Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Bilans Wiosny Ludów, Publikacje z Historia

Przypomnisz przyczyny wybuchu powstań w czasie Wiosny Ludów. Przeanalizujesz przebieg Wiosny Ludów w Europie. Przedstawisz skutki Wiosny Ludów w poszczególnych ...

Typologia: Publikacje

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

Warsawa
Warsawa 🇵🇱

4.7

(104)

282 dokumenty

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Bilans Wiosny Ludów i więcej Publikacje w PDF z Historia tylko na Docsity! Bilans Wiosny Ludów Wprowadzenie Przeczytaj Gra interaktywna Film + Sprawdź się Dla nauczyciela Bibliografia: Źródło: Wincenty Witos, Moje wspomnienia, t. 2, Paryż 1964, s. 16–50. Źródło: Ignacy Daszyński, , [w:] Piotr Abryszeński, Artykuł Pierwsze wybory w wolnej Polsce, Muzeum Historii Polski, 2019. Źródło: Janusz Pajewski, Budowa Drugiej Rzeczypospolitej 1918–1926, Poznań 1995. Źródło: Piotr Adam Tusiński, Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1922, Warszawa 2019. Źródło: Przemówienie Józefa Piłsudskiego w Sejmie dn. 10 lutego 1919, dostępny w internecie: Wikisource.org. Źródło: Wincenty Witos, Moje wspomnienia, t. 2, Warszawa 1990, s. 55–56. Źródło: Jürgen Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, Poznań 2020. Przeczytaj Podłoże konfliktów Charakterystyczną cechą Wiosny Ludów były jednoczesne wystąpienia rewolucyjne w wielu krajach, a sukcesy lub porażki w jednym z nich oddziaływały na pozostałe. Zaskoczone powszechnością rewolucji rządy były zmuszone do ustępstw. Postulaty wysuwane przez rewolucjonistów nie były jednolite: od liberalnych do socjalistycznych, od wyzwoleńczych do ugodowych. Ułatwiło to rządom walkę z rewolucją, która we wszystkich krajach zakończyła się klęską i represjami. Przebieg Wiosny Ludów Za początek Wiosny Ludów uważa się rewolucję lutową we Francji, która wybuchła w dniach 22–24 lutego 1848 r. W jej wyniku powstała II Republika. Niedługo potem, 13 marca rozpoczęła się rewolucja w Wiedniu, a 18 marca w Berlinie (rewolucja marcowa 1848) i w Mediolanie. W Paryżu, po ucieczce króla Ludwika Filipa I, władzę objął Rząd Tymczasowy. W celu rozwiązania spraw robotników powołano Komisję Luksemburską, czyli rządową komisję pracy, która analizowała kwestie zatrudnienia i składała stosowne sprawozdania; jej przewodniczącym został socjalista Louis Blanc. Wprowadzono wolność prasy i stowarzyszeń, zniesiono niewolnictwo w koloniach. W wyborach do Zgromadzenia Narodowego 23 kwietnia, w których po raz pierwszy wprowadzono powszechne prawo głosu (tylko dla mężczyzn), wzięło udział 9 mln Francuzów. Zwycięzcy republikanie wycofali się ze swych wcześniejszych ustępstw wobec robotników, nakazując m.in. wysiedlenie z Paryża bezrobotnych. Doprowadziło to w czerwcu do wybuchu powstania, krwawo stłumionego przez wojsko (było kilka tysięcy zabitych). Klęska powstania zakończyła Wiosnę Ludów we Francji. Wybrany wg zasad nowej konstytucji 10 grudnia 1848 r. prezydent Ludwik Napoleon Bonaparte przeprowadził w 1852 r. zamach stanu i ogłosił się cesarzem Napoleonem III. Rewolucja marcowa w Berlinie. Zwróć uwagę, że układ kolorów na flagach różni się. Co to może oznaczać? Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Portret cesarza Napoleona III w stroju koronacyjnym. Czym różni się ten portret od osiemnastowiecznych przedstawień tego typu? Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. W Niemczech, składających się z 36 państw (większość z nich tworzyła Związek Celny z Prusami), sytuację komplikowało duże zróżnicowanie społeczne i gospodarcze. Liberałowie doprowadzili do zwołania 18 maja 1848 r. parlamentu ogólnoniemieckiego we Frankfurcie nad Menem (Frankfurckie Zgromadzenie Narodowe). Nieco wcześniej, 18 marca 1848 r., zaczęła się rewolucja w Berlinie. W trzydniowych krwawych walkach ludu z wojskiem padło 200 zabitych. Król pruski Fryderyk Wilhelm IV, w celu uspokojenia sytuacji, usunął wojsko z miasta. Tzw. rząd marcowy, złożony głównie z burżuazji nadreńskiej, ogłosił amnestię; dzięki niej opuścili więzienie m.in. Polacy skazani za działalność niepodległościową w procesie berlińskim w 1847 r., m.in. Ludwik Mierosławski i Karol Libelt. W wyborach powszechnych, dwustopniowych, wybrano Zgromadzenie Narodowe; jego głównym celem było opracowanie konstytucji. Cały czas rwały rozruchy uliczne, które tłumiła gwardia narodowa. Utrata poparcia ludu osłabiła parlament. Z drugiej strony wojsko przygotowywało się do obrony „króla i ojczyzny”. W październiku parlament rozpoczął pracę nad konstytucją, wprowadzając do niej paragraf o zniesieniu szlachectwa, tytułów i orderów. Fakt ten, a także wiadomość o upadku powstania w Wiedniu pobudziły aktywność władz. Rewolucja załamała się. 9 listopada król nakazał parlamentowi opuścić Berlin, po czym powołał rząd pod przywództwem generała Friedricha Brandenburga, wprowadził stan oblężenia i 5 grudnia ogłosił konstytucję, zapewniającą obywatelom podstawowe wolności polityczne, prasy, stowarzyszeń, wyznań, nauczania oraz równość wszystkich wobec prawa. Zapisy tej konstytucji zostały wkrótce zmienione na mniej liberalne, m.in. ograniczono prawa polityczne mniej zamożnych warstw społecznych. Rewolucja w Wiedniu, rozpoczęta w dniach 13–15 marca 1848 r. miała dalekosiężne konsekwencje i spowodowała załamanie się systemu politycznego w Austrii. Już na początku ucieczką za granicę musiał się ratować niepopularny kanclerz Klemens Metternich, który wcześniej rządził silną ręką, tworząc państwo policyjne, gdzie ściśle kontrolowane były niemal wszystkie dziedziny życia (np. istniała cenzura). Monarchia habsburska była wielonarodowa, a kraje, wchodzące w jej skład dążyły do autonomii (np. Czechy, Galicja, Chorwacja) albo do niepodległości (północne Włochy, a także Węgry w drugim etapie rewolucji). Król włoskiego Piemontu Karol Albert wypowiedział wojnę Austrii i na pewien czas zdobył Lombardię z Mediolanem. Na Węgrzech, w Galicji i w Czechach powstały zalążki władz autonomicznych, które same starały się rozwiązać sprawę chłopską (likwidacja pańszczyzny na Węgrzech i w Czechach). Węgrzy uzyskali prawo do własnego rządu, którego pierwszym premierem został Lajos Batthyany. Austriacki cesarz Ferdynand I ogłosił 25 kwietnia konstytucję, poszerzoną 15 maja o powszechne prawo głosu, dzięki czemu do parlamentu weszła potem spora grupa chłopów. 27 lipca podjęto uchwałę o zniesieniu poddaństwa i uwłaszczeniu chłopów za odszkodowaniem właścicieli ziemskich. Kolejne ustępstwa rządu wywalczano demonstracjami robotników, studentów, demokratów, którzy powołali Centralny Komitet Polityczny. Kamaryla dworska zmusiła do abdykacji cesarza Ferdynanda I Dobrotliwego, jakoby odpowiedzialnego za sukcesy Wiosny Ludów w Austrii, i 2 grudnia 1848 r. powołała na tron Franciszka Józefa. Od jesieni 1848 r. rosło napięcie pomiędzy Węgrami a Austrią. 