Docsity
Docsity

Przygotuj się do egzaminów
Przygotuj się do egzaminów

Studiuj dzięki licznym zasobom udostępnionym na Docsity


Otrzymaj punkty, aby pobrać
Otrzymaj punkty, aby pobrać

Zdobywaj punkty, pomagając innym studentom lub wykup je w ramach planu Premium


Informacje i wskazówki
Informacje i wskazówki

PRAWA ZACHOWANIA, Publikacje z Fizyka

Prawa zachowania – najbardziej fundamentalne prawa: o ”zewnętrzne”: prawo zachowania pędu, prawo zachowania momentu pędu, prawo zachowania energii;.

Typologia: Publikacje

2022/2023

Załadowany 24.02.2023

Irena85
Irena85 🇵🇱

4.7

(88)

302 dokumenty

1 / 17

Toggle sidebar

Ta strona nie jest widoczna w podglądzie

Nie przegap ważnych części!

bg1
PRAWA ZACHOWANIA
Prawa zachowania – najbardziej fundamentalne prawa:
o ”zewnętrzne”: prawo zachowania pędu, prawo zachowania momentu pędu, prawo
zachowania energii;
o ”wewnętrzne”: prawa zachowania np. całkowitej liczby nukleonów w reakcji
jądrowej, zachowanie liczby leptonowej, barionowej
pf3
pf4
pf5
pf8
pf9
pfa
pfd
pfe
pff

Podgląd częściowego tekstu

Pobierz PRAWA ZACHOWANIA i więcej Publikacje w PDF z Fizyka tylko na Docsity!

PRAWA ZACHOWANIA Prawa zachowania – najbardziej fundamentalne prawa: o ”zewnętrzne”: prawo zachowania pędu, prawo zachowania momentu p

ędu, prawo zachowania energii; o ”wewnętrzne”:^ prawa^ zachowania

np.^ całkowitej^ liczby^ nukleonów

w^ reakcji jądrowej, zachowanie liczby leptonowej, barionowej

Zachowanie pędu

Pojęciem nierozłącznie związanym z poj

ęciem siły jest pojęcie masy bezw

ładnej (inercjalnej).^ Masa bezwładna jest miar

ą^ oporu jaki stawia przyśpieszane cia

ło. Pęd cząstki:

rr vmp =

Równanie to można zapisać^ w postaci:

rrrr mvkmvjmvip ++=^ zyx

z vA^ Ca mA m^ B rr BA OyvB x Zasada zachowania pędu dladwóch izolowanych cząstek rr^ constvmvm =+^ BBAA

łkowity pęd izolowanego układu cz

ąstek

pozostaje stały. rr^ constvmvm^ =+^ BBAA^ Dla układu złożonego z wielu cząstek mamy:

constvmvmvm

N vm iiNNBBAA i

rrr==+++ L∑= 1

r

http://oen.dydaktyka.agh.edu.pl/dydaktyka/fizyka/a_fizyka/04_pracaienergia/sld022.htm

http://oen.dydaktyka.agh.edu.pl/dydaktyka/fizyka/a_fizyka/04_pracaienergia/sld023.htm

Zachowanie momentu pę

du

Moment pędu (kręt) cząstki o pędzie

r^ pi znajdującej się^ w punkcie okre

ślonym wektorem r^ wodzącym rjest zdefiniowanym wzorem:

r^ rrrr^ prvmr=L^ ×=×

Wektor momentu pędu możemy wyrazi

ć^ za pomocą^ wektorów jednostkowych i sk

ładowych pędu, jako

(^ )^ ( ) (^ )xyzxy

rrr kji rrrr ypxpkxpzpjzpypizyxL −+−+−== z pppzyx

Siła jest przyczyną^ ruchu postę

powego. Moment siły^ (inaczej moment obrotowy), zwykle oznaczany symbolem

r^ T,^ jest przyczyną ruchu obrotowego.

p r

r

i x

y^ y x

z^

z

(a)^

(b)

k j L

F T

m^

m O

(a) Cząstka o masie^ m^ i pędzie^ p

r^ w kierunku^ –y^ będzie miała moment p

r^ rr ędu prL^ ×=^. (b) Cząstka o masie^ m , na któr

r^ ą działa siła F (w płaszczyźnie yz ) ma moment obrotowy względem początku uk

rr r ładu równy FrT ×=

Ruch planet o^ Siły przyciągania grawitacyjnego skierowane wzd

łuż^ promienia toru ciała

r^ r o ri Fsą^ zgodnie skierowane, wi

rr ręc 0 =×= FrT i z wyrażenia (2.10) otrzymujemy,

r^ że moment pędu L= const Dla układu wielu ciał i sił

nnrrrd⎞⎛= LT=T ⎟⎜∑∑ ii dt⎠⎝^1 =i 1 =i

Wypadkowy moment siły układu izolowanego jest zerowy

(momenty sił^ pochodzące od sił^ wewnętrznych działających pomi

ędzy dowolną^ parą^ cząstek, znosz

ą^ się^ wzajemnie)rd ( ) 0 L=∑ dt

i dlatego

r const=L ∑

Jest to prawo zachowania momentu p

ędu:^ jeżeli wypadkowy moment si

ł^ zewnętrznych działających na układ jest równy zeru, to ca

łkowity moment pędu tego układu jest stały.

