Research Methods and Approaches in Social Sciences, Lecture notes of Research Methodology

Download Research Methods and Approaches in Social Sciences and more Lecture notes Research Methodology in PDF only on Docsity!

Α. Ως προς τον επιστημονικό σκοπό: Περιγραφική έρευνα: Περιγράφει μια μορφή συμπεριφοράς και τις μεταβλητές που έχουν σχέση με αυτήν ( τι συμβαίνει;) Πειραματική έρευνα : μια ελεγχόμενη παρατήρηση. Ο πειραματιστής μεταβάλλει ένα στοιχείο της κατάστασης και παρατηρεί τις συνέπειες της αλλαγής που επέφερε ( πώς και γιατί συμβαίνει;) Β. Ως προς τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης των ερευνητικών αποτελεσμάτων: Βασική : στόχος η συγκέντρωση γνώσης για τη γνώση Εφαρμοσμένη: έχει κάποιον πρακτικό σκοπό και τα αποτελέσματά της αξιοποιούνται για την επίλυση πρακτικών προβλημάτων Γ. Ως προς το χώρο που διενεργείται: Εργαστηριακή Επιτόπια (δεν μπορεί να είναι αυστηρά πειραματική – ημι-πειραματική στην καλύτερη περίπτωση ως προς την ερμηνεία) Δ. Ως προς τον αριθμό των εξεταζόμενων ατόμων: Δειγματοληπτική Ατομική περίπτωση Ε. Ως προς το χρονικό διάστημα που διαρκεί: Συγχρονική Διαχρονική ΣΤ. Ως προς το είδος των εμπειρικών δεδομένων που συλλέγονται: Ποιοτική Ποσοτική (Δεν ειναι κάποια προσέγγιση καλύτερη, εξαρτάται από το υπό διερεύνηση θέμα και τις προσδοκίες) Ποσοτικές προσεγγίσεις : δίνουν έμφαση στη μέτρηση και ποσοτικοποίηση της συμπεριφοράς ως προς κάποιο αριθμητικό ή άλλο κριτήριο (π.χ., ταξινόμηση ατόμων σε κατηγορίες ή μέτρηση συχνότητας συμβάντων). Συλλογή αριθμητικών δεδομένων για την απάντηση ερευντητικού ερωτήματος. Ποιοτικές προσεγγίσεις : δίνουν έμφαση σε νοήματα, περιγραφές, και εμπειρίες οι οποίες

μεταφέρονται από τα άτομα (συνήθως μέσα από λεκτικές περιγραφές). Συλλέγονται μη αριθμητικά δεδομένα (εικόνες, λέξεις, δηλώσεις, ενδυμασίες, γραπτά αρχεία, περιγραφές μιας συμπεριφοράς) για να απαντηθεί ένα ερευνητικό ερώτημα. Η ποιοτική έρευνα Χαρακτηριστικά:

1. Ερμηνευτική (άντληση νοήματος από λέξεις, εικόνες, και άλλες μη αριθμητικές πληροφορίες) 2. Πολυ-μεθοδολογική (π.χ., αφήγηση προσωπικών βιωμάτων, παρατήρηση, συνέντευξη, γραπτά στοιχεία, ανάλυση υλικού) - τριγωνοποίηση 3. Διεξάγεται στο φυσικό περιβάλλον του ατόμου (πλεονέκτημα) Στοιχεία της κοινωνικής ζωής που είναι κατάλληλα για έρευνα πεδίου (Lofland, 2006, στο Babbie, 2011) Επεισόδια: π.χ., διαζύγια, δίκες Συναντήσεις: π.χ., αλληλεπίδραση ατόμων, δυναμική ομάδων Ρόλοι: π.χ., θέσεις που καταλαμβάνουν οι άνθρωποι και συμπεριφορές που συνδέονται με αυτές (επαγγέλματα, οικογενειακοί ρόλοι, ενθοτικές ομάδες) Ομάδες και κλίκες: π.χ., αθλητικές ομάδες Οργανώσεις: π.χ., νοσοκομεία, σχολεία Οικισμοί, κατοικίες: π.χ., μικρής κλίμακας κοινωνίες, χωριά, γκέτο Υποκουλτούρες και νοοτροπίες 3 κύριες ερευνητικές προσεγγίσεις ποιοτικής έρευνας Α. Φαινομενολογία : η περιγραφή της συνειδητής εμπειρίας ενός φαινομένου από ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων (π.χ., ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, μια συνεδρία ψυχοθεραπείας, η νίκη σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, η βίωση ενός συγκεκριμένου συναισθήματος) Οι ερευνητές εστιάζουν όχι απλώς στην περιγραφή του βιώματος αλλά στο νόημα ή στην ερμηνεία του από το άτομο. Τεχνική : η σε βάθος συνέντευξη (π.χ., έρευνα του Rieman, 1986 για το φαινόμενο αλληλεπιδράσεων φροντίδας μεταξύ ασθενών και νοσοκόμων ) πήρε συνεντεύξεις από άτομα >18 ετών που δεν νοσηλεύονταν εκείνη την περίοδο αλλά είχαν νοσηλευθεί στο παρελθόν. Οι συμμετέχοντες καλούνταν να περιγράψουν μια προσωπική εμπειρία από μια τρυφερή και από μια αδιάφορα νοσοκόμα και να περιγράψουν πώς ένιωσαν κατά την αλληλεπίδραση. Συλλογή φράσεων και δηλώσεων, εξαγωγή νοήματος, οργάνωση των διατυπωμένων δηλώσεων σε σύνολα ή θέματα. Τέλος, περιγραφή φαινομένου με το συνδυασμό των δηλώσεων, των νοημάτων και των θεμάτων. Β. Ενθογραφία : η περιγραφή και η ερμηνεία της κουλτούρας μιας ομάδας ατόμων (π.χ.,