4 marca 1849 r. cesarz ogłosił konstytucję, na mocy której nastąpiła inkorporacja Węgier do Austrii. W odpowiedzi Węgrzy ogłosili niepodległość, co doprowadziło do kolejnych walk. Wiedeń poprosił o pomoc Rosję i Węgrzy, którym na pomoc przyszedł polski generał Józef Bem, musieli się poddać. Choć Bem przegrał bitwę pod Temeszwarem 9 sierpnia 1849 r., zyskał miano najskuteczniejszego generała wojsk węgierskich i bohatera europejskiej Wiosny Ludów. Powstanie w Pradze w Czechach. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Wiosna Ludów na ziemiach polskich - zabór pruski. Źródło: Krysan Chariza i zespół, licencja: CC BY-SA 3.0. Jeszcze trudniejsza niż w Wielkopolsce była sytuacja w Galicji. Chłopów nadal obowiązywała pańszczyzna, nie mieli prawa własności ziemi. Żywa była pamięć rzezi galicyjskiej z 1846 r., czyli sprowokowanej przez Austriaków antyszlacheckiej rebelii chłopstwa z licznymi napadami i pogromami ziemian, urzędników dworskich i rządowych, a nawet księży. Po wybuchu rewolucji w Wiedniu gubernator austriacki Franz Stadion nie mógł zapobiec powstaniu we Lwowie Centralnej Rady Narodowej ani Komitetu Narodowego w Krakowie na czele z prezesem Józefem Walentym Krzyżanowskim. Obie organizacje powstały w marcu 1848 r. Masowo powracali do kraju emigranci (m.in. Wiktor Heltman, gen. Józef Wysocki, gen. Franciszek Sznajde). Powstawały gwardie narodowe. Delegacja, złożona z przedstawicieli wszystkich warstw społecznych, udała się do Wiednia z petycją, zawierającą postulaty poszerzenia autonomii Galicji, spolszczenia administracji i szkolnictwa itp. Lwowska Rada i krakowski Komitet planowały rozwiązanie sprawy chłopskiej, ale uprzedził je gubernator Stadion ogłaszając 22 kwietnia we Lwowie, a 24 kwietnia w Krakowie zniesienie pańszczyzny. Przyjazd do Krakowa, wbrew zakazowi, znacznej grupy emigrantów spowodował 26 kwietnia starcia gwardii narodowej z wojskiem, w których zginęło 20 osób, a 60 zostało rannych. Austriacy zbombardowali miasto. Komitet Narodowy, chcąc uniknąć eskalacji przemocy, rozwiązał się. W czerwcu 1848 r. odbyły się powszechne, dwustopniowe wybory do parlamentu wiedeńskiego. W wielu okręgach chłopi nie chcieli głosować razem z „panami”. Mimo to na 100 mandatów, przyznanych Galicji, uzyskali 33, a ziemianie – 27). 26 lipca nowy parlament zniósł poddaństwo i pańszczyznę oraz przyznał odszkodowanie szlachcie. Na wieść o wybuchu powstania w Wiedniu w październiku doszło we Lwowie do zaburzeń. W dniach 1 i 2 listopada 1848 r. na ulicach pojawiły się barykady i doszło do starć z żołnierzami. W odwecie Austriacy zbombardowali Lwów; spaliło się wiele budynków, zginęło ok. 100 osób. Władze zaborcze zastosowały surowe represje: młodzież przymusowo wcielano do wojska, wprowadzono stan oblężenia we Lwowie, następnie w całej Galicji, wycofano się także z ustępstw na rzecz języka polskiego w szkole i urzędach. Na liberalizację prawa przyszło galicyjskim Polakom czekać jeszcze dwie dekady. Podsumowanie Choć większość postulatów, które wysunęli rewolucjoniści w czasie Wiosny Ludów nie udało się zrealizować, to Europa stanęła u progu nieodwracalnych przemian. Na postulaty demokratów, takie jak republika, rozległe wolności polityczne, gwarancje socjalne dla pracowników czy powszechne prawo wyborcze było jeszcze za wcześnie. Jednak z drugiej strony pojawiło się pole do dyskusji o tych sprawach. Wracały one w kolejnych latach jak bumerang, aż do pełnej realizacji, już w XX w. Pewien sukces odnieśli liberałowie; wielu monarchów uznało, że nadszedł czas na ustępstwa i poszerzenie sfery wolności. Mało tego: przyznali, że może to służyć rozwojowi państw i narodów. Po 1850 r. pozostało bardzo niewiele państw w Europie, które nie miałyby konstytucji lub wprowadzonego systemu liberalnego. Został wykonany znaczący krok w kierunku społeczeństwa obywatelskiego. W większości krajów utworzono ciała ustawodawcze, wprowadzono równość wszystkich wobec prawa i podstawowe wolności polityczne. W czasie Wiosny Ludów po raz pierwszy na szeroką skalę ujawnił się konflikt między robotnikami, a właścicielami fabryk (Francja, Niemcy). Z kolei w państwach o wielonarodowych, takich jak Prusy (Niemcy, Polacy), a zwłaszcza monarchia habsburska (Niemcy, Polacy, Czesi, Ukraińcy, Rumuni, Węgrzy, Włosi, Chorwaci, Słowacy i inni), pojawiły się konflikty na tle narodowym. Rewolucja lutowa we Francji. Barykada na Rue Soufflot, w tle Panteon w Paryżu, czerwiec 1848. Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna. Wiosna Ludów w Europie. Rewolucje 1848–1849. Źródło: Krysan Chariza i zespół, licencja: CC BY-SA 3.0. Słownik absolutyzm (z łac. absolutus – zupełny, bezwzględny) system władzy we wczesnonowożytnej Europie, w ramach którego władca sprawował niemal nieograniczoną władzę burżuazja (z franc. bourgeoisie – mieszczaństwo) określenie zamożnej warstwy mieszczaństwa, upowszechnione w XIX w. czartyzm masowy i radykalny ruch polityczny w latach 1836‐49 w Wielkiej Brytanii, który zmierzał do wprowadzenia demokratycznych zmian w systemie wyborczym oraz poprawy sytuacji finansowej robotników kamaryla grupa dworzan lub faworytów otaczających króla lub władcę; zwykle nie zajmują oni żadnego stanowiska w oficjalnej strukturze władzy, jednak wpływają w sposób nieformalny Słowa kluczowe Wiosna Ludów w Europie, Wiosna Ludów na ziemiach polskich, Polacy pod zaborami, ziemie polskie w I połowie XIX w. Bibliografia A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Warszawa 2009. J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław 2008. J. Falkowski, Wspomnienia z roku 1848 i 1849. Część 1, Warszawa 1908. Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‐Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998. M. Żywczyński, Historia Powszechna 1789–1870, Warszawa 2001. Polecenie 3 Rozstrzygnij, czy Wiosna Ludów mogła mieć wpływ na postawienie pomnika Józefa Bema w Budapeszcie. Uzasadnij swoją odpowiedź. Twoja odpowiedź Film + Sprawdź się Polecenie 1 Zapoznaj się z filmem i wykonaj kolejne polecenia. Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DC42wAcak Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Bilans Wiosny Ludów. Polecenie 2 Wymień najważniejsze polityczne i społeczne skutki Wiosny Ludów. Który z nich jest twoim zdaniem najważniejszy? Uzasadnij odpowiedź. Polecenie 3 Wskaż największych przegranych i wygranych Wiosny Ludów. Odpowiedż uzasadnij. Polecenie 4 Wyjaśnij znaczenie Wiosny Ludów dla późniejszego zjednoczenia Niemiec i Włoch. Twoja odpowiedź Twoja odpowiedź Twoja odpowiedź Ćwiczenie 1 Zinterpretuj wymowę rysunku, odwołując się do elementów graficznych. Rozstrzygnij, czy przedstawia ona zwycięstwo, czy klęskę rewolucji z lat 1849-1849. Karykatura opublikowana w Düsseldorfer Monatshee. Źródło: Ferdinand Schröder, 1849, Wikimedia Commons, domena publiczna. Twoja odpowiedź 醙 Dla nauczyciela Autor: Martyna Wojtowicz Przedmiot: Historia Temat: Bilans Wiosny Ludów Grupa docelowa: Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum Podstawa programowa: Zakres rozszerzony Treści nauczania – wymagania szczegółowe XXX. Europa i świat po kongresie wiedeńskim. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto: 5) charakteryzuje przebieg Wiosny Ludów w Europie. Kształtowane kompetencje kluczowe: kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje obywatelskie. Cele operacyjne: Uczeń: podsumowuje przyczyny wybuchu powstań w czasie Wiosny Ludów. omawia najważniejsze wydarzenia Wiosny Ludów w Europie. charakteryzuje skutki Wiosny Ludów w poszczególnych krajach Europy. Strategie nauczania: konstruktywizm; konektywizm. Metody i techniki nauczania: rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych; analiza materiału źródłowego (porównawcza); dyskusja. Formy pracy: praca indywidualna; praca w parach; praca w grupach; praca całego zespołu klasowego. Środki dydaktyczne: komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu; zasoby multimedialne zawarte w e‐materiale; tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda; telefony z dostępem do internetu. Przebieg lekcji Przed lekcją: 1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‐materiał „Bilans Wiosny Ludów”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia. Faza wstępna: 1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji. 2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‐materiałem. Jeśli większość uczniów nie przeczytała tekstu, nauczyciel inicjuje rozmowę kierowaną wprowadzającą w temat. Faza realizacyjna: 1. W zależności od stopnia przygotowania uczniów nauczyciel może albo poprosić wybraną osobę o przedstawienie genezy Wiosny Ludów i najważniejszych wydarzeń, albo sam omówić krótko te zagadnienia. Wskazany uczeń może podczas tej części lekcji zapisywać najważniejsze informacje na tablicy, tworząc mapę myśli związaną z zagadnieniem Wiosny Ludów. 2. Nauczyciel zapowiada, że uczniowie obejrzą film podsumowujący wydarzenia Wiosny Ludów. Prosi wybraną osobę o przeczytanie polecenia nr 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”: „Wymień najważniejsze polityczne i społeczne skutki Wiosny Ludów. Który z nich jest twoim zdaniem najważniejszy? Uzasadnij odpowiedź”. Dzieli uczniów na 4‐osobowe grupy. Uczniowie zapoznają się z filmem, a następnie w grupach przygotowują odpowiedź na polecenie. Po ustalonym czasie przedstawiciele wybranej grupy prezentują swoje propozycje odpowiedzi wraz z uzasadnieniem, mogą dyskutować między sobą. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie nr 3. 3. Praca z pierwszym multimedium („Gra interaktywna”). Nauczyciel dzieli uczniów na dwie, trzy, cztery lub więcej grup i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasu na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania. 4. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, jest nagradzana, np. oceną za aktywność. 5. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność? Faza podsumowująca: 1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat tego, czego uczniowie się dowiedzieli. 2. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów o samoocenę dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Praca domowa: 1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Materiały pomocnicze: M. Żywczyński, Historia Powszechna 1789–1870, Warszawa 2001. J. Baszkiewicz, Historia Francji, Wrocław 2008. J. Falkowski, Wspomnienia z roku 1848 i 1849. Część 1, Warszawa 1908. Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‐Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998. Wskazówki metodyczne: Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Gra interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.