Obracający się^ dysk Rozważmy ciało stałe obracające si

ę^ z prędkością^ kątową^ ω^ wokół^ przytwierdzonej osi

przechodzącej przez^ środek masy cia

ła. Jeżeli element masy^ m^ Δ^ położj

ony jest w odległości^ r^ od osi obrotu, to jego prj^

ędkość^ vj = rj^ ω,^ a moment pędu cia

ła jest sumą m (^) Δj L vj Obracający się^ dysk

(^2) ( ) ( )ωΔωΔΔ ==mrrmrvmr=L∑∑∑ jjjjjjjj (^) Wielkość w nawiasie nazywamy momentem bezwładności (^2) r=I m j Δ∑j

Zachowanie energii a) b) z z y^

y x^

C vA A A B xD B α^ r O O

α r rd

Fcrd vB F (a) Praca wykonana przez siłę

r^ F przy przesunięciu cząstki na odleg

r^ łość rd jest

r^ r równa rdF=dW ⋅^. (b) W przypadku si

r^ ły zachowawczej F praca^ c

Br^ r ⋅=rdFW jest ∫^ cAB A

niezależna od toru^ łączącego punkty A i B

Różniczkowa praca siły^ F^ jest zdefiniowana jako:

r^ r^ rdF=dW ⋅

Całkowita praca siły^ F^ wzdłuż^ toru AB

BBr^ r ⋅drFcos=rdF=W^ α^ ∫^ ∫AB AA

r^ Jeżeli Fjest wypadkową^ wszystkich si

ł^ działających na cząstkę, tor BBBrrrrrvd=⋅vdvmrdm=rdF=W ∫ ∫^ ∫AB dtAAA

r^ r ponieważ vdt/rd =^. Po scałkowaniu^ ∫^

vB = vA

ABAB AB^

KKmvmvdv

(^1122) mvW (^222) ( ) (^) Wielkość mvK 21 = nazywamy energią kinetyczną. Zasada równowa żności pracy i energii^ mówi,^ że^ wypadkowa^ praca

wykonana^ przez^ wszystkie^ si

ły^ działające^ na cząstkę^ równa jest odpowiedniej zmianie energii kinetycznej cz

ąstki.

rr Ponieważ mgjF−= , więc praca wykonana przez sig

r^ łę grawitacyjną Fjest równag ( ) ( ) ( )^ mgh=hhmg=mgdydyj+dximgj

W^

h^21 h

h = AB h

22 rrr ⋅− ∫∫ 11 Ponieważ praca wykonana przez siłę grawitacyjną^ jest niezale

żna od tego po jakim torze porusza się^ cząstka między punktami A i B, wi

ęc jest to siła zachowawcza. Energię^ potencjalną^ definiujemy jako prac

ę^ wykonaną^ przez siłę^ zachowawcz

ą

Brr −⋅UU=rdF=U BAcAB ∫^ A

Skalarna funkcja położenia^ U(x,y,z)

jest funkcją^ energii potencjalnej zwi

ązaną^ z siłą

r^ zachowawczą F. Wielkości^ Ui^ UA^ c

są^ wartościami funkcji^ U(x,y,z)^ wyznaczonymi wB punktach końcowych toru. Zwykle B wybiera si

ę^ w nieskończoności i przyjmuje,^ ż

e^ U= 0.B^ Wtedy energia potencjalna w dowolnym punkcie A wynosi

A^ AB ⋅−=⋅−=⋅==rdFrdFrdFU∫^ cABA ∫∫ cc B^ ∞A

U^

rrrrrr

Energia potencjalna w dowolnym punkcie jest zdefiniowana jako praca wykonanaprzez równą, lecz przeciwnie skierowan

ą^ siłę, potrzebną^ do przemieszczenia cz

ąstki z nieskończoności do danego punktu po

łożenia****.

Włączając zarówno siły zachowawcze jak i niezachowawcze^ (^

)^ (^ )^

ABAB AB^

KKwczeniezachowaW

+ezachowawczW −=

Ponieważ^

UU)ezachowawcz(W −= , więc:BAAB (^ )^ (^ )UUKK=awcze)(niezachowW −−−BAABAB lub

(^ )^ (^ )U+KU+K=awcze)(niezachowW −AABBAB Jeżeli wszystkie siły są^ zachowawcze

const=U+K=U+K BBAA

Jest to prawo zachowania energii mechanicznej:

jeżeli wszystkie siły działające na cząstkę^ ^ zachowawcze, to ca

łkowita energia cząstki w każdym jej po

łożeniu jest wielkością^ stałą^ zwaną^ całkowit

ą^ energią^ mechaniczną****. Jeżeli uwzględnimy wszystkie siły, to praca wykonana przez si

ły niezachowawcze pojawi się^ zawsze w postaci jakiejś^ formy energii. Je

żeli np. siła niezachowawcza jest si

łą^ tarcia, to energia powstająca w wyniku jej dzia

łania ma postać^ energii wewnętrznej. Zasada zachowania energii:^ energia uk

ładu izolowanego może przekszta

łcać^ się^ z jednej postaci w inną, jednak energia ca

łkowita w jej różnorodnych formach nie mo

że być^ ani stworzona z niczego, ani te

ż^ unicestwiona****.