τσιγγάνοι, πομάκοι). Μακροεθνογραφία---------Μικροεθνογραφία Τεχνικές η σε βάθος συνέντευξη η συμμετοχική παρατήρηση (Marquart, 1983. Schouten & McAlexander, 1995) Ανάλυση των πληροφοριών, μετά τη συγκέντρωσή τους για να βγει κάποιο νόημα: Αναγνώριση συνεκτικών ενοτήτων (θεμάτων) και δομών συμπεριφοράς στις συζητήσεις και τις δραστηριότητες των ανθρώπων που αναφέρονται στις σημειώσεις ή σε άλλες πηγές πληροφοριών που έχουν συγκεντρωθεί. Έπειτα, συγγραφή ερευνητικής έκθεσης αφηγηματικού τύπου που περιγράφει και ερμηνεύει την κουλτούρα. (χαρακτηριστικά ομάδας, τρόπο αλληλεπίδρασης των μελών, κοινά στοιχεία που συνδέουν τα μέλη της ομάδας, κανόνες και τελευτουργικά, ταυτότητα της ομάδας). Γ. Μελέτη περίπτωσης : εκτεταμένη περιγραφή και ανάλυση ενός ατόμου, οργανισμού ή γεγονότος (π.χ., η μελέτη ενός αυτιστικού παιδιού με φωτογραφική μνήμη, η μελέτη της διαδικασίας της κοινωνικής διαστρωμάτωσης στις κωμοπόλεις μιας επαρχίας, η μελέτη των σχέσεων μαθητών-καθηγητών ενός σχολείου). 3 τύποι μελέτης περίπτωσης:

1. ενδελεχής μελέτη περίπτωσης (καλύτερη κατανόηση μιας περίπτωσης)
2. συντελεστική μελέτη περίπτωσης (για πληρέστερη κατανόηση ενός συμβάντος)
3. συλλογική μελέτη περιπτώσεων (εκτεταμένη μελέτη πολλών ανεξάρτητων περιπτώσεων. Συνιστά πλούσια πηγή πληροφοριών για τη διαμόρφωση υποθέσεων και τη γενίκευση συμπερασμάτων αν και αυτή η δυνατότητα είναι περιορισμένη, λόγω των ελάχιστων περιπτώσεων που ίσως να μην αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα)] Περιορισμός των μελετών περιπτώσεων: το αίτιο ενός συγκεκριμένου συμβάντος δεν μπορεί να αναγνωριστεί με μεγάλη βεβαιότητα. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ποιοτικής έρευνας πεδίου Ιδιαίτερα αποτελεσματική για τη μελέτη των λεπτών αποχρώσεων στις στάσεις και τις συμπεριφορές μας με το πέρασμα του χρόνου (σε βάθος κατανόηση) Ευελιξία σε τυχόν τροποποιήσεις του αρχικού σχεδιασμού. Οικολογική εγκυρότητα Δεν επιτρέπει την εξαγωγή στατιστικών περιγραφών μεγάλων πληθυσμών. Η παρατήρηση περιστασιακών συμπεριφορών δεν προσφέρει πάντα αξιόπιστες εκτιμήσεις της μελλοντικής συμπεριφοράς. Ζητήματα δεοντολογίας

