Tkanka mięśniowa, Streszczenia z Histologia

Pobierz Tkanka mięśniowa i więcej Streszczenia w PDF z Histologia tylko na Docsity! Tkanka mięśniowa Wprowadzenie Przeczytaj Grafika interaktywna Sprawdź się Dla nauczyciela Każda żywa komórka wykazuje jakąś postać ruchu. Komórki mogą zmieniać kształt, położenie w stosunku do otoczenia, a w ich wnętrzu swobodnie przemieszczają się organelle. Istnieją również komórki, które w organizmach wielokomórkowych tworzą mocno wyspecjalizowane grupy przystosowane do wykonywania skurczów. Umożliwia to ruch części lub całego organizmu oraz zapewnia prawidłowe funkcjonowanie ważnych dla życia narządów. Te wyspecjalizowane w swojej roli kompleksy komórek to tkanki mięśniowe. Twoje cele Porównasz zasadnicze typy tkanek mięśniowych występujących u zwierząt i człowieka. Określisz lokalizację tkanek mięśniowych w organizmie człowieka. Rozpoznasz różne rodzaje tkanki mięśniowej na preparatach mikroskopowych i ilustracjach. Wykażesz związek budowy tkanek mięśniowych z pełnionymi przez nie funkcjami. Efektem pracy włókien mięśniowych jest nie tylko skurcz mięśnia, ale również wytwarzanie dużych ilości ciepła. Źródło: wikimedia.org, domena publiczna. Tkanka mięśniowa przestrzenną sieć. Zapewnia to synchronizację skurczu mięśnia sercowego, który kurczy się dość szybko, ale słabiej niż mięśnie szkieletowe – wynika to z mniejszej liczby miofibryli. Tkanka mięśniowa serca jest dobrze unaczyniona, a jej skurcze są niezależne od woli. Tkanka mięśniowa gładka Wrzecionowate komórki mięśni gładkich mają jedno, centralnie położone jądro komórkowe. Ich cechą charakterystyczną jest brak widocznego prążkowania, co wynika z o wiele mniejszej liczby miofilamentów niż w mięśniach prążkowanych oraz z ich nieregularnego ułożenia w cytoplazmie. W efekcie skurcze mięśni gładkich są powolne i trwają dłużej niż skurcze mięśni szkieletowych, za to mięśnie te są bardziej odporne na zmęczenie. Skurcze są niezależne od woli. Jak sądzisz, dlaczego włókna mięśnia sercowego – w przeciwieństwie do włókien mięśni szkieletowych – są rozgałęzione? Ciekawostka Tkanka mięśniowa gładka u wielu bezkręgowców tworzy wraz z innymi tkankami wór powłokowo‐mięśniowy, który bierze udział w lokomocji. U stawonogów ten rodzaj tkanki nie występuje. W komórkach mięśni gładkich kręgowców znajduje się jedno jądro komórkowe, odmiennie niż u bezkręgowców, gdzie komórki zawierają dwa, a nawet trzy jądra komórkowe. Charakterystyka tkanek mięśniowych Specyficzna budowa tkanek mięśniowych wynika z pełnionych w organizmie funkcji. Tkanka mięśniowa gładka – obraz mikroskopowy. Powiększenie 200×. Źródło: Juan Carlos Fonseca Mata, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.  Słownik aktyna białko kurczliwe budujące filamenty cienkie miofibryli miofibryle włókienka kurczliwe w komórkach i włóknach mięśniowych; zbudowane z aktyny i miozyny miofilamenty włókienka białkowe będące podstawowym elementem aparatu kurczliwego komórek mięśniowych miozyna białko kurczliwe budujące filamenty grube miofibryli sarkolemma błona komórkowa komórek mięśniowych; dzięki wytwarzaniu długich kanalików sięgających w głąb włókna mięśniowego umożliwia przenoszenie impulsów pobudzających skurcz sarkomer Cecha Tkanka mięśniowa Szkieletowa Sercowa Gładka Poprzeczne prążkowanie obecne obecne brak Elementy budowy włókno wielojądrzaste (syncytium) komórki tworzące włókno komórka Położenie jąder obwodowe centralne centralne Liczba jąder wiele od 1 do 2 1 Wstawki brak obecne brak Rozgałęzienia włókien (komórek) brak obecne brak Źródło: Maciej Zabel (red.), Histologia. Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii, Wrocław 2016. s. 110. elementarna część kurczliwa włókienka mięśniowego (miofibryli); odgrywa rolę w skurczu mięśnia syncyum zespólnia; rodzaj komórczaka powstającego w wyniku fuzji komórek, której towarzyszy zanik błon komórkowych Ćwiczenie 4 Przyporządkuj podane cechy budowy do odpowiednich tkanek mięśniowych. Pewne cechy można przypisać kilku tkankom. Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca Tkanka mięśniowa gładka Wydłużone, cylindryczne włókna, tępo zakończone Wrzecionowate, ostro zakończone komórki Wydłużone, rozgałęzione, cylindryczne włókna Obecność poprzecznych prążków Obecność jednego jądra Obecność wielu jąder Obecność od 1 do 2 jąder Jądro lub jądra umieszczone centralnie Jądra umieszczone peryferyjnie                            醙 Ćwiczenie 5 Proces ten zachodzi podczas życia płodowego. Najpierw komórki macierzyste układają się w długie szeregi, a następnie zanikają występujące między nimi błony komórkowe. Elementy cytoszkieletu formują się w specyficzny aparat kurczliwy, widoczny pod mikroskopem jako charakterystyczne prążki. Podaj nazwę elementu tkanki mięśniowej, którego powstawanie opisano powyżej. 醙 Ćwiczenie 6 Porównaj właściwości i miejsce występowania poszczególnych tkanek mięśniowych. Uzupełnij poniższą tabelę. Szybkość skurczu, Zdolność do trwania w skurczu, Regulacja skurczu, Męczliwość, Występowanie w organizmie, pośrednia, duża Właściwości Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana szkieletowa Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana serca Tkanka mięśniowa gładka Szybkość skurczu pośrednia Zdolność do trwania w skurczu duża Regulacja skurczu Męczliwość Występowanie w organizmie 醙 Dla nauczyciela Scenariusz lekcji Autor: Alicja Kasińska Przedmiot: biologia Temat: Tkanka mięśniowa Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym Podstawa programowa: Zakres podstawowy Treści nauczania – wymagania szczegółowe V. Budowa i fizjologia człowieka. 1. Podstawowe zasady budowy i funkcjonowania organizmu człowieka. Uczeń: 1) rozpoznaje tkanki zwierzęce na preparacie mikroskopowym, na schemacie, mikrofotografii, na podstawie opisu i wykazuje związek ich budowy z pełnioną funkcją; Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe XI. Funkcjonowanie zwierząt. 1. Podstawowe zasady budowy i funkcjonowania organizmu zwierzęcego. Uczeń: 1) rozpoznaje tkanki zwierzęce na preparacie mikroskopowym, na schemacie, mikrofotografii, na podstawie opisu i wykazuje związek ich budowy z pełnioną funkcją; Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się. Cele operacyjne: Uczeń: porówna zasadnicze typy tkanek mięśniowych występujących u zwierząt i człowieka; określi lokalizację tkanek mięśniowych w organizmie człowieka; rozpozna różne rodzaje tkanki mięśniowej na preparatach mikroskopowych i ilustracjach; wykaże związek budowy tkanek mięśniowych z pełnionymi przez nie funkcjami. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm; operacyjna. Metody i techniki nauczania: analiza materiałów źródłowych; obserwacja mikroskopowa; mapa pojęć. Formy pracy: praca indywidualna; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; grafika interaktywna; tablica interaktywna; mikroskopy świetlne; dostępne w pracowni szkolnej preparaty mikroskopowe tkanek mięśniowych: gładkiej, poprzecznie prążkowanej serca i poprzecznie prążkowanej szkieletowej; narzędzie do tworzenia map pojęć. Przed lekcją Nauczyciel przygotowuje: stanowiska do mikroskopowania i preparaty mikroskopowe tkanek mięśniowych. Przebieg zajęć Faza wstępna 1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie pochodzenia tkanek zwierzęcych i wymienienie już poznanych tkanek oraz krótką ich charakterystykę. 2. Nauczyciel stawia pytanie kluczowe: „Do czego służą mięśnie?”. Uczniowie odpowiadają. 3. Uczniowie czytają wprowadzenie do e‐materiału w celu uświadomienia sobie roli tkanek mięśniowych w funkcjonowaniu organizmu człowieka. Faza realizacyjna 1. Nauczyciel zadaje pytanie: „Jakie cechy powinna mieć tkanka mięśniowa, aby spełniać swą rolę?”. 2. Nauczyciel prosi uczniów o wyszukanie w e‐materiale szczegółowych informacji na temat cech charakterystycznych tkanek mięśniowych. Uczniowie w zespołach trzyosobowych przygotowują odpowiedzi. Każda osoba wyszukuje informacje o jednym rodzaju tkanki mięśniowej (szkieletowej, gładkiej i serca), ustala jej lokalizację, wykorzystując grafikę interaktywną, a następnie przedstawia informacje swojej grupie. Po wykonaniu zadania wskazane przez nauczyciela osoby prezentują wyniki pracy na forum klasy. 3. Uczniowie wykonują obserwacje mikroskopowe tkanek mięśniowych oraz porównują obraz spod mikroskopu z ilustracjami w e‐materiałach i grafice interaktywnej. Określają cechy budowy, na podstawie których można je zidentyfikować. Wykonują schematyczne rysunki tkanek w zeszycie. 4. Uczniowie formułują wnioski dotyczące związku budowy i miejsca występowania tkanek mięśniowych z pełnionymi przez nie funkcjami (wykonują polecenia nr 1 i 2 do grafiki interaktywnej). Chętni uczniowie prezentują po jednym wniosku, poddając go ocenie koleżeńskiej. 5. Nauczyciel na platformie rozpoczyna tworzenie mapy pojęć „TKANKI MIĘŚNIOWE” na podstawie grafiki interaktywnej. Prosi uczniów o przyłączenie się do zadania przez dopisanie trzech „gałęzi” mapy symbolizujących poszczególne tkanki. Dzieli uczniów na trzy grupy (tyle, ile typów tkanek mięśniowych), np. kolor zielony – tkanka mięśniowa szkieletowa, kolor czerwony – tkanka mięśniowa serca, kolor żółty – tkanka mięśniowa gładka. Każdy uczeń dopisuje do „swojej” gałęzi mapy jedną propozycję czynności, którą wykonuje organizm człowieka dzięki tkankom mięśniowym, oraz informacje dotyczące usytuowania danej tkanki w organizmie. Uczniowie wraz z nauczycielem podsumowują pracę i dokonują poprawek. 6. Nauczyciel czuwa nad poprawnością ich działań, pomaga w zidentyfikowaniu tkanek i formułowaniu wniosków. Faza podsumowująca 1. Uczniowie wykonują ćwiczenia od 5 do 9 (dotyczące rozpoznawania cech poszczególnych rodzajów tkanki mięśniowej), a także polecenie nr 4 do grafiki interaktywnej (odnoszące się do zdolności tkanki mięśniowej do regeneracji). 2. Uczniowie dokonują autoewaluacji swojej pracy, formułując zdanie: „Nie wiedziałam(- em), że…”. 3. Nauczyciel ocenia pracę uczestników zajęć.