Pobierz Ustrój polityczny USA i więcej Notatki w PDF z Prawoznawstwo tylko na Docsity! USA - posiadają pierwszą, najstarszą konstytucję (uchwalona 17 września 1787 przez Konwencję zebraną w Filadelfii) - zawiera 27 poprawek - pierwsze 10 poprawek dotyczy obywateli - swoista karta swobód - konstytucja zawiera 7 rozdziałów (artykułów) - komentarz do Konstytucji to Federalist Papers 1. Konstytucja jest sztywna a) Dwa sposoby zmiany konstytucji: - uchwalenie poprawki w jednakowym brzmieniu przez obie Izby Kongresu większością 2/3 głosów w każdej z nich, a następnie ratyfikowanie przez parlamenty ¾ wszystkich stanów - po ratyfikacji poprawka obowiązuje we wszystkich stanach - zgłoszenie przez 2/3 regislatur stanowych żądania zwołania Konwencji Konstytucyjnej 2. Konstytucja doznała wielu przeobrażeń interpretacyjnych w drodze praktyki konstytucyjnej, głównie przez orzecznictwo Sądu Najwyższego, sędzia pełni rolę trybunału konstytucyjnego, według jednego sędziego przepis może być zgodny z konstytucją, a według innego - nie 3. Państwo jest suwerenne - lud i jego wola są źródłem władzy publicznej - pierwszy swoisty akt konstytucyjny to Deklaracja Niepodległości (uchwalona 4 lipca 1776) - deklaracja ta nie jest formalnie częścią konstytucji, aczkolwiek stanowi fundament prawa konstytucyjnego - suwerenem jest cały naród USA 4. Rangę konstytucyjną mają wolności jednostki: a) wolność osobista - jakiekolwiek zatrzymanie musi wynikać z orzeczenia sądu, zakaz wydawania ustaw o mocy wstecznej b) wolność wyznania i swoboda praktyk religijnych, wolność słowa i prasy, wolność zgromadzeń i petycji c) prawo posiadania broni i organizowania własnych sił porządkowych d) nietykalność osobista i rzeczy prywatnych e) możliwość osądzania za najcięższe przestępstwa jedynie z oskarżenia ławy przysięgłych f) odpowiedzialność karną ponosi się przed sądem przysięgłych g) zakaz nadmiernych grzywien, okrutnych kar h) prawo do równego traktowania 5. System jest dwupartyjny - partia Republikańska i Demokratyczna (w każdej skrzydła liberalne i konserwatywne) - partie polityczne są machinami wyborczymi, nie przywiązuje się zbytnio wagi do programu partyjnego, zwraca się uwagę jak zdobyć niepewnego wyborcę 6. Ogólne określenie ustroju kształtują zasada federalizmu (dualistycznego) i trójpodziału władzy (separacja władz, hamulce jednej wobec drugiej) - biorąc pod uwagę strukturę władzy, rolę prezydenta ustrój USA nazywa się ustrojem prezydenckim ZASADA FEDERALIZMU: - 50 stanów i Dystrykt Kolumbia - o państwowym charakterze każdego ze stanów świadczą odrębne konstytucje, które nie są oktrojowane (ale muszą być zgodne z konstytucją federalną), własne sądownictwo, odrębne Sądy Najwyższe - konstytucje stanowe są do siebie podobne, ale nie są identyczne, mają pewne minimum jednolitości, jako wymóg realizacji zasad amerykańskiego konstytucjonalizmu - w niektórych konstytucjach pojawia się instytucja referendum - konstytucje różnią się poszczególnymi uregulowaniami dotyczącymi sądownictwa, jednak mówi się, że jest to kalka - pierwsze 13 wyzwolonych kolonii brytyjskich powołało do życia USA - władza federalna i władza poszczególnych stanów są swoim lustrzanym odbiciem - pionowy podział kompetencji publicznych między władze federalne i władze poszczególnych stanów - jedynym wyjątkiem jest zobowiązanie sądów stanowych do stosowania ustawodawstwa federalnego jako prawodawstwa wyższego od stanowego - stany posiadają uprawnienia delegowane - Kongres narzuca je stanom