Pobierz Tablice chemiczne i więcej Schematy w PDF z Fizyka tylko na Docsity!

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.

Warszawa 2015

Zasady azotowe

pirymidynowe

N

NH

NH 2

O NH

NH

O

O

H 3 C

NH

NH

O

O

cytozyna (C) tymina (T) uracyl (U)

purynowe

N

N

NH

N

NH 2

N

NH

NH

N

NH 2

O

adenina (A) guanina (G)

Potencjał wody w komórce roślinnej

ΨW = ΨS + ΨP

ΨW – potencjał wody

ΨS – potencjał osmotyczny

ΨP – potencjał ciśnienia

Równanie Hardy’ego-Weinberga

p + q = 1

(p + q)^2 = p^2 + 2pq + q^2 = 1

gdzie:

p – częstość allelu dominującego w populacji,

q – częstość allelu recesywnego w populacji.

Wybrane kwasy organiczne

CH 3 CH COOH

OH

CH 3 C COOH

O

H O CH COOH

CH 2 COOH^

HO C COOH

CH 2 COOH

CH 2 COOH

kwas mlekowy kwas pirogronowy kwas jabłkowy kwas cytrynowy

Kod genetyczny

Pierwszy

nukleotyd

Drugi nukleotyd Trzeci

U C A G^ nukleotyd

U

UUU fenyloalanina

UUC fenyloalanina

UUA leucyna

UUG leucyna

UCU seryna

UCC seryna

UCA seryna

UCG seryna

UAU tyrozyna

UAC tyrozyna

UAA STOP

UAG STOP

UGU cysteina

UGC cysteina

UGA STOP

UGG tryptofan

U

C

A

G

C

CUU leucyna

CUC leucyna

CUA leucyna

CUG leucyna

CCU prolina

CCC prolina

CCA prolina

CCG prolina

CAU histydyna

CAC histydyna

CAA glutamina

CAG glutamina

CGU arginina

CGC arginina

CGA arginina

CGG arginina

U

C

A

G

A

AUU izoleucyna

AUC izoleucyna

AUA izoleucyna

AUG metionina, START

ACU treonina

ACC treonina

ACA treonina

ACG treonina

AAU asparagina

AAC asparagina

AAA lizyna

AAG lizyna

AGU seryna

AGC seryna

AGA arginina

AGG arginina

U

C

A

G

G

GUU walina

GUC walina

GUA walina

GUG walina

GCU alanina

GCC alanina

GCA alanina

GCG alanina

GAU kw. asparaginowy

GAC kw. asparaginowy

GAA kw. glutaminowy

GAG kw. glutaminowy

GGU glicyna

GGC glicyna

GGA glicyna

GGG glicyna

U

C

A

G

Rozpuszczalność soli i wodorotlenków w wodzie w temperaturze 25 °C

Cl

−

Br

−

I

−

NO 3

−

CH COO 3

−

S

2−

SO 3

2−

SO 4

2−

CO 3

2−

SiO 3

2−

CrO 4

2−

PO 4

3−

OH

−

Na+^ R R R R R R R R R R R R R

K+^ R R R R R R R R R R R R R

NH 4

+

R R R R R R R R R — R R R

Cu2+^ R R — R R N N R — N N N N

Ag+^ N N N R R N N T N N N N —

Mg2+^ R R R R R R R R N N R N N

Ca2+^ R R R R R T N T N N T N T

Ba2+^ R R R R R R N N N N N N R

Zn2+^ R R R R R N T R N N T N N

Al3+^ R R R R R — — R — N N N N

Sn2+^ R R R R R N — R — N N N N

Pb2+^ T T N R R N N N N N N N N

Mn2+^ R R R R R N N R N N N N N

Fe2+^ R R R R R N N R N N — N N

Fe3+^ R R — R R N — R — N N N N

R – substancja rozpuszczalna; T – substancja trudno rozpuszczalna (strąca się ze stęż. roztworów); N – substancja nierozpuszczalna;

— oznacza, że dana substancja albo rozkłada się w wodzie, albo nie została otrzymana

Źródło: W. Mizerski, Tablice chemiczn e, Warszawa 2004.

Stałe dysocjacji wybranych kwasów w roztworach wodnych w temperaturze 25 °C*

Kwas nieorganiczny Stała dysocjacji Ka lub Ka

HF 6,3 · 10–

HCl 1,0 · 10^7

HBr 3,0 · 10^9

HI 1,0 · 10^10

H 2 S 1,0 · 10–

H 2 Se 1,9 · 10–

H 2 Te 2,5 · 10–

HClO 5,0 · 10–

HClO 2 1,1 · 10–

HClO 3 5,0 · 10^2

HNO 2 5,1 · 10–

HNO 3 27,

H 2 SO 3 1,5 · 10–

H 3 BO 3 5,8 · 10–

H 3 AsO 3 5,9 · 10–

H 3 AsO 4 6,5 · 10–

H 3 PO 4 6,9 · 10–

H 4 SiO 4 3,2 · 10–

H 2 CO 3 4,5 · 10–

Kwas organiczny Stała dysocjacji Ka

HCOOH 1,8 · 10–4^ (t = 20 °C)

CH 3 COOH 1,8 · 10–

CH 3 CH 2 COOH 1,4 · 10–

C 6 H 5 COOH 6,5 · 10–

C 6 H 5 OH 1,3 · 10–10^ (t = 20 °C)

Źródło: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. Urbańczyk, Tablice chemiczne, Gdańsk 2001.