Θέσεις για την αξία και το ρόλο των ποιοτικών προσεγγίσεων

1. Απόρριψη των ποιοτικών προσεγγίσεων Από τη φύση τους υστερούν σε αντικειμενικότητα, αξιοπιστία και εγκυρότητα (ακραία θετικιστική άποψη). 2. Ποσοτικοποίηση των ποιοτικών δεδομένων Ακόμη και πολύ αυστηρά δομημένα πειράματα μπορούν να ξεκινήσουν με παρατήρηση της συμπεριφοράς την οποία μπορούν να ποσοτικοποιήσουν στη συνέχεια 3. Ενίσχυση των ποσοτικών δεδομένων από τα ποιοτικά Συνεντεύξεις οι οποίες ακολουθούν τα πειράματα μπορούν να ερμηνεύσουν συμπεριφορές ή να οδηγήσουν στη διαμόρφωση νέων υποθέσεων. **4. Διάκριση των δύο προσεγγίσεων με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα

5. Αποδοχή μόνο των ποιοτικών προσεγγίσεων** Κρίσιμο ζήτημα αυτό της κατασκευής της γνώσης από τον ίδιο τον ερευνητή κατά τη διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας. Αντίθετη-παραδοσιακή άποψη Ο ερευνητής ανακαλύπτει ήδη υπάρχουσες δομές που αφορούν την ανθρώπινη συμπεριφορά Κριτική αποτίμηση των ποιοτικών προσεγγίσεων Υποκειμενικότητα της περιγραφής Σπάνια οι άνθρωποι μπορούν να εξηγήσουν πλήρως τις ενέργειες ή τις προθέσεις τους. Τελικά θα λέγαμε ότι ανοίγουν ένα παράθυρο στη ζωή και το νόημα των ποικίλων εμπειριών ζωής των ατόμων. Πολυ-μεθοθοδολογική προσέγγιση Ποσοτική έρευνα Μπορεί να είναι πειραματική ή μη πειραματική. Πειραματική ποσοτική: αναζητά σχέσεις αιτίου και αιτιατού Μη πειραματική: περιγραφή ή εικόνας μιας κατάστασης ή φαινομένου

