Trybunał Stanu, Prezentacje z Wiedza o społeczeństwie

Pobierz Trybunał Stanu i więcej Prezentacje w PDF z Wiedza o społeczeństwie tylko na Docsity!

Trybunał Stanu

Wprowadzenie Przeczytaj Film Sprawdź się Dla nauczyciela

Bibliografia:

Źródło: Słownik języka polskiego PWN: Trybunał Stanu, dostępny w internecie: sjp.pwn.pl [dostęp 4.12.2020 r.]. Źródło: Tadeusz Stasiuk, Wąsacz przed Trybunałem Stanu – druga sprawa w historii TS, 23.11.2016 r., dostępny w internecie: pb.pl [dostęp 7.07.2020 r.]. Źródło: Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lutego 2001 r. P 12/00, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 7.07.2020 r.].

Źródło: Konstytucja Republiki Macedonii z 17 listopada 1991 r. z późniejszymi zmianami z 6 stycznia 1992 r., tłum. Teresa Wójcik, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 7.07.2020 r.]. Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 7.07.2020 r.].

Trybunał Stanu – kompetencje

Przeczytaj

Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

wyjaśnij twoim zadaniem jest zrekonstruowanie związku przyczynowo‐skutkowego, opisanie od początku do końca, o co chodzi i dlaczego;

scharakteryzuj należy przeanalizować genezę, przebieg oraz konsekwencje danego procesu czy zjawiska, wymieniając uczestników wydarzeń (postacie, organizacje) lub inne istotne elementy;

porównaj twoim zadaniem jest zestawienie wydarzeń, zachodzących procesów, danych itp. pod kątem występujących między nimi podobieństw oraz różnic;

rozstrzygnij w tym wypadku oczekiwana odpowiedź jest jedna: „tak” lub „nie” - oczywiście wraz z uzasadnieniem, ale bez formułowania własnych ocen;

rozważ należy tu sformułować zarówno argumenty, jak i kontrargumenty, czyli „za” i „przeciw”, wartościując słuszność danego rozumowania;

oceń to polecenie pozwala ci przedstawić własną, subiektywną opinię na temat opisywanych zjawisk i procesów; każda przedstawiona ocena – o ile będzie dobrze uzasadniona – zostanie uznana, dlatego też kluczową rolę odgrywa umiejętność budowania argumentacji;

udowodnij w poleceniu tym zawarta jest teza, a twoim zadaniem jest stworzenia krótkiej narracji z podaniem argumentów na rzecz jej prawdziwości;

uzasadnij zadanie podobne jak powyżej, ale w tym przypadku powinno się określić sposób

Zakres odpowiedzialności prawnej przed Trybunałem Stanu Podmiot podlegający odpowiedzialności

• za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na osiąganiu korzyści ze Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego;
• za naruszenie zakazu nabywania majątku ze Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego;
  • posłowie i senatorowie;
• za naruszenie prawa (popełnienie przestępstwa);
  • Prezydent RP;
  • Marszałek Sejmu RP; i Marszałek Senatu RP, jeśli zastępują Prezydenta RP w wykonywaniu obowiązków;
• za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej tych osób łączne pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uznano za celowe.
  • członkowie Rady Ministrów.

Podmiot podlegający odpowiedzialności

Inicjatywa zgłoszenia wstępnego wniosku przysługuje

Organ podejmujący decyzję o postawieniu przed Trybunałem Stanu – tryb postępowania

• Prezydent RP (Marszałek Sejmu RP i Marszałek Senatu RP pełniący w zastępstwie obowiązki);
  • 1/4 pełnego składu Zgromadzenia Narodowego;
    • Zgromadzenie Narodowe, uchwałą przyjętą większością 2/3 głosów ustawowej liczby członków;
• Prezes Rady Ministrów;
• członkowie Rady Ministrów;
  • Prezydentowi Rzeczpospolitej;
  • 1/4 członków Sejmu RP;
    • sejm; większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów;
• członkowie Rady Ministrów;
• posłowie i senatorowie;
  • Marszałkowi Sejmu RP lub odpowiednio Marszałkowi Senatu RP;
    • sejm lub odpowiednio senat, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub odpowiednio senatorów;