* jeśli w tabeli nie zaznaczono inaczej

Stałe dysocjacji wybranych zasad w roztworach wodnych w temperaturze 25 °C

Zasada Stała dysocjacji Kb

NH 3 1,8 · 10–

CH 3 NH 2 4,3 · 10–

CH 3 CH 2 NH 2 5,0 · 10–

CH 3 CH 2 CH 2 NH 2 4,0 · 10–

(CH 3 ) 2 NH 7,4 · 10–

(CH 3 ) 3 N 7,4 · 10–

C 6 H 5 NH 2 4,3 · 10–

Źródło: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. Urbańczyk, Tablice chemiczne, Gdańsk 2001.

Szereg elektrochemiczny wybranych metali

Półogniwo E°, V Półogniwo E°, V

Li/Li+^ ‒3,04 Ni/Ni2+^ ‒0,

Ca/Ca2+^ ‒2,84 Sn/Sn2+^ ‒0,

Mg/Mg2+^ ‒2,36 Pb/Pb2+^ ‒0,

Al/Al3+^ ‒1,68 Fe/Fe3+^ ‒0,

Mn/Mn2+^ ‒1,18 H 2 /2H+^ 0,

Zn/Zn2+^ ‒0,76 Bi/Bi3+^ +0,

Cr/Cr3+^ ‒0,74 Cu/Cu2+^ +0,

Fe/Fe2+^ ‒0,44 Ag/Ag+^ +0,

Cd/Cd2+^ ‒0,40 Hg/Hg2+^ +0,

Co/Co2+^ ‒0,28 Au/Au3+^ +1,

Źródło: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.

J. Sawicka, A. Janich-Kilian, W. Cejner-Mania, G. Urbańczyk, Tablice chemiczne, Gdańsk 2001.

Kinematyka

prędkość (^) v





=

∆

∆

r

t

przyspieszenie (^) a

t

 

v

prędkość kątowa ω

= =

∆ t T

prędkość w ruchu po okręgu v = ω ⋅⋅ r

przyspieszenie dośrodkowe (^) a d

2

= = ⋅

v

r

ω r

przyspieszenie kątowe ε

=

∆ t

przyspieszenie styczne a st^ =^ ε⋅ r

prędkość w prostoliniowym

ruchu jednostajnie zmiennym

v = v 0 + a t ⋅

droga w prostoliniowym

ruchu jednostajnie zmiennym

s = v 0 ⋅ t + a t ⋅

(^12)

2

Drgania i fale

ruch harmoniczny

x t A t

t A t

a t A t

( ) sin ( )

( ) co )

( ) sin ( )

v

2

s ( ϕ

okres drgań masy na

sprężynie i wahadła

matematycznego

T T

m

k

l

g

= 2 π ; = 2 π

częstotliwość

i długość fali

f T T

= = ⋅

1 ; λ v

załamanie fali

sin

sin

α

β

= =

v

v

1

2

2

1

n

n

siatka dyfrakcyjna n ⋅ λ = d ⋅sinα

efekt Dopplera f^ f^ źr uźr

= ±

v

v

Dynamika

pęd

  p = m ⋅ v

II zasada dynamiki

= =

p ^ 

t

F

m

F ; a

moment siły M = F ⋅ r ⋅sin  r ; F

  ( )

moment bezwładności I mi ri i

n

= ⋅

∑

moment pędu punktu materialnego

J = m ⋅ v ⋅ r ⋅sin  r ; v

  ( )

moment pędu bryły sztywnej

J = I ⋅⋅⋅ω

II zasada dynamiki ruchu obrotowego

∆

∆

J

t

M

I

= M ; ε=

praca cos

moc P

W

t

= ∆

energia kinetyczna (^) E m kin =^

⋅⋅ v

energia kinetyczna ruchu obrotowego bryły sztywnej

E kin (^) = I

⋅⋅ω

Siła ciężkości, siła sprężystości i siła tarcia

prawo powszechnego ciążenia

F (^) g G

m m

r

= 1 ⋅ 2 2

natężenie pola grawitacyjnego

energia potencjalna grawitacji

E (^) p G

m m

r

= −

1 ⋅ 2

zmiana energii potencjalnej grawitacji na małych wysokościach

∆ E (^) p = m g ⋅ ⋅∆ h

prędkości kosmiczne (dla Ziemi)