1. Συσχετιστική μελέτη : παρέχει μια περιγραφή του βαθμού της σχέσης που υπάρχει ανάμεσα σε 2 μεταβλητές, Αν διαπιστωθεί σταθερή σχέση ανάμεσα σε 2 μεταβλητές, τότε έχουμε τη δυνατότητα πρόβλεψης μιας μεταβλητής γνωρίζοντας την άλλη. Αλλά: πρόβλημα της τρίτης μεταβλητής --> Δυο μεταβλητές μπορεί να σχετίζονται όχι άμεσα αλλά έμμεσα, μέσω μιας τρίτης μεταβλητής. Όχι αιτιώδης η σχέση μεταξύ των 2 μεταβλητών.
2. Εκ των υστέρων μελέτες : περιγράφουν τη σχέση ανάμεσα σε μια δεδομένη συμπεριφορά και σε μια μεταβλητή ως προς την οποία οι συμμετέχοντες διαφερουν εκ του φυσικού πχ στο χρώμα του δέρματος ή διαφέρουν ήδη πριν τη διεξαγωγή της έρευνας (πχ προηγούμενες εμπειρίες). Οι μεταβλητές που ενδιαφέρουν τον ερευνητή δεν υπόκεινται σε άμεσο χειρισμό, αλλά επιλέγονται μετά από κάποιο συμβάν. Χρησιμοποιούνται ομάδες συμμετεχόντων που ήδη διαφέρουν ως προς μια μεταβλητή. Η υπό μελέτη μεταβλητή είναι εκτός ελέγχου του ερευνητή – βασικό χαρακτηριστικό των εκ των υστέρων μεταβλητών και αδυναμία τους: Οι συμμετέχοντες που αποτελούν τις διάφορες ομάδες λόγω κάποιου αυτο-επιλεγόμενου χαρακτηριστικού ή βιώματος, μπορεί να διαθέτουν και άλλα χαρακτηριστικά, άσχετα με το ζήτημα της έρευνας. Πιθανή συμβολή άλλων παραγόντων στην παρατηρούμενη σχέση μεταξύ των 2 μεταβλητών --> Αυτό που προκάλεσε την παρατηρούμενη διαφορά μπορεί να ήταν ένα από αυτά τα άσχετα χαρακτηριστικά και όχι η μεταβλητή που υποτίθεται ότι εξετάζεται.
3. Διαχρονικές και συγχρονικές μελέτες αναπτυξιακού τύπου : περιγράφουν τις μεταβολές οι οποίες σημειώνονται με το πέρασμα του χρόνου. Διαχρονική: Μετρά επανειλημμένως τα ίδια χαρακτηριστικά σε ένα δείγμα ατόμων ανά επιλεγμένα χρονικά διαστήματα, ώστε να βρεθούν αλλαγές που συντελούνται με το πέρασμα του χρόνου σε αυτά τα χαρακτηριστικά. Συγχρονική: Μετρά τα ίδια χαρακτηριστικά σε αντιπροσωπευτικά δείγματα ατόμων διαφορετικών ηλικιακών ομάδων, σε μια χρονική στιγμή. Δεν παράγουν πάντα παρόμοια αποτελέσματα. Πχ ανάπτυξη της νοημοσύνης στη διάρκεια της ενήλικης ζωής (φαινόμενο της ηλικιακής ομάδας ή κοόρτης-τα άτομα από διαφορετικές ηλικιακές ομάδες βιώνουν διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες, δεν έχουν εκτεθεί σε παρόμοιες εμπειρίες) --> σύγχυση των πραγματικών διαφορών ηλικίας στις συγχρονικές μελέτες διαστρωμάτωσης Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Εναλλακτικά, Ηλικιακός διαδοχικός σχεδιασμός: Ομάδες επικαλυπτόμενων ηλικιών εξετάζονται διαχρονικά, για αρκετά χρόνια. Μετρά τα ίδια χαρακτηριστικά σε αρκετά, επιλεγμένα χρονικά διαστήματα σε ομάδες ατόμων διαφορετικής ηλικιακής κατηγορίας.
4. Μετα-ανάλυση : ποσοτική ανάλυση των αποτελεσμάτων πολλών μελετών, για να συγκροτηθεί και να περιγραφεί η γενική εικόνα που παρουσιάζουν αυτές οι μελέτες. Γιατί είναι χρήσιμη: Σπάνια μια και μόνο μελέτη μας δίνει ολοκληρωμένη απάντηση σε ένα ερώτημα, λόγω πολυπλοκότητας της ανθρώπινης συμπεριφοράς, και διαφορών των μελετών στον έλεγχο του περιβάλλοντος της έρευνας, στο δείγμα των συμμετεχόντων, στις ερευνητικές διαδικασίες. Συνήθως στις έρευνες χρησιμοποιούνται διαφορετικοί λειτουργικοί ορισμοί, άλλα δείγματα συμμετεχόντων, άλλες μεταβλητές και διαδικασίες, και μπορεί να καταλήγουν σε διαφορετικά συμπεράσματα. Στη μετα-ανάλυση: Χρήση μιας ποικιλίας ποσοτικών τεχνικών για την ανάλυση των

αποτελεσμάτων των μελετών. 2 ευρείες κατηγορίες τεχνικών α.Συνδυασμός των τιμών p-value πολλών επιμέρους ερευνών (p-value: παρατηρούμενο επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας) β. Αναγνώριση του μεγέθους της επίδρασης της πειραματικής συνθήκης, της ισχύος των αποτελεσμάτων