Podmiot podlegający odpowiedzialności

Inicjatywa zgłoszenia wstępnego wniosku przysługuje

Organ podejmujący decyzję o postawieniu przed Trybunałem Stanu – tryb postępowania

• Prezes NBP;
• Prezes NIK;
• członkowie KRRiT;
• Naczelny dowódca sił zbrojnych.
  • Prezydentowi RP;
  • 1/4 składu Sejmu RP;
  • poselskiej komisji śledczej.
    • sejm, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Przebieg postępowania w sprawie odpowiedzialności prawnej przed

Trybunałem Stanu

Postępowanie przed Trybunałem Stanu przebiega w kilku etapach.

Orzeczenia Trybunału Stanu

Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Skład i sposób powołania Trybunału Stanu

W Trybunale Stanu zasiadają: przewodniczący, dwóch zastępców i 16 członków. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest z urzędu pierwszy prezes Sądu Najwyższego (powoływany przez Prezydenta RP). Pozostali członkowie wybierani są przez Sejm RP na pierwszym po wyborach posiedzeniu tej izby spoza grona posłów i senatorów na czas kadencji sejmu; z ich grona wybierani są również zastępcy.

Słownik

delikt konstytucyjny

naruszenie konstytucji lub ustawy przez czyn niewyczerpujący znamion przestępstwa w związku z zajmowanym stanowiskiem; dotyczy wąskiej grupy osób pełniących najważniejsze urzędy państwowe

NBP

Narodowy Bank Polski

NIK

Film

Polecenie 1

Zapoznaj się z filmem i wykonaj ćwiczenie.

Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DpJ2bJjc Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film nawiązujący do treści materiału Odpowiedzialność władzy.

Ćwiczenie 1 Wyjaśnij, jaki rodzaj odpowiedzialności ponosi minister rolnictwa i rozwoju wsi oraz podaj przykłady, kiedy może być do niej pociągnięty.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸 醙 難

Ćwiczenie 1

Dokończ zdanie. Do pociągnięcia Prezydenta RP do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu niezbędna jest uchwała...

Zgromadzenia Narodowego; podjęta większością co najmniej 2/3 ustawowej liczby członków Zgromadzenia Narodowego.

sejmu; podjęta większością co najmniej 2/3 głosów.

sejmu, podjęta bezwzględną większością głosów co najmniej 2/3 głosów; i senatu.

Ćwiczenie 2 Wymień skład Trybunału Stanu.

Zaznacz odpowiedzi najbliższe swoim.

Porównaj swoją odpowiedź

Ćwiczenie 3 Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.

Stwierdzenie Prawda Fałsz Trybunał Stanu może orzec o odebraniu praw wyborczych. Sejm RP wybiera wszystkich członków Trybunału Stanu. Postępowanie przed Trybunałem Stanu jest jednoinstancyjne.

Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

Konstytucja Republiki Macedonii z 17 listopada

1991 r. z późniejszymi zmianami z 6 stycznia 1992 r.

Artykuł 110

Trybunał Konstytucyjny Republiki Macedonii:

• orzeka o zgodności ustaw z Konstytucją;
• orzeka o zgodności układów zbiorowych i innych przepisów

z Konstytucją i ustawami; (…)

• rozsądza spory kompetencyjne między organami władzy

ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej;

• rozsądza spory kompetencyjne między organami Republiki

a jednostkami samorządu terytorialnego;

• orzeka o odpowiedzialności Prezydenta Republiki;
• orzeka o zgodności z Konstytucją programów i statutów pari

politycznych oraz stowarzyszeń obywateli i

• orzeka w innych sprawach określonych w Konstytucji.

Źródło: Konstytucja Republiki Macedonii z 17 listopada 1991 r. z późniejszymi zmianami z 6 stycznia 1992 r., tłum. Teresa Wójcik, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 7.07.2020 r.].

Podaj nazwy konstytucyjnych organów Rzeczypospolitej Polskiej, które mają kompetencje porównywalne do uprawnień Trybunału Konstytucyjnego Macedonii.

Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lutego

2001 r. P 12/

W kontekście (…) rozumienia zasady równości nie da się w żaden

sposób obronić tezy, że członkowie Rady Ministrów stanowią taką klasę

podmiotów, która charakteryzuje się cechą nakazującą ich różne

traktowanie na gruncie prawa karnego materialnego i formalnego niż

pozostały ogół obywateli. Przyjęcie bowiem takiej tezy musiałoby

prowadzić do wniosku, że w Rzeczypospolitej Polskiej istnieje pewien

krąg obywateli (chciałoby się powiedzieć: stan), który w pewnych

sytuacjach i tylko z tego powodu, że stanowi ten krąg, stawałby ponad

prawem. O ile szczególna i wyłączna kognicja Trybunału Stanu

w odniesieniu do Prezydenta i w zakresie jego odpowiedzialności karnej

usprawiedliwiona jest dostatecznie jego pozycją ustrojową pierwszej

osoby w państwie, to nie można uznać, by ze względu na pozycję

ustrojową członków Rady Ministrów istniały przesłanki do identycznego

zakreślenia kognicji Trybunału Stanu w stosunku do nich. Wręcz

przeciwnie – takich przesłanek ustrojowych dostrzec się nie da.

Źródło: Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 lutego 2001 r. P 12/00, dostępny w internecie: sip.lex.pl [dostęp 7.07.2020 r.].

Wyjaśnij, na czym polega różnica między odpowiedzialnością członków Rady Ministrów i Prezydenta RP przed Trybunałem Stanu.

Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r.

Art. 199

1. Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego, 2 zastępców

przewodniczącego i 16 członków wybieranych przez Sejm spoza grona

posłów i senatorów na czas kadencji Sejmu. Zastępcy

przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków

Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania

stanowiska sędziego.

2. Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu

Najwyższego.

Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 7.07.2020 r.].

Podaj, ilu sędziów (co najmniej) wchodzi w skład Trybunału Stanu.

Dla nauczyciela

Autorka: Justyna Szymańska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Trybunał Stanu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

11. przedstawia kompetencje Najwyższej Izby Kontroli, Trybunału Konstytucyjnego, Trybunału Stanu i prokuratury w Rzeczypospolitej Polskiej; uzasadnia znaczenie tych instytucji dla funkcjonowania państwa prawa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje obywatelskie; kompetencje cyfrowe; kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się; kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

charakteryzuje zakres odpowiedzialności prawnej przed Trybunałem Stanu i wskazuje podmioty podlegające tej odpowiedzialności; analizuje przebieg postępowania w sprawie odpowiedzialności prawnej przed Trybunałem Stanu; wyjaśnia sposób powołania Trybunału Stanu; analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących Trybunału Stanu; ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;

Po zakończeniu pracy przedstawiciele zespołów referują przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie sporządzają notatki, mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Następnie uczniowie wspólnie analizują konsekwencje orzeczeń TS zawarte na widżecie interaktywnym.
3. Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Film”. Wynotowują najistotniejsze informacje. Następnie wykonują ćwiczenie dołączone do materiału. Wspólnie omawiają odpowiedzi.
4. Chętne/wybrane osoby przedstawiają wyszukane przed lekcją przykłady wniosków o postawienie przed Trybunałem Stanu. Zespół klasowy dyskutuje o powodach składania wniosków i o tym, jak zakończyła się każda z tych spraw: czy dana osoba stanęła przed Trybunałem Stanu, czy nie i dlaczego. Na zakończenie chętna/wybrana osoba dokonuje podsumowania.
5. Uczniowie dzielą się na 4‐osobowe grupy i rozwiązują na czas zadania z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszych do najtrudniejszych. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa i może zostać nagrodzona ocenami za aktywność.

Faza podsumowująca

1. W ramach podsumowania uczniowie odpowiadają na pytania, które postawili na początku lekcji.

Praca domowa:

Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.

Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu, sejm.gov.pl.

Uchwała Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z dnia 6 lipca 1982 r. w sprawie regulaminu czynności Trybunału Stanu, sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.