v

v

I

II

Z

Z

Z

Z

km s

km s

= =

= =

G M

R

2 G M

R

7 9

11 2

,

,

III prawo Keplera

siła sprężystości

 (^)  Fs = − k ⋅ x

energia potencjalna sprężystości

E (^) pot = k x

⋅⋅

siła tarcia kinetycznego T^ k =^ μk ⋅ F N

siła tarcia statycznego T s^ μs F N

γ =

F

m

g

T

R

T

R

(^1) const

2

1

3

2

2

2

= 3 =

Optyka

kąt graniczny sin αgr =

n

kąt Brewstera tg α B= n

równanie soczewki,

zwierciadła

f x y

soczewka

f 1 2

n

n R R

socz

otocz

zwierciadło kuliste f

R

Fizyka współczesna

równoważność

masy-energii

E = m c ⋅

energia fotonu E h f

h c

zjawisko fotoelektryczne h^ ⋅^ f^ =^ W^ +^ Ek max

długość fali de Broglie’a λ =

h

m v

poziomy energetyczne

atomu wodoru

En

n

2

, eV

prawo Hubble’a v = H ⋅ r

Termodynamika

gęstość ρ =

m

V

ciśnienie p

F

S

zmiana ciśnienia hydrostatycznego

∆ p = ρ⋅ g ⋅∆ h

I zasada termodynamiki ∆U = Q + W

praca siły parcia W^ =^ −−^ p^ ⋅⋅∆ V

ciepło właściwe cw

Q

m T

⋅∆

ciepło molowe C

Q

n T

⋅∆

ciepło przemiany fazowej Q^ =^ m L ⋅

średnia energia kinetyczna ruchu postępowego cząsteczek

E śr = 3 k B ⋅ T

2

równanie stanu gazu doskonałego (Clapeyrona)

p V ⋅ = n R T ⋅ ⋅

ciepła molowe gazu doskonałego

C p = CV + R

sprawność silnika cieplnego^ η^ =^ =^

W −

Q

Q Q

1 Q

1 2

1

Pole magnetyczne

siła Lorentza F = ( q ⋅ v ⋅ B ⋅sin  v ; B )

siła elektrodynamiczna

F = I l B ⋅ ⋅ ⋅sin ( l ; B )

pole przewodnika prostoliniowego

B

I

r

r

pole pętli (w jej środku)

B r^

I

r

pole długiego solenoidu (zwojnicy)

B r

n I

l

strumień pola magnetycznego

SEM indukcji ε

t

SEM samoindukcji ε = −

L

I

t

SEM prądnicy

ε = n B S ⋅ ⋅ ⋅ω ⋅ sin (ω t +ϕ)