5. Δημοσκόπηση : χρήση της τεχνικής της συνέντευξης για τη συγκέντρωση δεδομένων (συλλογή σταθμισμένων πληροφοριών) ώστε να περιγραφεί μια συγκεκριμένη κατάσταση σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού. Είναι διαμορφωμένες ώστε οι συμμετέχοντες να απαντήσουν σε ερωτήσεις “πόσοι” και “πόσο”. Τελικά, οι δημοσκοπήσεις ζητούν συχνά απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως το “ποιος” και 'γιατί”. Μέθοδοι συλλογής δεδομένων
6. Μέθοδος πρόσωπο με πρόσωπο
7. Μέθοδος τηλεφώνου
8. Μέθοδος κλήσης τυχαίων ψηφίων
9. Μέθοδος της αλληλογραφίας Κατασκευή ερωτηματολογίου Τύπος ερωτήσεων : Ανοιχτές (διαμόρφωση της απάντησης από την ερωτώμενο-χρειάζεται να κωδικοποιηθούν και να ταξινομηθούν οι απαντήσεις)/ Κλειστές (Επιλογή από καθορισμένες εναλλακτικές απαντήσεις). Προτιμώτερες οι κλειστές ερωτήσεις όταν είναι γνωστές οι διαστάσεις μιας μεταβλητής. Αποφυγή Διπλών ερωτήσεων (περιλαμβάνονται δύο θέματα) Ερωτήσεων με συγκεκριμένη κατεύθυνση Αμφιλεγόμενων ερωτήσεων Μέγεθος ερωτηματολογίου Εξασφάλιση συμμετεχόντων -Πρόχειρη δειγματοληψία -Τυχαία δειγματοληψία: όλα τα μέλη του πληθυσμού έχουν ίσες πιθανότητες να επιλεγούν για τη μελέτη. Δειγματοληπτικό σφάλμα: σφάλμα που προκύπτει από το γεγονός ότι το δείγμα δεν αντιπροσωπεύει τελείως τον γενικό πληθυσμό.
10. Φυσική παρατήρηση : περιγραφική τεχνική έρευνας για τη μη-παρεμβατική συλλογή δεδομένων φυσικής συμπεριφοράς α. απαραίτητη η διακριτικότητα του παρατηρητή. Δεν παίρνει ενεργό μέρος στο πείραμα, μένει εντελώς απαρατήρητος ώστε να μπορέσει να καταγράψει τη φυσική συμπεριφορά. β. έλλειψη τεχνητών μέσων γ. μπορούν να δημιουργηθούν υποθέσεις τις οποίες να ελέγξουμε στη συνέχεια με έρευνα πεδίου ή εργαστηρίου. Από την παρατήρηση, έτσι, μπορούμε να προχωρήσουμε στη συνέχεια στο πείραμα. Περιορισμοί:

-σχεδόν αδύνατον να απομονωθούν τα αίτια της συμπεριφοράς. Η παρατήρηση δεν προσφέρει μέσο νετοπιστμού και διαχωρισμού των παραγόντων που προκαλούν μια συμπεριφορά -χρονοβόρα διαδικασία Σημ.: Ορισμένοι διαφωνούν με τον χαρακτηρισμό της παρατήρησης ως “περιγραφικής” μεθόδου. Μπορεί να είναι και “ερμηνευτική” αν οι παρατηρούμενες συμπεριφορές συμπίπτουν με και εξηγούνται από κάποια προϋπάρχουσα θεωρία ή παρουσιάζουν την απαραίτητη συνοχή για τη διατύπωση θεωρίας. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗΣ Μεταβλητή(ο,τιδήποτε μεταβάλλεται) Κάθε χαρακτηριστικό του ατόμου που μεταβάλλεται, δηλαδή μπορεί να πάρει μια σειρά τιμών και μπορεί να μετρηθεί. Για να μπορεί μια έννοια να χαρακτηριστεί μεταβλητή, πρέπει να διαθέτει τουλάχιστον 2 κατηγορίες. (πχ φύλο)

• Χρόνος
• Αισθήματα προς το σύντροφό μας
• Φύλο
• Άγχος
• Απόψεις π.χ., των νέων για το κάπνισμα
• Αριθμός σφαλμάτων σε μια δοκιμασία ανάγνωσης
• Στάσεις π.χ., απέναντι στην τρομοκρατία Εννοιολογικός ορισμός της μεταβλητής : αφορά τη σημασία ή αλλιώς το σημασιολογικό- εννοιολογικό περιεχόμενο του όρου. (π.χ., ορισμός της έννοιας «Επιθετικότητα», «Νοημοσύνη», «Επίδοση») Λειτουργικός ορισμός καθορίζει ακριβώς τις συγκεκριμένες διαδικασίες και μορφές συμπεριφοράς που θα εκφράζουν τη μεταβλητή στη συγκεκριμένη έρευνα. « Ποιες συμπεριφορές θεωρούμε ενδεικτικές της επιθετικότητας» Ποσοτικές: είναι δυνατόν να μετρηθούν και να ποσοτικοποιηθούν ως προς κάποια μονάδα μέτρησης (χρόνος αντίδρασης, αριθμός λαθών, ηλικία). Ποικίλλουν σε μέγεθος. Ποιοτικές: αποτελούν χαρακτηριστικές ιδιότητες των οργανισμών. Αποτελούνται από κατηγορίες οι οποίες δεν έχουν ποσοτική σχέση μεταξύ τους (π.χ., διάκριση ατόμων με βάση το φύλο, το θρήσκευμα, την ψυχική ασθένεια). Ποικίλλουν σε είδος. Συνεχείς : Μεταβλητές, οι τιμές των οποίων αποτελούν ένα συνεχές που μπορεί να αναπαρασταθεί με ακέραιες μονάδες ή κλάσματα. Μπορούν θεωρητικά να πάρουν οποιαδήποτε τιμή από τη μεγαλύτερη ως τη μικρότερη ανάλογα με την ακρίβεια του οργάνου μέτρησης. Στάση απέναντι στο διαδίκτυο (1: αρνητική έως 7: πολύ θετική)

