Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

Romantyzm - wprowadzenie do epoki, Prezentacje z Chemia

Dokument przedstawia wprowadzenie do epoki romantyzmu, omawiając kluczowe pojęcia i cechy charakterystyczne tego okresu. Omówione zostają m.in. pochodzenie nazwy 'romantyzm', ramy czasowe epoki w Europie i Polsce, początki romantyzmu w Niemczech i Anglii, a także kluczowe pojęcia takie jak irracjonalizm, indywidualizm, ludowość, orientalizm, młodość i bunt. Dokument opisuje również spór klasyków z romantykami oraz cechy literatury romantycznej, takie jak natchnienie artysty, synkretyzm, rola poety-wieszcza, nastój niesamowitości i grozy, historyzm, inspiracja naturą, orientalizm oraz ludowość. Całość stanowi kompleksowe wprowadzenie do zrozumienia epoki romantyzmu i jej kluczowych aspektów.

Typologia: Prezentacje

2022/2023

Załadowany 23.11.2023

bartolex-1
bartolex-1 🇵🇱

1 dokument

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz Romantyzm - wprowadzenie do epoki i więcej Prezentacje w PDF z Chemia tylko na Docsity! ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość. ROMANTYZM WPROWADZENIE Nazwa epoki • Termin romantyzm najprawdopodobniej pochodzi od łacińskiego wyrazu romanticus (niezwykły). • Przymiotnika romantyczny używano już w pierwszej połowie XVIII w. na określenie malowniczego czy nastrojowego krajobrazu. Ramy czasowe EUROPA • 1789 – wybuch rewolucji francuskiej • 1848 – 1849 – wydarzenia Wiosny Ludów POLSKA • 1822 – wydanie Ballad i romansów A. Mickiewicza • 1863 – wybuch powstania styczniowego Początki romantyzmu • W Niemczech preromantyzm nazywa się okresem burzy i naporu (od tytułu dramatu Maximiliana von Klingera Sturm und Drang). • Przedstawiciele burzy i naporu (np. J. W. Goethe i F. Schiller) podkreślali znaczenie uczuć i intuicji, buntowali się przeciwko oświeceniowemu racjonalizmowi oraz inspiracji szukali w folklorze, podaniach ludowych i twórczości W. Szekspira. Początki romantyzmu W Anglii preromantyzm nazywa się literaturą gotycką, gdyż wiązał się z nawiązywaniem do średniowiecza, które fascynowało dawnością i nastrojem grozy. Ten angielski nurt zapoczątkował Horace Walpole wydaniem powieści Zamczysko w Otranto. Thomas Cole, Romantyczny krajobraz z ruinami wieży Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • IRRACJONALIZM – pogląd, że rzeczywistość nie może być poznana za pomocą rozumu. Romantycy doceniali to, co ukryte, szalone, budzące odrazę i strach. • INDYWIDUALIZM – romantyczny kult indywidualności, nieprzeciętnej i niepowtarzalnej jednostki. Romantycy wierzyli, że tylko wyjątkowy człowiek miał prawo do konfliktu ze światem i nieulegania konwencjom. Stąd indywidualizm romantyczny to indywidualizm elitarny, a jednostką wybraną był poeta. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • LUDOWOŚĆ – fascynacja romantyków wierzeniami, obyczajami i twórczością ludu ze względu na odwoływanie się do bliskiej im wizji świata przenikniętego cudownością i pozarozumowym poznaniem. Twórcy romantyczni czerpali z ludowych podań wątki nacechowane grozą i tajemniczością. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • ORIENTALIZM – poszukiwanie inspiracji przez romantyków poza kulturą europejską, zwłaszcza na Wschodzie. Modne stały się podróże na Krym, do Egiptu, Libanu i Palestyny. Fascynowano się indyjskimi i arabskimi baśniami, orientalnymi strojami, architekturą i muzyką. Pojęcia kluczowe dla zrozumienia epoki • MŁODOŚĆ - nobilitacja młodości – efekt przemiany ideologicznej związanej z odrzuceniem doświadczenia i mądrości życiowej na rzecz entuzjazmu, bezkompromisowości, emocjonalności i buntu (cech przynależnych młodemu wiekowi). • BUNT - wiązał się z nieusuwalnym rozdarciem pomiędzy człowiekiem a światem i niemożnością pogodzenia się z rzeczywistością zewnętrzną, skierowany był przeciw krępującej indywidualizm konwencji, nierozumiejącym ludziom, niesprawiedliwej sytuacji społecznej czy dziejowej, Bogu; często prowadził do samobójstwa. Spór klasyków z romantykami • Dyskusja ideowa o nowych zjawiskach w sztuce. To starcie oświeceniowych idei z romantycznymi. • Spór rozpoczął się od ataku Jana Śniadeckiego (O pismach klasycznych i romantycznych) na nowe tendencje w filozofii i sztuce. Ten matematyk i astronom skrytykował romantyków za oddawanie się metafizycznym spekulacjom. • Na te zarzuty Adam Mickiewicz odpowiedział szkicem O poezji romantycznej i skarykaturował Śniadeckiego w balladzie Romantyczność. Cechy literatury romantycznej • dzieło jako efekt natchnienia i nieskrępowanej wyobraźni artysty ( sprzeciw wobec klasycystycznym regułom), • synkretyzm – przekraczanie granic rodzajów i gatunków literackich, • poezja jako narzędzie poznania i kształtowania ludzkich postaw – rolą poety-wieszcza było przepowiadanie przyszłości narodu i przywództwo duchowe, • nastój niesamowitości i grozy, • historyzm (maski) oraz poszukiwanie ducha narodu, • inspiracja naturą – przyroda jako symbol przeżyć wewnętrznych człowieka, • orientalizm, • ludowość.