wartości skuteczne prądu przemiennego

U sk=

U

max ; I max

sk

I

transformator

U

U

n

n

I

I

1

2

1

2

2

1

1 eV = 1 60 1⋅ 0

Stałe i jednostki fizyczne i chemiczne

przyspieszenie ziemskie g = 9 81,

m

s

2 przenikalność^ magnetyczna^ próżni^2

N

A

μ 4 10

= π⋅

masa Ziemi (^) M (^) Z = 5 98 10⋅

, kg prędkość^ światła^ w^ próżni^ c^ =^ 3 00 10⋅

,

m

s

średni promień Ziemi R Z = 6370 km stała Plancka (^) h = 6 63 10, ⋅ − 34 J s⋅

stała grawitacji G == ⋅⋅

6 67 10

,

N m

kg

2 2 ładunek^ elementarny^ e = 1 60 10 , ⋅ − 19 C

liczba Avogadro N A ==^ 6 02 10⋅⋅^

,

mol

masa elektronu m = ⋅

9 110 10

, kg

objętość 1 mola gazu doskonałego

w warunkach normalnych

t = 0 °C oraz p = 1013,25 hPa

V = 22 41,

dm

mol

3

masa protonu (^) m = 1 673 10 , ⋅ − 27 kg

masa neutronu (^) m = ⋅

1 675 10

, kg

uniwersalna stała gazowa R^ =^ 8 31,^ ⋅

J

mol K jednostka^ masy^ atomowej^ 1 u^ =^1 ,^661 ·^10

kg

stała Boltzmanna (^) k B =^ ⋅^

1 38 10

,

J

K

elektronowolt

przenikalność elektryczna próżni ε

8 85 10

2 = ⋅

⋅

,

C

N m

2 stała^ Hubble’a^ H^ ≈^75

km

s Mpc⋅⋅

stała elektryczna k^ =^ =

⋅

8 99 10

,

N m

C

2

2 parsek^ 1 pc^ =^ 3 09 10⋅

, m

0

sin α (^) 0

1

cos α (^) 1

0

tg α (^) 0

1 3 –

cos (90 ) sin

sin (90 ) cos

sin ( ) sin cos cos sin

co

ss ( ) cos cos sin sin

sin ( ) sin cos cos sin

cos (

− )) cos cos sin sin

sin sin cos

c

a

b

α 0° 5° 10° 15° 20° 25° 30° 35° 40° 45° 50° 55° 60° 65° 70° 75° 80° 85° 90°

sin α

cos β

0,0000 0,0872 0,1736 0,2588 0,3420 0,4226 0,5000 0,5736 0,6428 0,7071 0,7660 0,8192 0,8660 0,9063 0,9397 0,9659 0,9848 0,9962 1,

β 90° 85° 80° 75° 70° 65° 60° 55° 50° 45° 40° 35° 30° 25° 20° 15° 10° 5° 0°

x log x x log x x log x x log x

0,01 -2,000 0,26 -0,585 0,51 -0,292 0,76 -0,

0,02 -1,699 0,27 -0,569 0,52 -0,284 0,77 -0,

0,03 -1,523 0,28 -0,553 0,53 -0,276 0,78 -0,

0,04 -1,398 0,29 -0,538 0,54 -0,268 0,79 -0,

0,05 -1,301 0,30 -0,523 0,55 -0,260 0,80 -0,

0,06 -1,222 0,31 -0,509 0,56 -0,252 0,81 -0,

0,07 -1,155 0,32 -0,495 0,57 -0,244 0,82 -0,

0,08 -1,097 0,33 -0,481 0,58 -0,237 0,83 -0,

0,09 -1,046 0,34 -0,469 0,59 -0,229 0,84 -0,

0,10 -1,000 0,35 -0,456 0,60 -0,222 0,85 -0,

0,11 -0,959 0,36 -0,444 0,61 -0,215 0,86 -0,

0,12 -0,921 0,37 -0,432 0,62 -0,208 0,87 -0,

0,13 (^) -0,886 0,38 (^) -0,420 0,63 (^) -0,201 0,88 (^) -0,

0,14 (^) -0,854 0,39 (^) -0,409 0,64 (^) -0,194 0,89 (^) -0,

0,15 (^) -0,824 0,40 (^) -0,398 0,65 (^) -0,187 0,90 (^) -0,

0,16 -0,796 0,41 -0,387 0,66 -0,180 0,91 -0,

0,17 -0,770 0,42 -0,377 0,67 -0,174 0,92 -0,

0,18 -0,745 0,43 -0,367 0,68 -0,167 0,93 -0,

0,19 -0,721 0,44 -0,357 0,69 -0,161 0,94 -0,

0,20 -0,699 0,45 -0,347 0,70 -0,155 0,95 -0,

0,21 -0,678 0,46 -0,337 0,71 -0,149 0,96 -0,

0,22 -0,658 0,47 -0,328 0,72 -0,143 0,97 -0,

0,23 -0,638 0,48 -0,319 0,73 -0,137 0,98 -0,

0,24 -0,620 0,49 -0,310 0,74 -0,131 0,99 -0,

0,25 -0,602 0,50 -0,301 0,75 -0,125 1,00 0,

Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.

ISBN 978-83-940902-2-

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Gdańsku

ul. Na Stoku 49, 80-874 Gdańsk

tel. (58) 32-05-590, fax (58) 32-05-

www.oke.gda.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łodzi

ul. Praussa 4, 94-203 Łódź

tel. (42) 63-49-133, fax (42) 63-49-

www.oke.lodz.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie

ul. Adama Mickiewicza 4, 43-600 Jaworzno

tel. (32) 78-41-615, fax (32) 78-41-

www.oke.jaw.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu

ul. Gronowa 22, 61-655 Poznań

tel. (61) 85-40-160, fax (61) 85-21-

www.oke.poznan.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie

os. Szkolne 37, 31-978 Kraków

tel. (12) 68-32-101, fax (12) 68-32-

www.oke.krakow.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie

Plac Europejski 3, 00-844 Warszawa

tel. (22) 45-70-335, fax (22) 45-70-

www.oke.waw.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży

Al. Legionów 9, 18-400 Łomża

tel. (86) 47-37-120, fax (86) 47-36-

www.oke.lomza.pl, e-mail: [email protected]

Okręgowa Komisja Egzaminacyjna we Wrocławiu

ul. Zielińskiego 57, 53-533 Wrocław

tel. (71) 78-51-894, fax (71) 78-51-

www.oke.wroc.pl, e-mail: [email protected]

Centralna Komisja Egzaminacyjna

ul. Józefa Lewartowskiego 6, 00-190 Warszawa

tel. (22) 53-66-500, fax (22) 53-66-

www.cke.edu.pl, e-mail: [email protected]