Χρόνος αντίδρασης (λεπτά, δευτερόλεπτα, χιλιοστά του δευτ………) Ασυνεχείς (διακριτές): Αποτελούνται από ακέραιες μονάδες ή κατηγορίες. Οι τιμές αποδίδονται μόνο με ακέραιους αριθμούς ή κατηγορίες (π.χ., αριθμός παιδιών μιας οικογένειας, το φύλο, ασθένεια/μη ασθένεια, παρουσία/απουσία ερεθίσματος). Ανεξάρτητη μεταβλητή (ΑΜ) : τη χειρίζεται κατά βούληση ο ερευνητής (το υποτιθέμενο “αίτιο”) (π.χ., το επίπεδο δυσκολία ενός έργου) Επίπεδα ΑΜ: οι χειρισμοί του ερευνητή Προσοχή: η αιτία και η ανεξάρτητη μεταβλητή δεν είναι ταυτόσημες έννοιες. Ανεξάρτητη μεταβλητή είναι εκείνη που χειρίζεται ο πειραματιστής. Εξαρτημένη μεταβλητή (ΕΜ) : το υποτιθέμενο αποτέλεσμα (π.χ., η συμπεριφορά- η επίδοση στο έργo) Ανεξάρτητη Μεταβλητή Εξαρτημένη Μεταβλητή Χρόνος παρουσίασης λέξεων Λέξεις που ανακαλούνται Δυσκολία έργου Αριθμός λαθών Στέρηση τροφής στο ζώο Μάθηση λαβύρινθου Χορήγηση αμοιβής Επίδοση στο έργο

Παρουσιαστικό ατόμου που αναζητά βοήθεια Συμπεριφορά βοήθειας Μέθοδος διδασκαλίας ανάγνωσης σφάλματα Οικειότητα των λέξεων χρόνος αναγνώρισης Είδη ερευνών ως προς τον επιστημονικό σκοπό Περιγραφική έρευνα: Περιγράφει μια μορφή συμπεριφοράς και τις μεταβλητές που έχουν σχέση με αυτήν: Σχέσεις μεταξύ μεταβλητών (θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις) Πειραματική έρευνα :Ο πειραματιστής μεταβάλλει ένα στοιχείο της κατάστασης και παρατηρεί τις συνέπειες της αλλαγής που επέφερε (απομόνωση μεταβλητών) Επίδραση της ανεξάρτητης στην εξαρτημένη μεταβλητή Συσχέτιση : η στατιστική μέτρηση μιας σχέσης. Όταν ένα χαρακτηριστικό ή μια μορφή συμπεριφοράς ακολουθείται από ένα άλλο χαρακτηριστικό ή μορφή συμπεριφοράς, τότε λέγεται ότι αυτά τα δύο συσχετίζονται. Θετική συσχέτιση : υποδηλώνει ότι δύο χαρακτηριστικά ή μορφές συμπεριφοράς συ- μεταβάλλονται , δηλαδή αυξάνονται και τα δύο ή μειώνονται και τα δύο. Αρνητική συσχέτιση : η αύξηση του ενός χαρακτηριστικού θα επιφέρει μείωση του άλλου. Συσχέτιση

Προσοχή: Η Συσχέτιση δεν δηλώνει αιτιώδη σχέση! Ερώτηση: Πού αλλού μπορεί να οφείλεται η σχέση; Σε μια έρευνα βρέθηκε θετική συσχέτιση ανάμεσα στο ποσοστό απώλειας των μαλλιών στους άνδρες και στη διάρκεια της έγγαμης ζωής τους. Σε έρευνα βρέθηκε αρνητική συσχέτιση ανάμεσα στη σχολική επίδοση και στα προβλήματα συμπεριφοράς. Σε μια έρευνα βρέθηκε ότι η κατανάλωση βιταμινών συσχετίζεται θετικά με τη σωματική υγεία. Σε μια έρευνα βρέθηκε ότι υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στον αριθμό των βιβλίων σε ένα σπίτι και τη σχολική επίδοση των παιδιών.

