Pobierz Romantyzm - wprowadzenie do epoki i więcej Prezentacje w PDF z Chemia tylko na Docsity! ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość.