Wstęp do Literaturoznawstwa: Ewolucja Pojęcia Literatury, Notatki z Sztuka

Pobierz Wstęp do Literaturoznawstwa: Ewolucja Pojęcia Literatury i więcej Notatki w PDF z Sztuka tylko na Docsity!

Wstęp do literaturoznawstwa - 15 marca 2019

pojęcie litetarura jest stosunkowo młode

"Zabawy przyjemne i pożyteczne"

movere - poruszać docere - uczyć delectare - sprawiać przyjemność

Rzut oka w przeszłość Muzy / kameny na górze Helikon Karol Jeżykowski

Muzy: Erato - poezja miłosna i muza Euterpe - pieśń liryczna, gra na flecie, chór tragiczny Kaliope - poezja, filozofia, retoryka Klio - historia Melpomena - śpiew, tragedia Polihymnia - sakralna pieśnia chóralna Talia - komedia Terpsychora - taniec Urania - astrinomia i geometria

Podział ma charakter typologii, nie klasyfikacji

Niedoreprezentacja innych sztuk (wizualnych)

Praca Władysława Tatarkiewicza "Dzieje sześciu pojęć"

ars (łac.) =/= techne (gr.)

Rozbieżność rozumienia "sztuki"

Dopiero na fundamencie umiejętności można budować twórczość indywidualną Oddzielanie tego, co pochodzi z natchnienia / fantazji od umiejętności Sztuka jako umiejętność

Średniowiecze - podział: sztuki wg trudu umysłowego (tzw. wolne) sztuki wg trudu fizycznego (mechaniczne)

7 sztuk wolnych, żadną z nich nie była poezja - wśród muz nadreprezentacja poezji, w średniowieczu niedoreprezentacja - poezja jako rodzaj filozofii, wieszczenia; rzeźba i malarstwo wymagały trudu fizycznego, zatem były uznawane za sztuki mechaniczne

W renesansie wyłączono z pojęcia sztuki tego, co później uznano za rzemiosło / naukę; włączono poezję (za Arystotelesem, który uważał ją za jedną z umiejętności)

Współczesny sposób klasyfikowania sztuk

• sposób odbioru (który zmysł jest zaangażowany do odbioru) (audialne, wizualne, audiowizualne)
• sposób istnienia (sztuki czasowe i sztuki przestrzenne)
• zasięg
• tworzywo - z czego przedmiot artystyczny jest zbudowany; malarstwo - kolory (sposób załamania światła białego), muzyka - dźwięk, literatura - język

Sztuki audiowizualne - teatr, film, opera

Sztuki przestrzenne - niezależne od czasu, statyczne; możliwość dowolnej kontemplacji (rzeźba, malarstwo) Sztuki czasowe - zależą od następstwa zdarzeń w czasie (film, literatura, muzyka Można czytać: tradycyjnie - od początku do końca wg klucza - inna kolejność "jak kto chce" - "Gra w klasy" - powieść kombinatorywna

eksperyment - Rajmont Queneau - "Bajeczka na twoją modłę" uporządkowanie w czasie decyduje o czasowości literatury

Miron Białoszewski - "Spoglądanie przez pręty"

Literatura - forma wypowiedzi językowej, która jest formą sztuki

firmy językowe - piśmiennictwo

część wspólna - literatura

sztuka

Dzieło literackie - akt językowy, akt komunikacji

(część wspólna - ilustracja - jak zrobić)

głos jest rzeczą

nadawca -> -komunikat- -> odbiorca

komunikacja bezpośrednia - nadawca i odbiorca w tym samym czasie i przestrzeni komunikacja pośrednia - nadawca i odbiorca w różnych punktach w czasie i/lub przestrzeni; rozdzielność w czasie i/lub przestrzeni; akt nadania i odbioru rozsunięte w czasie i/lub przestrzeni

R. Jakobson - "Poetyka w świetle językoznawstwa" - w procesie muszą brać udział czynniki pośredniczące

nadawca

kontekst

odbiorca

komunikat kod kontakt (kanał)

presupozycja - założenie, że odbiorca wie, o czym się mówi lub zna kod

Z każdym elementem komunikacji wiąże się inna funkcja:

nadawca - f. emotywna / ekspresywna odbiorca - impresywna kontekst - poznawcza (referencjalna) komunikat - poetycka kod - metajęzykowa kontakt - fatyczna

Co wyróżnia komunikację literacką?

• komunikat wielokrotnego użytku

funkcja autoteliczna - samocelowa sądy - zdania, wypowiedzi: sensowne - bezsensowne