Προϋποθέσεις αιτιώδους συμπερασμού

Συνδιακύμανση συμβάντων (1ο βήμα). Δεν αρκούμαστε όμως μόνο σε αυτό. (εδώ σταματάμε εάν έχουμε χαμηλού βαθμού συμμεταβολή) Σχέση χρονικής ακολουθίας η αιτία προηγείται του αποτελέσματος. Σημαντικό για τις διαχρονικές έρευνες. Αποκλεισμός πιθανών εναλλακτικών αιτίων πώς το επιτυγχάνω: -Έλλειψη διαφοράς των ομάδων ΠΡΙΝ από το πείραμα -Διατήρηση σταθερών συνθηκών (έλεγχος παραγόντων)

• Τυχαιοποίηση
• Εξισορρόπηση Λανθασμένα: Τάση να διατυπώνουμε αιτιώδεις συμπερασμούς μόνο όταν ισχύει η πρώτη προϋπόθεση εσωτερική εγκυρότητα: ο βαθμός στον οποίο μια έρευνα μας δίνει τη δυνατότητα να συμπεράνουμε σχέση αιτίου-αιτιατού μεταξύ 2 μεταβλητών. (έρευνα εργαστηρίου > έρευνα πεδίου) Ασκήσεις αναγνώρισης μεταβλητών

1. Παιδιά σε μια σχολική τάξη παίρνουν μέρος σε ένα πρόγραμμα παρέμβασης 6 μηνών με στόχο τη διδασκαλία της ανάγνωσης μέσα από τη χρήση πολυμέσων. Μια άλλη τάξη παιδιών διδάσκεται ανάγνωση με τον παραδοσιακό τρόπο. Η βελτίωση στην ανάγνωση εκτιμάται πριν και μετά την παρέμβαση. Ανεξάρτητη μεταβλητή;;; Εξαρτημένη μεταβλητή;;;;
2. Τρεις ομάδες παιδιών (50 παιδιά ανά ομάδα) τυχαία κατανεμημένα στις ομάδες

συμμετείχαν σε μια έρευνα επιμονής όπου η απόδοση της αμοιβής διέφερε χρονικά από ομάδα σε ομάδα. Σε όλα τα παιδιά δόθηκε ένα παζλ για να το λύσουν και να δουλέψουν σε αυτό όση ώρα θέλουν. Στην πρώτη ομάδα δόθηκε η πληροφορία ότι θα τους δοθεί αμοιβή 5 ευρώ αμέσως μόλις τελειώσουν, στη δεύτερη ομάδα ότι θα τους δοθεί αμοιβή 5 ευρώ την επόμενη ημέρα, και στην Τρίτη ομάδα ότι θα τους δοθεί αμοιβή 5 ευρώ μετά από μία εβδομάδα. Ανεξάρτητη μεταβλητή;;; Εξαρτημένη μεταβλητή;;;;

3. Ένας αθλητικός ψυχολόγος θέλησε να ερευνήσει την αποτελεσματικότητα διαφορετικών μεθόδων προπόνησης στην απόδοση Ολυμπιακών γυμναστών. Από τη πρώτη ομάδα γυμναστών ζητήθηκε να φανταστούν ότι εφαρμόζουν το πρόγραμμα γυμναστικής τους, από τη δεύτερη ομάδα ζητήθηκε να εξασκηθούν στο συνηθισμένο πρόγραμμα γυμναστικής, ενώ από την Τρίτη ομάδα να ασκηθούν σε ένα πρόγραμμα γυμναστικής διαφορετικό από το συνηθισμένο πρόγραμμα. Μετά από μια εβδομάδα εξάσκησης με την συγκεκριμένη για κάθε ομάδα μέθοδο, μετρήθηκε η επίδοση των γυμναστών από μια ομάδα ειδικών κριτών.