kości, urazy rdzenia kręgowego (kurcz mięśni, upadki z wysokości),  Niewydolność nerek – wstrząs, uszkodzenie nerek prądem, patologiczne białko wypłukiwane z tkanek,  Obrażenia brzucha – napięcie mięsni,  Zaćma – po 5 – 6 miesiącach,  Długotrwałe uszkodzenie układu nerwowego – bezpośrednie działanie prądu.  Późne:  Przykurcze (zmiany zakrzepowe i niedokrwienne). 3. Oparzenia chemiczne.  Martwica powierzchni skóry i błon śluzowych.  Stężone kwasy, zasady,  Głębokość oparzenia zależy od:  Stężenia,  Czasu działania,  Odporności tkanki.  Kwasy – siarkowy, azotowy, solny, octowy – bezpośrednie działanie chemiczne powoduje denaturację białka,  Przy doustnej aplikacji:  Przedziurawienia przewodu pokarmowego – do jamy otrzewnowej lub do śródpiersia,  Ból, fusowate wymioty, smołowate biegunki, błona śluzowa – brązowa lub żółta, obrzęk głośni – trudności w oddychaniu,  Zapalenie śródpiersia lub otrzewnej – gorączka,  Obrzęk płuc.  Doraźna pomoc – neutralizacja kwasu: 31  Woda lub mleko doustnie ( 100 x rozcieńczyć), przy podejrzeniu perforacji przewodu pokarmowego – zabronione!  Nie wolno płukać żołądka ani prowokować wymiotów,  Drożność dróg oddechowych,  Tlenoterapia,  Zwalczanie obrzęku płuc.  Oparzenie skóry:  Cała grubość skóry  Wyraźnie odgraniczone brzegi  Sucha martwica - oddziela się wolno, blizny  Wczesne wycięcie oparzenia – przeszczep skóry  Doustne oparzenie zasadami:  Ostry ból przewodu pokarmowego,  Wstrząs,  Biegunka,  Krwiste wymioty,  Po 2 – 4 dniach – przedziurawienie przewodu pokarmowego,  Po przeżyciu występuje często zwężenie przełyku,  Rozcieńczyć zasadę mlekiem i wodą,  Następnie sok cytrynowy lub ocet rozcieńczony wodą ( 2 litry rozcieńczonego kwasu /  20 g ługu),  Na skórze – wnika wolno, głębokie zacieki oraz martwica rozpływna,  Doraźnie spłukać wodą,  Przepłukać słabym kwasem.  Wybiórcze środki przeciwdziałające kwasom:  Roztwór sody oczyszczonej,  Woda wapienna,  Dwuwęglan sodowy.  Wybiórcze środki przeciwdziałające zasadom:  3% kwas borny,  1% kwas octowy,  Kwas cytrynowy. 29. Urazy termiczne. 32 1. Hipertermia.  Stan organizmu lub jego części, w którym temperatura tkanki/tkanek przekracza aktualny poziom termoregulacji organizmu,  Stan podwyższonej temperatury ciała - powyżej 38OC  powyżej 41O Celsjusza – grozi uszkodzeniem mózgu lub śmiercią. Fizjologia:  Temp. wewnątrz ciała - ~37 st. C (+/- 1 st.),  Następstwem są zmiany w krążeniu, metabolizmie i oddychaniu,  Pomiar w:  Ustach,  Odbytnicy,  Z błony bębenkowej,  Dole pachowym (w Polsce).  Naturalna – temperatura jest podwyższona w stosunku do poziomu termoregulacji, który został obniżony przez lek, np. ketoprofen.  Sztuczna – temp. 42 – 47 st. C. - używana w zabiegach leczniczych - źródła zewnętrzne ciepła, takie jak promieniowanie elektromagnetyczne o różnych częstotliwościach lub ultradźwięki – w onkologii. 2.Rodzaje hipertermii.  Łagodna - przegrzanie  Skrajna – udar cieplny 3.Czynniki predysponujące do przegrzania i udaru cieplnego:  podeszły wiek,  wyczerpanie,  odwodnienie organizmu,  nadużywanie alkoholu oraz odwodnienie,  zaburzenia krążenia,  nurkowanie – oddychanie suchym powietrzem. 4. Objawy.  Przegrzanie:  Osłabienie i zmęczenie,  Bóle głowy, możliwe zaburzenia wzroku,  Bardzo silne pocenie się,  Nudności i możliwe wymioty,  Często skurcze mięśni nóg, brzucha i pleców,  Blada, wilgotna skóra,  Szybki, płytki oddech,  Znacznie przyspieszone tętno – 160 – 180/min.  Udar cieplny:  Objawy podobne do lekkiej postaci jednak pocenie dużo mniejsze lub brak,  Skóra gorąca, zaczerwieniona, często zupełnie sucha, 35  Zmęczenie,  Głód,  Niedawno przebyta choroba,  Niska temperatura powietrza, w połączeniu z wiatrem – parowanie skóry,  Wiatr wpływa na odczuwanie temperatury powietrza. Przeciętny czas przeżycia w zależności od czasu i temperatury wody: Temperatura wody Czas przeżycia +15oC 2 godziny +10oC 1 godzina +5oC 30 minut -1oC 15 minut Pierwsza pomoc w hipotermii:  Unikać zbędnych ruchów poszkodowanego,  Przenieść ratowanego w miejsce osłonięte od wiatru, do ciepłego pomieszczenia,  Zapewnić dostęp świeżego powietrza,  Zdjąć przemoczone ubranie,  Łagodnie ogrzewać plecy, szyję, głowę - stosując śpiwory lub koce. Postępowanie w przypadkach hipotermii:  Łagodne objawy  Poszkodowany jest w pełni przytomny - podawać ciepłe, słodkie napoje (zakaz podawania alkoholu!!!),  Ostrożnie wysuszyć nie nacierając,  Pozycja boczna ustalona.  Umiarkowane objawy  U poszkodowanego pojawia się apatia i sztywność mięśni - nie należy go  rozbierać, 36  Ułożyć ofiarę z podkurczonymi kończynami - zapobiega spadkowi  temperatury ciała  Podczas transportu bezpieczna jest tylko pozycja leżąca,  Przytomnego można napoić,  Konieczna pomoc lekarska.  Ostre i krytyczne objawy  Poszkodowany traci przytomność,  Nie poić i nie karmić poszkodowanego  Przy zatrzymaniu krążenia i oddychania – resuscytacja krążeniowo – oddechowa. Czynniki sprzyjające odmrożeniom:  Odmrożeniu ulegają obwodowe części ciała,  Mróz,  Wiatr,  Niedostateczna izolacja cieplna,  Ucisk – upośledzenie krążenia,  Nikotyna – obkurcza naczynia,  Alkohol – rozszerza nn. skórne – oziębienie,  Wysokość nad poziomem morza – niższa zawartość tlenu,  Zmęczenie,  Głód, odwodnienie,  Choroby układu krążenia,  Urazy. Nie wolno:  Ogrzewać gwałtownie lub zbyt długo ( efekt oparzenia),  Nacierać odmrożonych okolic,  Nakładać zimnej wody lub śniegu,  Przebijać pęcherzy,  Palić tytoniu i pić alkoholu. Należy:  Ogrzewać łagodnie, stopniowo, w kąpieli wodnej lub mokrymi okładami,  Zapewnić choremu komfort cieplny i psychiczny,  Stosować suche, jałowe opatrunki.